Οι κινητοποιήσεις των τελευταίων εβδομάδων στο Δημόσιο βοηθάνε μέσα από την καταγραφή ορισμένων «στιγμών» τους να ανοίξει μια συζήτηση για το ρόλο των δυνάμεων που δρουν στο συνδικαλιστικό κίνημα, την κατάσταση στην οποία βρίσκεται και για τη μάχη που δίνεται ώστε οι εργαζόμενοι να γίνουν ενεργοί συμμέτοχοι ενός ρωμαλέου ταξικού κινήματος.
Αιτία των κινητοποιήσεων στο Δημόσιο είναι το μέτρο της διαθεσιμότητας που αποτελεί για αρκετούς προθάλαμο της ανεργίας, αλλά και συμπληρωματικό άλλων μηχανισμών εκφοβισμού και χειραγώγησης (κινητικότητα, νέο πειθαρχικό δίκαιο, σύνδεση της απόδοσης με τη βαθμολογική και τη μισθολογική εξέλιξη) όσων εργαζομένων συνεχίζουν να απασχολούνται με χειρότερους όρους, από ό,τι στο παρελθόν, στο Δημόσιο. Συνολικά τα μέτρα που εφαρμόζονται στο Δημόσιο και αφορούν στις εργασιακές σχέσεις, κεντρικό στόχο έχουν το οριστικό χτύπημα της μόνιμης και σταθερής εργασίας, την αντικατάστασή της από τις ελαστικές μορφές εργασίας. Και βεβαίως, στον τομέα της Εκπαίδευσης, εκτός από την κινητικότητα υπάρχει και ο νόμος για το «νέο Λύκειο» που διώχνει τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών από το σχολείο, στέλνοντάς τα νωρίς στη μαθητεία και στην εκμετάλλευση από τους μεγαλοεπιχειρηματίες.
Τακτική αφοπλισμού του κινήματος
Πριν ακόμα ξεκινήσουν οι κινητοποιήσεις, οι συνδικαλιστικές δυνάμεις που πρόσκεινται σε ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ επιδόθηκαν σε πλειοδοτικό διαγωνισμό, ποιος θα προτείνει τις περισσότερες μέρες απεργιακής κινητοποίησης. Οι ανακοινώσεις και οι τοποθετήσεις τους δείχνουν ότι σε ορισμένες φάσεις του αγώνα έφθασαν στο σημείο να μιλάνε αποκλειστικά για τη μορφή αφήνοντας -συνειδητά- το περιεχόμενο της πάλης στην άκρη. Ετσι, χωρίς συζήτηση για τις αιτίες που γεννούν τα προβλήματα, οι αντιδράσεις αναγκαστικά εστιάζουν στο άμεσο, τη διαθεσιμότητα και τις απολύσεις, και δεν στρέφεται στο σύνολο της αντιλαϊκής πολιτικής. Εκ των πραγμάτων ο αγώνας αποδυναμώνεται και διευκολύνεται η εφαρμογή των αντεργατικών σχεδιασμών.
Το επιχείρημα που αναπτύχθηκε, κυρίως από τη μεριά των δυνάμεων της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, με περιορισμό της αντιπαράθεσης σε θέματα μορφής για να στηρίξουν την πρόταση απεργιών διαρκείας, δε βασιζόταν πάνω σε πραγματικά δεδομένα αλλά σε υποθέσεις εργασίας για την ψυχοσύνθεση των εργαζομένων. Αρχικά ισχυρίζονταν ότι αν κηρυχθεί μια πενθήμερη και ειπωθεί ότι στο τέλος αυτής θα γίνουν γενικές συνελεύσεις με στόχο νέα πενθήμερη τότε οι εργαζόμενοι θα δουν ότι οι συνδικαλιστικές ηγεσίες έχουν τη διάθεση να συνεχίσουν και δεν πρόκειται να ξεπουλήσουν τον αγώνα! Το συμπέρασμα της συλλογιστικής τους είναι ότι οι διαθέσεις των εργαζομένων εξαρτώνται από τις διαθέσεις των συνδικαλιστικών ηγεσιών!
Η πρώτη μέρα της πενθήμερης απεργίας των καθηγητών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση είχε 90% συμμετοχή. Από εκεί και πέρα ξεκίνησε μια φθίνουσα πορεία. Συνολικά η απεργία των εργαζομένων στο Δημόσιο και στους επιμέρους κλάδους μπορεί να ειπωθεί ότι είχε πολλαπλάσια συμμετοχή σε σχέση με το παρελθόν (όταν τα ποσοστά κινούνταν από 5% έως 15% συνολικά) αλλά παρέμεινε χαμηλή συγκριτικά με τις απαιτήσεις που έχει ένας αγώνας παρατεταμένων απεργιακών κινητοποιήσεων.
