Ο ορεινός όγκος της Πάρνηθας πέρα από την ασύγκριτη φυσική ομορφιά του συνδέεται και με μεγάλες στιγμές του λαϊκού μας κινήματος. Εκεί, λοιπόν, στα αντάρτικα μονοπάτια της Πάρνηθας, το ΚΣ της ΚΝΕ και το Τμήμα Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της ΚΕ του ΚΚΕ οργανώνουν πεζοπορία στις 7 Ιούνη. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που συνδυάζει την αναψυχή και τη σωματική άσκηση με τη γνωριμία ιστορικών τόπων που αφορούν τη δράση του λαϊκού κινήματος και του ΚΚΕ.
Η διαδρομή αφορά ένα μικρό μέρος από τα μονοπάτια που συνέδεαν την Αθήνα με την ηπειρωτική Ελλάδα. Αποτελεί τμήμα ενός συμπλέγματος μονοπατιών που χρησιμοποιούνταν σ' όλη τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ για το χτύπημα των δυνάμεων των ναζί. Αργότερα, τα ίδια μονοπάτια χρησιμοποιήθηκαν για το πέρασμα αγωνιστών από την Αθήνα στις περιοχές όπου είχε τον έλεγχο ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας. Το Δεκέμβρη του '44 στη μονή Κλειστών συνεδρίαζε η ΚΕ του ΕΑΜ, ενώ μάχες στην περιοχή δόθηκαν και το '43 και το '48.
Στα χνάρια του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ...
Στην ευρύτερη περιοχή της Αττικο-Βοιωτίας σε μια εκταση που κάλυπτε τους ορεινούς όγκους του Ελικώνα, του Κιθαιρώνα και της Πάρνηθας έδρασε το 34ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ.
Το 34ο σύνταγμα του ΕΛΑΣ πήρε μέρος σε πολλές μάχες στη Βοιωτία και την Αττική.
Αναφέρουμε ορισμένες οι οποίες βρίσκονται εγγύτερα στην διαδρομή που θα ακολουθηθεί στις 7 Ιούνη.
Στις 14 Αυγούστου 1943 χτύπησε σε ενέδρα ιταλικά και γερμανικά οχήματα στη θέση «Σαλίγκαρος» κοντά στα Βίλλια.
Το 34ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ εδραίωσε τη θέση του στο υψίπεδο που σχηματίζουν τα πέντε Δερβενοχώρια (Πύλη, Σκούρτα, Στεφάνη (Κρώρα), Πάνακτος (Κακονισκύρι) και Καβάσιλα), βόρεια της Πάρνηθας ενώ στον έλεγχό του είχε και τα χωριά Αγιος Θωμάς (Λιάτανη), Κλειδί και Ασωπία (Χλεμποτσάρι) μέχρι την παραλία του Συκάμινου.
Τμήμα της 2ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ στην περιοχή της Χασιάς (από το βιβλίο του Στ. Σαράφη)
Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας (8 Σεπτέμβρη 1943) και χάρη στα όπλα που πήρε από τους Ιταλούς το 34ο Σύνταγμα αύξησε τη δύναμή του σε πέντε τάγματα (850 αντάρτες).
Στις 16 Οκτώβρη, ένας λόχος της 11ης Αεροπορικής Μεραρχίας των ναζί που είχε εξορμήσει από την Ελευσίνα εγκλωβίστηκε από τα πυκνά πυρά ανταρτών και οπλισμένων κατοίκων έξω από την Πύλη και υπέκυψε μετά από πολύωρη μάχη. Σκοτώθηκαν 45 Γερμανοί, ενώ αιχμαλωτίστηκαν επίσης 45.
Επί δύο μέρες ακολούθησαν σφοδρές συγκρούσεις με συνεχείς γερμανικές ενισχύσεις από Ελευσίνα, Μάζι και Θήβα.
Η τριήμερη μάχη άφησε πίσω της 150 νεκρούς Γερμανούς, αλλά και το κάψιμο των Δερβενοχωρίων τα οποία όμως συνέχισαν να λειτουργούν ως πύλες διόδου μεταξύ των περιοχών που είχαν απελευθερώσει το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ και της Αθήνας.
...και της 126ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ
Η γνωστότερη επιχείρηση του ΔΣΕ στην περιοχή είναι αυτής της 126ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ.
Τάγμα της με διοικητή τον Κώστα Αντωνόπουλο (Κρόνο), τον Γενάρη του 1948, ξεκίνησε από τον Παρνασσό, διέσχισε τη Βοιωτία και επιχείρησε να εγκατασταθεί στην Πάρνηθα και τα Γεράνεια.
Από το Δελτίο Ειδήσεων του ΔΣΕ στις 18 του Φλεβάρη 1948 αντλούμε τις παρακάτω πληροφορίες:
Τμήματα του ΔΣΕ του Αρχηγείου Ρούμελης στις 5 και 6 του Φλεβάρη ενήργησαν διείσδυση στην Πάρνηθα και στην περιοχή της 20 χιλιόμετρα από την Αθήνα.
