Λύση «σωτηρίας» στα ξένα και κυρίως στα ενεργειακά μονοπώλια εντός ΕΕ αναζητά έντονα ο Βούλγαρος αντιδραστικός πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ, που προσπαθεί με αυτόν τον τρόπο να καθυστερήσει, όσο μπορεί, την εκδήλωση νέων λαϊκών αντιδράσεων για τη φτώχεια, τις πανάκριβες υπηρεσίες ηλεκτρικής ενέργειας και το χαμηλό βιοτικό επίπεδο που «εγγυάται» στο λαό η παλινόρθωση του καπιταλισμού στη χώρα. Προσπαθώντας λοιπόν με κάθε τρόπο να αποφύγει μία νέα ανατροπή της κυβέρνησής του, όπως είχε συμβεί το χειμώνα του 2012 - άνοιξη 2013, με αφορμή τις μαζικές διαδηλώσεις εκατοντάδων χιλιάδων για τα τιμολόγια-φωτιά του ηλεκτρικού ρεύματος, ο Μπορίσοφ βρέθηκε την περασμένη Τρίτη στο Παρίσι. Αφορμή έδωσαν τα εγκαίνια έκθεσης στο Μουσείο του Λούβρου για τους Βασιλιάδες της Θράκης. Η αιτία όμως ήταν άλλη: Η προσέλκυση γαλλικών κεφαλαίων και ειδικότερα των γαλλικών ενεργειακών μονοπωλίων ώστε να βρει λύση στο καυτό ζήτημα της ενεργειακής «απεξάρτησης» της Βουλγαρίας από τη Ρωσία, ικανοποιώντας παράλληλα τις ασφυκτικές σχετικές πιέσεις που δέχεται από την ΕΕ.
Δίχως άλλο, οι συναντήσεις του Μπορίσοφ με το Γάλλο «Σοσιαλιστή» Πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, τον πρωθυπουργό Μανουέλ Βαλς, αλλά και τον συντηρητικό πρώην πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί ήταν αποκαλυπτικές προθέσεων και σχεδίων. Ο Γάλλος Πρόεδρος έσπευσε να εκφράσει την προθυμία της κυβέρνησής του να δει τη Γαλλική Εταιρεία Ηλεκτρισμού, ΕDF, «παρούσα και δραστήρια» στη βουλγαρική αγορά Ενέργειας «για να συμβάλουμε», όπως είπε, «στη λύση για την ενεργειακή ασφάλεια της Βουλγαρίας». Με τον τρόπο αυτό ο Ολάντ έβαλε και τα γαλλικά ενεργειακά μονοπώλια στο τραπέζι της βουλγαρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, την οποία τα τελευταία χρόνια εκμεταλλεύονται τρία μονοπώλια: Οι τσέχικες εταιρείες Ενέργειας «CEZ Energo-Pro» σε Δυτική, Βορειοανατολική Βουλγαρία και η αυστριακή EVN στην υπόλοιπη βουλγαρική επικράτεια.
Ο Μπορίσοφ από την πλευρά του σημείωσε με νόημα πως «η Γαλλία είναι χώρα με σπουδαία επιρροή στην ΕΕ, στην Κομισιόν, αλλά και στις σχέσεις με τη Ρωσία» και άρα θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν «ενδιάμεσος» για την επαναφορά της Σόφιας στα ευρωπαϊκά σχέδια Ενέργειας. Ωστόσο, δεν έλειψαν και οι «γκρίνιες», αφού, σύμφωνα με πληροφορίες βουλγαρικών ειδησεογραφικών πρακτορείων, ο Μπορίσοφ εμμέσως πλην σαφώς παραπονέθηκε στον Ολάντ για τις ασφυκτικές ευρω-ενωσιακές πιέσεις που δέχθηκε η χώρα του σχετικά με τη διέλευση του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου «South Stream» (Νότιου Ρεύματος), που προς το παρόν έχει παγώσει και οι οποίες φάνηκαν να οδηγούν, τουλάχιστον επί του παρόντος, στον «εξοστρακισμό» της Βουλγαρίας από τα νέα ρωσικά σχέδια του υπό σχεδιασμού «εναλλακτικού αγωγού» «Turkish Stream». Ο Βούλγαρος πρωθυπουργός τόνισε πως «κάτι πρέπει να γίνει άμεσα», με δεδομένη την έως σήμερα ενεργειακή εξάρτηση της Σόφιας κατά 100% από το ρωσικό φυσικό αέριο και τα ρωσικά πυρηνικά καύσιμα και κατά 89% από το ρωσικό πετρέλαιο!