Οι δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ προέβαλλαν στη συνέχεια μια νέα σοφιστεία προκειμένου να παρακάμψουν την πραγματικότητα αφού εξακολουθούσαν να διατυπώνουν την πρότασή τους για απεργία διαρκείας. Στο Γενικό Συμβούλιο της ΑΔΕΔΥ, μετά την ολοκλήρωση των απεργιακών κινητοποιήσεων την περίοδο 16-21 Σεπτέμβρη, δηλώνουν ότι αδιαφορούν πλήρως για τους αριθμούς και τα ποσοστά συμμετοχής. Με άλλα λόγια, δεν τους νοιάζει αν και πόσοι απήργησαν... Εμφανίζουν ένα νέο ανόητο επιχείρημα, που η λογική του υποστηρίζεται και από δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ, ότι φθάνει η ΑΔΕΔΥ να πάρει απόφαση για νέα πενθήμερη απεργία στο σύνολο του Δημοσίου και οι εργαζόμενοι θα ακολουθήσουν! Δηλαδή οργάνωση του αγώνα από τα πάνω και όχι από τα κάτω, από τους ίδιους τους εργαζόμενους. Φθάνει οι πεφωτισμένες ηγεσίες να τραβήξουν μπροστά και όλα θα λυθούν διά μαγείας! Το κάρο μπροστά από τ' άλογο...
Στη γενική συνέλευση προέδρων των ΕΛΜΕ έφτασαν στο σημείο να φέρουν από κάποιες ΕΛΜΕ «αποφάσεις» για νέα πενθήμερη απεργία (κι ενώ είχε ήδη πιάσει πάτο η συμμετοχή μετά από 8 μέρες απεργίας στους εκπαιδευτικούς), οι οποίες είχαν παρθεί από ΔΣ επειδή οι γενικές συνελεύσεις δεν είχαν καν απαρτία!
Από την πλευρά τους οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ έθεταν ευθέως ως κεντρικό στόχο του αγώνα την ανατροπή της κυβέρνησης και αντικατάστασή της από μια κυβέρνηση της αριστεράς. Στόχο που, ενώ δεν υιοθετούν πλήρως, επί της ουσίας εξυπηρέτησαν τακτικά τόσο οι δυνάμεις της ΠΑΣΚ όσο και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ (αν και υποτίθεται ότι η γραμμή τους υπηρετούσε άλλη στρατηγική).
Η κριτική που ασκήθηκε από τις ταξικές δυνάμεις, για την εξόφθαλμη προσπάθεια οι κινητοποιήσεις να υπηρετήσουν όχι την ανάγκη ανατροπής της αντιλαϊκής πολιτικής, αλλά τη στενή κομματική στόχευση του ΣΥΡΙΖΑ να γίνει κυβέρνηση, τους ανάγκασαν σε μερική αναδίπλωση. Αρχισαν να μιλάνε για ανατροπή της πολιτικής που αναγκαστικά περνά μέσα από ανατροπή της κυβέρνησης. Αυτή η συνειδητά λειψή, γενική και αόριστη στοχοθεσία δεν αμφισβητεί στο ελάχιστο τις αιτίες που γεννούν τα προβλήματα των εργαζομένων. Απώτερος στόχος παραμένει η ανάληψη της πολιτικής εξουσίας από το ΣΥΡΙΖΑ που θα εφαρμόσει ένα έστω διαφορετικό μείγμα διαχείρισης του καπιταλισμού, αλλά αντικειμενικά σε όφελος των μονοπωλίων και σε βάρος του λαού.
Αν δικαίως μπορεί να ειπωθεί ότι δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ αρκετές φορές διολισθαίνουν εδώ και καιρό στο να γίνονται βαστάζοι της αντίληψης του αριστερού κυβερνητισμού, αυτό για τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ είναι ξεκάθαρο. Υποτάσσουν τα πάντα σε μια κυβέρνηση της «αριστεράς», αδιαφορώντας εξίσου για τη συμμετοχή των εργαζομένων στις κινητοποιήσεις. Η θέση τους για την απεργία στον Ιδιωτικό Τομέα είναι αποκαλυπτική. «Ντροπή», η λέξη που χρησιμοποιούν κατά κόρον οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ -με τις δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ να τους κάνουν σεκόντο- για να καταδικάσουν τη ΓΣΕΕ που δεν κήρυξε απεργία στον Ιδιωτικό Τομέα! Που δεν αποφάσισε τη Δευτέρα να κηρύξει πανεργατική πανελλαδική απεργία για την Τρίτη! Ούτε οι εργαζόμενοι δεν θα τη μάθαιναν...