Με πρασινοκίτρινο το μονοπάτι που θα διασχίσουν οι πεζοπόροι στις 7 Ιούνη
Στις 6 του Φλεβάρη, τμήματα του ίδιου Αρχηγείου ενήργησαν επίθεση και κατέλαβαν την Πύλη. Οι μοναρχοφασίστες είχαν απώλειες 9 νεκρούς και περισσότερους τραυματίες. Ανάμεσα στα λάφυρα που κυρίευσαν οι μαχητές του ΔΣΕ είναι και 15 τουφέκια, τρόφιμα, ιματισμός και αρχείο χωροφυλακής και άλλα.
Την ίδια μέρα, τμήματα του ΔΣΕ μπήκαν στα Σκούρτα. Στην εμφάνισή τους, οι χωροφύλακες και ΜΑΥδες εγκατέλειψαν το χωριό πανικόβλητοι.
Στις 9/2 τμήματα του ΔΣΕ συγκρούστηκαν με μεγάλες δυνάμεις του αστικού στρατού στον Κιθαιρώνα. Ο αστικός στρατός χρησιμοποίησε σε μεγάλη κλίμακα αεροπορία και τανκ για να τα αντιμετωπίσει. Στη μάχη, που κράτησε 4 ώρες, τα τμήματα του ΔΣΕ προξένησαν σοβαρές απώλειες στους μοναρχοφασίστες.
Στις 10/2 τμήματα του ΔΣΕ μπήκαν σε Νεοχώρι και Λεύκτρα των Θηβών, σαρώνοντας τους ΜΑΥδες. 30 νέοι με ενθουσιασμό ακολούθησαν τα τμήματα του ΔΣΕ και κατατάχθηκαν στις γραμμές του. Παρόλα αυτά ο συσχετισμός δύναμης ήταν συντριπτικός σε βάρος του ΔΣΕ.
Μάχη διεξήχθη την Καθαρή Δευτέρα του 1948 ανάμεσα σε δυνάμεις του Τάγματος του Κρόνου που είχαν διεισδύσει στην Πάρνηθα και στρατοπέδευσαν στη θέση Σαλονίκη και του αστικού στρατού που διενεργούσε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις από την πλευρά της Χασιάς με δύναμη τεθωρακισμένων.
Το τάγμα χτυπήθηκε άγρια από το στρατό και την αεροπορία. Στις 29 Μάρτη ο Κρόνος σκοτώθηκε σε μάχη στην Αλυκή - Ξηρονομής στη Βοιωτία.
Ενα τμήμα με επικεφαλής τον Κώστα Φίτσιο από την Υπάτη, συγκρούστηκε επίσης στο τέλος του Απρίλη έξω από τον Αυλώνα (Κακοσάλεσι) με δυνάμεις χωροφυλακής και ΜΑΥ. Οι περισσότεροι μαχητές του τμήματος είτε έπεσαν στη μάχη είτε συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν αμέσως μετά απ' αυτήν.
Ας σημειωθεί ότι από το Νοέμβρη του 1946 ως το 1960 το Εκτακτο Στρατοδικείο Θηβών εξέδωσε 137 θανατικές καταδίκες και επέβαλε 114 ποινές ισόβιας κάθειρξης.
Πρόγραμμα και πρακτικές πληροφορίες για την πεζοπορία
Η πεζοπορία στις 7 του Ιούνη θα αρχίσει από τη Μονή Κλειστών, όπου θα απευθύνει χαιρετισμό το μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Κύριλλος Παπασταύρου. Στη συνέχεια θα κινηθεί δυτικά της κορφής Αρμα στο μονοπάτι που οδηγεί στο οροπέδιο Σκούρτων και θα τερματίσει απέναντι από το αρχαίο φρούριο της Φυλής, στη θέση Αγ. Παρασκευή. Εκεί θα περιμένουν τα πούλμαν για την επιστροφή.
Η ανάβαση θα διαρκέσει περίπου 3,5 ώρες. Οι συμμετέχοντες θα χωριστούν σε ομάδες των 50 ατόμων για μεγαλύτερη ευκολία και ασφάλεια και στην πορεία θα συναντήσουν 2 σταθμούς όπου θα μπορούν να ξεκουραστούν και να πάρουν νερό.
Οι συμμετέχοντες πρέπει να φοράνε ελαφρύ αρβυλάκι ή αθλητικά παπούτσια, μακρύ ελαφρύ παντελόνι ή φόρμα, μακρυμάνικο πουκάμισο ή ελαφριά μπλούζα και καπέλο. Ακόμα πρέπει να έχουν μαζί τους παγούρι με νερό 1 ή 1,5 λίτρο, γυαλιά ηλίου, ένα δεύτερο φανελάκι και ζευγάρι κάλτσες και λίγα τρόφιμα (ξηρά τροφή, σταφίδες ή τοστ) σε ένα μικρό σακίδιο πλάτης (π.χ. σχολικό).
Δηλώσεις για συμμετοχή γίνονται στις τοπικές Οργανώσεις της ΚΝΕ και του ΚΚΕ και στην ηλεκτρονική διεύθυνση της ΚΝΕ: kne@kne.gr H αναχώρηση των πούλμαν θα γίνει από την πλατεία Καραϊσκάκη στις 7.00 το πρωί. Παράκληση να μη χρησιμοποιηθούν ΙΧ αυτοκίνητα διότι θα δυσκολέψουν τόσο τη στάθμευση όσο και την επιστροφή.