Φιλόδοξα σχέδια στη Μαύρη Θάλασσα
Ως εκ τούτου, ο Μπορίσοφ ζήτησε τη στήριξη των γαλλικών ενεργειακών μονοπωλίων αφενός στα σχέδια δημιουργίας νέου βουλγαρικού κόμβου φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα (ενδεχομένως κοντά στη Βάρνα), ιδιαίτερα εφόσον βρεθούν στην περιοχή κάποια νέα περάσματα διέλευσης ρωσικού φυσικού αερίου. Ζήτησε ακόμη «βοήθεια» ώστε να επισπευσθούν οι έρευνες της κοινοπραξίας μεταξύ γαλλικής ΤΟTAL, ισπανικής REPSOL και αυστριακής OMV για έρευνες και γεωτρήσεις σε κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην περιοχή Khan Asparuh της Μαύρης Θάλασσας και οι οποίες αναβλήθηκαν για περίπου ένα χρόνο με απόφαση της TOTAL, που έκρινε το Δεκέμβρη πως η επένδυση είναι προς το παρόν «ασύμφορη» λόγω της μεγάλης μείωσης στις διεθνείς τιμές πετρελαίου. Ιδιαίτερα όταν σχεδόν απέναντι, στις τουρκικές ακτές στη Μαύρη Θάλασσα, η τουρκική κρατική εταιρεία TRAO και η πολυεθνική SHELL έχουν ξεκινήσει από τον περασμένο Γενάρη τις έρευνες για φυσικό αέριο σε βάθος 300 μέτρων και ένα χρόνο νωρίτερα από τα αρχικά σχέδια.
Επόμενο ήταν, λοιπόν, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός να πιέσει για επίσπευση των ερευνών στο Khan Asparuh, όταν οι εκτιμήσεις αναφέρουν πιθανό κοίτασμα φυσικού αερίου 100 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων σε βάθος 2 χλμ. και οι νεότερες μελέτες δείχνουν ως αξιοποιήσιμα για γεωτρήσεις φυσικού αερίου και τα οικόπεδα «Silistru» και «Teres».
Ο Μπορίσοφ έθεσε στο τραπέζι την αγωνία μέρους της βουλγαρικής τάξης και για ένα ακόμη ενεργειακό ζήτημα άμεσης προτεραιότητας: Α) Τον εκσυγχρονισμό μέρους του πυρηνικού σταθμού στο Κοζλοντούι στο πλαίσιο συμφωνίας που υπογράφηκε τον περασμένο Οκτώβρη για την παράταση λειτουργίας του από κονσόρτσιουμ ανάμεσα στη γαλλική εταιρεία ηλεκτρισμού EDF και τις ρωσικές «Rosenergoatom» και «Rosatom». β) Τις συνέπειες από την αναβολή των σχεδίων για την κατασκευή νέου, δεύτερου πυρηνικού σταθμού στο Μπέλενε, γεγονός που από το Γενάρη του 2015 ως τώρα έχει κοστίσει στη Βουλγαρία περίπου 1,8 δισ. ευρώ.
Σε αυτά βεβαίως δεν συμπεριλαμβάνονται οι πιθανές οικονομικές επιβαρύνσεις που θα επωμιστεί η Βουλγαρία εάν τελικά όντως συρθεί στα δικαστήρια από τη Ρωσία και αναγκαστεί να καταβάλει αποζημιώσεις για την ακύρωση των σχεδίων κατασκευής του αγωγού «South Stream».
«Προσκλήσεις» σε μονοπώλια και από ΗΠΑ και Ιταλία
Παρά τη γαλλική «συμπάθεια» και ενδιαφέρον στα ενεργειακά ζητήματα της Βουλγαρίας, ο πρωθυπουργός Μπορίσοφ, νιώθοντας τις έντονες πιέσεις μέρους της αστικής τάξης της χώρας του, αναζητεί και προσπαθεί να «παίξει» και με άλλους «παίκτες» εντός και εκτός ΕΕ.
Στις αρχές Γενάρη ο Μπορίσοφ μετέβη και στην έδρα της ΕΕ στις Βρυξέλλες, εκθέτοντας τους ενεργειακούς προβληματισμούς του στον επίτροπο της ΕΕ για την Ενεργειακή Ενωση, Μάρος Σέφτοβιτς και στον επίτροπο Κλιματικής Δράσης και Ενέργειας, Μιγκέλ Αρίας Κανέτε.
Σε κοινό ανακοινωθέν από τη συνάντηση Μπορίσοφ - Σέφτοβιτς αναφέρθηκε ότι συμφωνήθηκε πως θα μεταβεί στη Σόφια η υπό συγκρότηση «υψηλόβαθμη ομάδα εργασίας» για τα ενεργειακά έργα στη ΝΑ Ευρώπη ώστε να εξακριβώσει εάν υλοποιούνται οι όροι για τη δημιουργία ενός κόμβου φυσικού αερίου στη Βουλγαρία. Ομως, πέρα από υποσχέσεις και μισόλογα περί «ενεργειακής ανεξαρτησίας της ΕΕ», με έμφαση σε τεχνολογίες «φιλικές για το περιβάλλον», τίποτε συγκεκριμένο δεν εξασφάλισε ο Βούλγαρος πρωθυπουργός.