Και βεβαίως εδώ η κριτική δεν ασκείται στο ΣΥΡΙΖΑ γιατί καταδικάζει -όψιμα- τη ΓΣΕΕ, αλλά για τη θέση που έχει να κηρυχθεί μια απεργία «στο πόδι»! Είναι φανερό πως δεν ενδιαφέρεται να γίνει πραγματικά απεργία, αλλά να δημιουργηθεί μια εικονική πραγματικότητα ανακατωσούρας, να δημιουργηθούν, δηλαδή, οι συνθήκες όχι για την ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής αλλά ενός προεκλογικού σκηνικού.
Από κοντά ακολουθούν οι δυνάμεις, προέλευσης ΠΑΣΚ, που αλλάζουν ονόματα όπως αλλάζει ρούχα ο Μανωλιός. Αλλες από αυτές σε αναμονή και άλλες σε πιο ενεργή συνεργασία με το ΣΥΡΙΖΑ αναπαράγουν τα επιχειρήματά του και ακολουθούν την ίδια τακτική. Κρατώντας ακόμα τα ηνία σε μια σειρά συνδικάτα παίρνουν μέτρα για να κρατούν τους εργαζόμενους στο περιθώριο (παλιά μου τέχνη κόσκινο). Για παράδειγμα η Ομοσπονδία Εργαζομένων στον ΟΑΕΔ κήρυξε πενθήμερη και δεν άφησε να γίνει η συνέλευση του μαζικότερου συλλόγου της Αττικής!
Τέλος, η ΔΑΚΕ κρατά μια στάση αναμονής. Ξέροντας ότι δεν έχει κανένα περιθώριο να υποστηρίξει την πολιτική της κυβέρνησης αρέσκεται σε ένα καταγγελτικό λόγο, αφήνουν τους άλλους να πάρουν αποφάσεις και αυτή ακολουθεί. «Αν αποφασίσετε απεργία θα τη στηρίξουμε» είναι η μόνιμη επωδός των στελεχών της, τα οποία όμως δεν κουνάνε ούτε το μικρό τους δακτυλάκι για την προετοιμασία των κινητοποιήσεων. Εντέλει προβάλλει ως διέξοδο τον κοινωνικό φιλελευθερισμό, δηλαδή προβάλλει και αυτή ένα σχέδιο βελτίωσης του καπιταλισμού.
Η ολοφάνερη στόχευση του ΣΥΡΙΖΑ να εκμεταλλευτεί τους αγώνες των εργαζομένων για να γίνει ο νέος κυβερνητικός διαχειριστής του καπιταλισμού, η εμμονή των δυνάμεων της ΑΝΤΑΡΣΥΑ σε μια τυχοδιωκτική τακτική, η στάση των δυνάμεων της ΠΑΣΚ και της ΔΑΚΕ, είναι τακτικές που οδηγούν το ήδη αποδυναμωμένο κίνημα σε εκφυλισμό, σε ήττα.
Οι εργαζόμενοι πρωταγωνιστές του αγώνα
Στην αντίπερα όχθη στέκονται οι δυνάμεις του ΠΑΜΕ, που διέγνωσαν, παρά τις δυσκολίες, τις διαθέσεις των εργαζομένων. Από την αρχή είχαν διαπιστωθεί οι ανεβασμένες αγωνιστικές διαθέσεις, αλλά και ο ταυτόχρονος προβληματισμός για τα κομμένα μεροκάματα. Με δεδομένες αυτές τις διαθέσεις και την ανάγκη οργάνωσης και κλιμάκωσης της πάλης, μπροστά στη διαρκή επίθεση κεφαλαίου, κυβέρνησης και ΕΕ, οι ταξικές δυνάμεις έθεσαν ως πρόταση τη βήμα προς βήμα ανάπτυξη των αγωνιστικών δράσεων στις οποίες πρέπει να κυριαρχεί η ενεργή, μαζική συμμετοχή του κόσμου. Γι' αυτό πρότειναν 48ωρη απεργία με γενικές συνελεύσεις τη δεύτερη μέρα, για να εκτιμηθεί η πορεία και να αποφασιστεί η συνέχεια. Γι' αυτό δεν απέκλεισαν και μεγαλύτερης διάρκειας απεργιακές κινητοποιήσεις, όπου το επέβαλλαν οι εξελίξεις και υπήρχε εγνωσμένη διάθεση. Γι' αυτό πρωτοστάτησαν στην υλοποίηση αγωνιστικών αποφάσεων ακόμα και αν ήταν διαφορετικές από τη δική τους πρόταση. Γι' αυτό επιμένουν στην ανάγκη των γενικών συνελεύσεων, για να πάρουν οι εργαζόμενοι το λόγο, να αποφασίσουν, να γίνουν οι πρωταγωνιστές του αγώνα.
Ειδικά για το ζήτημα των γενικών συνελεύσεων είναι πλέον αυτονόητο ότι απαιτείται πολύ καλό και ολοκληρωμένο σχέδιο προετοιμασίας τους. Να σπάσει η λογική της ανάθεσης και να καλλιεργηθεί η αντίληψη ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι αυτοί που αποφασίζουν. Αυτός είναι ο λόγος που οι ταξικές δυνάμεις πρέπει συστηματικά και με επιμονή να εξηγούν την αξία της συμμετοχής και της παρέμβασης. Οτι οι εργαζόμενοι μπορούν και πρέπει να πάρουν το λόγο στις συνελεύσεις, να πουν τις απόψεις τους θαρρετά, όποιες κι αν είναι αυτές. Μέσα από μια τέτοια διαδικασία μπορούν να συνειδητοποιήσουν πιο βαθιά και ολοκληρωμένα την πραγματικότητα, να διαλύσουν τις αυταπάτες, να συνειδητοποιήσουν ότι είναι κοινωνική τάξη.
Οπου δεν είναι δυνατόν να γίνουν γενικές συνελεύσεις, λόγω αντικειμενικών δυσκολιών ή των εμποδίων που βάζουν οι πλειοψηφούσες δυνάμεις, οι ταξικές δυνάμεις μπορούν και έχουν τρόπους να βάλουν τους εργαζόμενους στο κέντρο του αγώνα, με συγκεντρώσεις, συσκέψεις, μικρές και μεγάλες. Μπορούν και πρέπει να δρουν ως πλειοψηφούσα δύναμη και εκεί που είναι μειοψηφία και αυτό σημαίνει αυτοτελή και αυτόνομη δράση παράλληλα με τη δράση τους στα όργανα των σωματείων. Αυτόνομη δράση που εκφράζεται μέσα από Επιτροπές Εργαζομένων, οι οποίες παρεμβαίνουν στους χώρους δουλειάς, οργανώνουν τον αγώνα απέναντι στην εργοδοτική ασυδοσία.
Στο τέλος των απεργιών 16-21 Σεπτέμβρη, η συμμετοχή των εργαζομένων σε αυτές και στις γενικές συνελεύσεις επιβεβαίωσαν ότι πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα, να βρεθούν τρόποι ώστε ο αγώνας να μαζικοποιηθεί προκειμένου να περάσει σε νέα ανοδική φάση. Στη σύσκεψη της ΑΔΕΔΥ από τις Ομοσπονδίες - μέλη της στις 21 Σεπτέμβρη καμία δύναμη, εκτός του ΠΑΜΕ, δεν έθιξε το ζήτημα αυτό. Το μόνο που τους ένοιαζε είναι πόσες μέρες θα συνεχιστεί η απεργία και ποιος θα την κηρύξει...
Παράλληλα, οι δυνάμεις του ΠΑΜΕ υπογραμμίζουν ότι ο αγώνας δεν μπορεί να μένει στις διαθεσιμότητες και τις απολύσεις. Αναδεικνύουν ότι η πάλη πρέπει να δοθεί ενάντια στο σύνολο της αντιλαϊκής πολιτικής και τις αιτίες που τις γεννούν. Στόχος δεν είναι μόνο να φύγει η κυβέρνηση, αλλά και η τάξη που είναι στην εξουσία. Οι εργαζόμενοι δεν πρόκειται να ωφεληθούν αν τη σημερινή κυβέρνηση την αντικαταστήσει μια άλλη με διαφορετικό μείγμα διαχείρισης του καπιταλισμού, αλλά με την ίδια στρατηγική, υπέρ μιας ανταγωνιστικής καπιταλιστικής οικονομίας. Στρατηγική που έχει και η σημερινή κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ.
Απαιτείται ενιαία πάλη όλων των εργαζομένων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για μπουν εμπόδια σε αυτή την πολιτική, να ληφθούν μέτρα ανακούφισης της λαϊκής οικογένειας αλλά και να δημιουργηθούν οι όροι για έναν άλλο δρόμο ανάπτυξης που θα υπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες, απαλλαγμένο από τα δεσμά των μονοπωλίων και της ΕΕ, με το λαό αφέντη του πλούτου που παράγει.
Ανασύνταξη του εργατικού κινήματος
Και από αυτές τις κινητοποιήσεις προκύπτει ως αδήριτη αναγκαιότητα η ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, περιεχόμενο της οποίας είναι η οργάνωση και η ενότητα της εργατικής τάξης σε μαζικά συνδικάτα, με βάση τα ενιαία ταξικά συμφέροντά της και τις σύγχρονες ανάγκες, κόντρα στο συντεχνιασμό και τον κατακερματισμό. (Στον αγώνα των εργαζομένων στο Δημόσιο οι άλλες δυνάμεις την ίδια ώρα που εξακόντιζαν τα υπερεπαναστατικά τους βέλη, την ίδια ώρα ζητούσαν εξαίρεση, ο καθένας ξεχωριστά για τον κλάδο που εκπροσωπούσε, από το μέτρο της διαθεσιμότητας, καλλιεργώντας το συντεχνιασμό και την απομόνωση).
Ενα τέτοιο εργατικό κίνημα που θα οικοδομεί τη συμμαχία με τα λαϊκά στρώματα που πλήττονται από αυτή την πολιτική, είναι ικανό να αντισταθεί στην ολόπλευρη αντιλαϊκή επίθεση. Δε θα περιορίζεται μόνο στην αντιμετώπιση των συνεπειών αυτής της πολιτικής, αλλά θα ανοίξει την προοπτική για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών της εργατικής τάξης, η οποία προϋποθέτει γραμμή ρήξης και ανατροπής με τα μονοπώλια, τα κόμματα και τους μηχανισμούς που τα υπηρετούν, πάλη που θα οδηγεί στην κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.
Απαράβατος όρος της ανασύνταξης είναι η απαλλαγή του εργατικού κινήματος από την επιρροή της εργοδοσίας, των κυβερνήσεων και του κράτους, αλλά και των μηχανισμών της ΕΕ. Η απαλλαγή από τα δεσμά των ιδεών της ταξικής συνεργασίας. Με αντικαπιταλιστικό προσανατολισμό και πλαίσιο πάλης, που θα στοχεύει στην ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής και της εξουσίας των μονοπωλίων.
Επόμενος κομβικός σταθμός
Το επίπεδο και η αποτελεσματικότητα του κινήματος θα δοκιμάζεται και θα κρίνεται ξανά και ξανά σε κάθε επόμενη μάχη.
Οι δυνάμεις του ΠΑΜΕ πριν λίγο καιρό κατέθεσαν την πρόταση για την πραγματοποίηση πανελλαδικής, πανεργατικής απεργίας στα μέσα Οκτώβρη. Εξαρχής έθεσαν τον πήχη πολύ ψηλά, βάζοντας ως στόχο «να νεκρώσουν τα πάντα». Να μη λειτουργήσει καμιά επιχείρηση, τα μαγαζιά να κλείσουν, οι αγρότες να βγουν στο δρόμο μαζί με τους εργάτες.
Για να γίνει αυτό οι ταξικές δυνάμεις πρέπει να δώσουν κάθε ικμάδα δύναμης. Δε φθάνει το πάθος, απαιτείται προσεκτικός σχεδιασμός. Η γνώση του κάθε χώρου δουλειάς, των αγωνιών και αναζητήσεων του κάθε εργαζόμενου και οι ιδιαιτερότητες της εργασίας και του κλάδου. Γνώση που χρησιμεύει στην προσέγγιση, στην κατανοητή ενημέρωση και πειστική εξήγηση των εξελίξεων ώστε ο εργαζόμενος να αντιληφθεί την αναγκαιότητα της απεργίας, ότι είναι μια σκληρή μάχη που χτυπά στην καρδιά του καπιταλισμού, στη διακοπή της καπιταλιστικής παραγωγής. Σε αυτή πρέπει να κονταροχτυπηθεί με το σύνολο των κεφαλαιοκρατών και κρατικών μηχανισμών που προστατεύουν τα συμφέροντά τους. Και τόσο πιο αποτελεσματικά θα δοθεί αυτή η μάχη όσο πιο μαζικά και συλλογικά δράσουν οι εργαζόμενοι. Να πάρουν μέτρα προστασίας της απεργίας και άμυνας στις εργοδοτικές απειλές, να συντονιστούν οι χώροι δουλειάς, οι κλάδοι, οι περιοχές.
Η επιτυχία μιας τέτοιας απεργίας μπορεί να έχει πολλαπλάσια αποτελέσματα από τις κούφιες απεργίες που αποτυπώνονται σε δελτία Τύπου, αλλά όχι στην πραγματικότητα.
Χρήστος ΜΑΝΤΑΛΟΒΑΣ