Στις 15 Απρίλη στο περιθώριο συνάντησης των ομολόγων του από την ΕΕ στη Ρίγα, ο Βούλγαρος υφυπουργός Ενέργειας Ζέσκο Στάνκοβ, υπογραμμίζοντας ότι για τη Σόφια «είναι προτεραιότητα η ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία και η εξασφάλιση διαφορετικών πηγών και οδών Ενέργειας ώστε να γίνει η χώρα ένας από τους ενεργειακούς κόμβους της ΕΕ», υποστήριξε: «Θέλουμε να αλλάξουμε (ενεργειακά) από νότο προς βορρά, ανατρέποντας το προηγούμενο καθεστώς που είχε φορά από το ρωσικό βορρά προς το νότο. Θέλουμε τους αγωγούς ΤΑΡ (Αγωγός Αδριατικής) και TANAP (Trans Anatolian Pipelne, που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο περνώντας από την Τουρκία και θα καταλήγει στην Ιταλία, μέσω των συνόρων Ελλάδας - Τουρκίας). Η Βουλγαρία έχει τη δυνατότητα να γίνει κόμβος φυσικού αερίου και λόγω στρατηγικής, γεωγραφικής θέσης και λόγω των υποδομών σε ευρύ, εσωτερικό δίκτυο αγωγών».
Το ίδιο διάστημα η βουλγαρική κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού ΝΕΚ υπέγραψε στις 8 Απρίλη, παρουσία της Βουλγάρας υπουργού Ενέργειας Τεμενούζκα Πέτκοβα και του Αμερικανού πρέσβη στη Σόφια, συμφωνία με Αμερικανούς επενδυτές των εταιρειών AES και «USΑ Entergy» προκειμένου να εξασφαλίσει φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα μέσω δύο θερμοηλεκτρικών σταθμών («AES Maritsa Iztok 1» και «Contour Global Maritsa Iztok 3»). Οι Αμερικανοί επενδυτές θα πληρώνονταν στη συνέχεια με περίπου 3.260.000.000 ευρώ μέσω δανείου της θυγατρικής της ΝΕΚ, «Bulgarian Energy Holding».
Παράλληλα, η βουλγαρική αγορά Ενέργειας και Μεταφορών προκαλεί το ενδιαφέρον και ιταλικών εταιρειών, που ενδιαφέρονται να εξασφαλίσουν μερίδιο από τη δημιουργία νέων υποδομών στη Βουλγαρία και από την ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεων. Σε ιταλο-βουλγαρικό οικονομικό φόρουμ που έγινε την Τρίτη στη Σόφια, με τίτλο «Βουλγαρία και Ιταλία: Μαζί για την Ανάπτυξη», ο υπουργός Οικονομίας Μπότζινταρ Λουκάρσκι έκανε ανοικτή πρόσκληση σε μεγάλους ιταλικούς επιχειρηματικούς ομίλους για μπίζνες στη χώρα του, τονίζοντας μεταξύ άλλων πως υπάρχουν πολλά περιθώρια ανάπτυξης και κέρδους μεταξύ άλλων στους τομείς της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, προσφέροντας ως δέλεαρ το ειδικευμένο, αλλά χαμηλά αμειβόμενο εργατικό δυναμικό στη χώρα του και τις φοροελαφρύνσεις για ξένες επιχειρήσεις που επενδύουν στη Βουλγαρία.
Είναι, ωστόσο, αναμενόμενο ότι οι ανοικτές προσκλήσεις της κυβέρνησης Μπορίσοφ στα ξένα μονοπώλια θα αυξήσουν τον ανταγωνισμό μεταξύ τους, δίχως (όπως έχει δείξει ως τώρα η ιστορία...) αυτό να οδηγήσει σε καλύτερες, φθηνές, προσιτές υπηρεσίες Ενέργειας για το βουλγαρικό λαό. Τα μονοπώλια Ενέργειας είναι σαφές πως εάν επενδύσουν στη Βουλγαρία, θα το κάνουν ξανά με γνώμονα την αύξηση της κερδοφορίας τους. Από τις μπίζνες και έρευνες π.χ. υδρογονανθράκων στη Βουλγαρία ωφελημένοι θα βγουν και πάλι οι καπιταλιστές και όχι βέβαια τα λαϊκά στρώματα. Ο ενεργειακός ανταγωνισμός και στη Βουλγαρία απαιτεί μεγαλύτερη επαγρύπνηση από το εργατικό κίνημα και τους λαούς, γιατί, όπως δείχνει ανάγλυφα και η περίπτωση της Ουκρανίας, μπορεί να γίνει κάλλιστα η αφορμή για νέες περιφερειακές συγκρούσεις.
Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ
