Η ομιλία του Γενικού Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή
Μάης 1960: η «Μεγάλη Δίκη» στο Στρατοδικείο Αθηνών. Ο Χαρίλαος Φλωράκης στο κέντρο της δεύτερης σειράς με το σκούρο κοστούμι
Σαν σήμερα, πριν ακριβώς από 10 χρόνια, οι κομμουνίστριες και οι κομμουνιστές, τα μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, οι φίλοι του Κόμματος αποχαιρετήσαμε τον σ. Χαρίλαο στο τελευταίο ταξίδι του.
Ολο το Κόμμα αποχαιρέτησε τον Καπετάν Γιώτη του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, που, σε άλλες συνθήκες, τότε, συμβόλισε τη συνέχεια των αγωνιστικών παραδόσεων της μαχόμενης κλεφτουριάς και των λαϊκών αγώνων που ακολούθησαν.
Ο Χαρίλαος Φλωράκης αναπαύεται εκεί πάνω στα αγραφιώτικα βουνά, από όπου η λαϊκή μνήμη κρατά ζωντανό το τραγούδι και το τουφέκι της λαϊκής πάλης.
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Βρισκόμαστε σήμερα εδώ στο σπίτι του στο Χαλάνδρι, προσφορά κι αυτό του σ. Χαρίλαου στο Κόμμα, το οποίο η ΚΕ του ΚΚΕ, τιμώντας την μνήμη του, στο εξάμηνο μνημόσυνό του, το Νοέμβρη του 2005, αποφάσισε να αξιοποιηθεί ως Επιμορφωτικό Κέντρο, «Βιβλιοθήκη - Αρχείο Χαρίλαος Φλωράκης», με σκοπό τη μεταλαμπάδευση στις νέες γενιές των κομμουνιστών και γενικότερα των νέων αγωνιστών, της ιστορικής πείρας των αγώνων και της πάλης της εργατικής τάξης και του Κόμματός της.
Ολα αυτά τα χρόνια της λειτουργίας του, έχει οργανωθεί η βιβλιοθήκη - αναγνωστήριο, έχει εμπλουτιστεί με αξιόλογο αρχειακό υλικό. Λειτουργεί ως χώρος έκφρασης, προβολής και ανάδειξης της Ιστορίας του Κόμματος, των ταξικών αγώνων της εργατικής τάξης, των λαϊκών κινημάτων, του διεθνούς επαναστατικού κινήματος για το σοσιαλισμό - κομμουνισμό.
Στόχος του επίσης είναι η στήριξη μελετητών - ερευνητών που ασχολούνται με τα θέματα αυτά, καθώς και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, σχολείων, των οργανώσεων του λαϊκού μας κινήματος και των επιστημονικών φορέων που θέλουν να γνωρίσουν την Ιστορία του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα, στον κόσμο.
Ολα αυτά τα χρόνια αποδείχτηκε ότι αυτή ήταν η καλύτερη αξιοποίηση του σπιτιού του σ. Χαρίλαου. Το ίδιο το κτίριο, όπως και το περιεχόμενό του αποτελούν τμήμα της διαχρονικής παρουσίας του ΚΚΕ, της ιστορικής του πορείας, της συνέχειάς του και της προβολής του στο μέλλον, σαν «τη σπορά που μένει όταν οι ζευγάδες φεύγουν».
Εβαλε τη δική του σφραγίδα στην ηρωική πάλη του ΚΚΕ
Η δράση του Χ. Φλωράκη έχει βάλει τη δική της σφραγίδα στην ηρωική πάλη του Κόμματός μας, στον ανηφορικό δρόμο που βαδίζει δεκαετίες.
Ολόκληρη η ζωή του σ. Χαρίλαου Φλωράκη ταυτίζεται με την πορεία του ΚΚΕ.
Από μαθητής ΟΚΝίτης μέχρι και Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του.
Ταυτίζεται με τις μεγαλύτερες στιγμές του λαϊκού μας κινήματος: Με τον αγώνα του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, με την ηρωική πάλη του λαού κατά των Εγγλέζων και της ντόπιας αστικής κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου το Δεκέμβρη του 1944, με την ένδοξη δράση του ΔΣΕ κατά της εγχώριας αστικής τάξης και των Αγγλοαμερικανών συμμάχων της. Ταυτίζεται με την Ιστορία των διώξεων, των φυλακίσεων και των εκτελεστικών αποσπασμάτων όπου οδηγήθηκαν χιλιάδες παιδιά του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.
Ανθρωπος βαθιά λαϊκός, ο σ. Χαρίλαος Φλωράκης έμεινε προσηλωμένος στο δίκιο του λαού και πάλεψε γι' αυτό με κάθε μέσο και σε όλες τις συνθήκες.
Η κομματική - πολιτική δράση του σ. Χαρίλαου Φλωράκη δε γνώρισε διαλείμματα. Γνώρισε μόνο φουρτούνες και μεγάλες δυσκολίες. Τις αντιμετώπισε όλες με παλικαριά και με αισιοδοξία, με την πηγαία θυμοσοφία του και με την αποφασιστικότητα του κομμουνιστή, που έχει πλήρη συναίσθηση της αποστολής του και της σκληρότητας που χαρακτηρίζει την ταξική πάλη. Τις αντιμετώπισε δίνοντας όλες τις δυνάμεις του και βγαίνοντας ηθικά νικητής. Οπως τόσοι και τόσες από τους χιλιάδες κομμουνιστές και τις κομμουνίστριες, που δε λογάριασαν και διέθεσαν τη ζωή τους απλόχερα, για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες.
Στη διάρκεια της μεταξικής δικτατορίας και πριν απ' αυτή, στα χρόνια του βενιζελικού «Ιδιώνυμου».
Στην Κατοχή και στον ένοπλο λαϊκό αγώνα του 1946 - 1949, όπου αναδείχτηκαν τόσο οι πολιτικές, όσο και οι στρατιωτικές ικανότητες του σ. Χαρίλαου Φλωράκη. Εκεί, στα βουνά της Ρούμελης και της Πίνδου, που οι αετοί συναντήθηκαν με τους ένοπλους αετούς, τον Νίκο Μπελογιάννη, τον Διαμαντή, τον Καπετάν Γιώτη, όλους τους ήρωες - μαχητές και τις μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Εκεί, που η αδιαλλαξία απέναντι στον ταξικό εχθρό πήγαινε χέρι χέρι με την ευαισθησία απέναντι στο σύντροφο, στο συναγωνιστή, στον απλό άνθρωπο.
«Δε φοβηθήκατε το θάνατο;», τον ρωτούσαν. «Ασφαλώς και τον φοβηθήκαμε», απαντούσε. «Ποιος δε λογαριάζει τη ζωή του; Μόνο ο τρελός ή ο άδειος από συναισθήματα μπορεί να μη φοβηθεί το θάνατο. Αλλά εκείνο, που διακρίνει τον κομμουνιστή, είναι ότι βρίσκει τη δύναμη, όταν χρειαστεί, να θυσιάζει ό,τι πιο πολύτιμο έχει, ξεπερνώντας και το φόβο του θανάτου».
Ο σ. Χαρίλαος Φλωράκης όχι μόνο δε μετάνιωσε για το δρόμο που επέλεξε, αλλά συνήθιζε να επαναλαμβάνει ότι τον ίδιο δρόμο θα ακολουθούσε ξανά, αν αυτό μπορούσε να γίνει. Γιατί γνώριζε ότι δεν είχε κάνει λάθος.
Γιατί γνώριζε ότι η ζωή ομορφαίνει περισσότερο και ότι η ανθρώπινη υπόσταση καταξιώνεται μόνο στον αγώνα για την αλλαγή της κοινωνίας.
Υπερασπίστηκε τον διεθνισμό
Στη μεγάλη δίκη του 1960 ξαναζωντάνεψαν η ατρόμητη στάση κομμουνιστών - κατηγορουμένων προηγούμενων χρόνων, η σθεναρή υπεράσπιση του ΚΚΕ, της πατριωτικής, αλλά και διεθνιστικής προσφοράς του και των αρχών του, που μετέτρεπαν τους κατηγορουμένους σε κατηγόρους.
Αντικρούοντας την κατηγορία της διενέργειας κατασκοπείας υπέρ ξένης δύναμης, μαζί με τους συγκατηγορουμένους του συντρόφους Ρούλα Κουκούλου, Κώστα Λουλέ, Αύρα Παρτσαλίδου και άλλους, ο σ. Χαρίλαος Φλωράκης είπε στην απολογία του ανάμεσα σε άλλα:
Από την έκθεση αρχειακού υλικού που θα λειτουργεί έως την Τετάρτη 29 Μάη στο Επιμορφωτικό Κέντρο «Χ. Φλωράκης»
«Βεβαίως, τα Κομμουνιστικά Κόμματα έχουν σχέσεις μεταξύ τους. Μας συνδέουν κοινή ιδεολογία, κοινά ιδανικά, η φιλία και η συναδέλφωση των λαών μας, έχουμε κοινό αντίπαλο, τον ιμπεριαλισμό. Και μόνο αυτό επιβάλλει τη διεθνή αλληλεγγύη μας. Αλλά υπάρχουν και προβλήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με γνώμονα τα κακώς νοούμενα συμφέροντα μιας χώρας. Παράδειγμα το Κυπριακό, στο οποίο οι Αγγλοι και οι Τούρκοι κομμουνιστές αντιτάχθηκαν στις απόψεις των κυβερνήσεων των χωρών τους. Η επίσημη Αγγλία και η Τουρκία τούς είπαν προδότες, αλλά στην πραγματικότητα η στάση τους ήταν και σωστή και εθνική. Να γιατί ο διεθνισμός μας δεν έρχεται σε αντίθεση με την αγάπη μας προς την πατρίδα και τα συμφέροντά της. Το 1957 μαζεύτηκαν στη Μόσχα αντιπρόσωποι 64 Κομμουνιστικών Κομμάτων και διακήρυξαν ότι βασικό καθήκον των κομμουνιστών είναι η υπεράσπιση της ειρήνης. Ποιος αμφισβητεί ότι αυτό είναι και εθνικό μας καθήκον;».
«Πολεμάμε και τραγουδάμε, έλεγε στην Κατοχή η ΕΠΟΝ. Αυτό κάνετε κι εσείς τώρα», είπε σε συγκέντρωση στο Βελιγράδι, στη διάρκεια των βομβαρδισμών από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, μιλώντας σε συγκέντρωση Γιουγκοσλάβων, που αντιπροσωπεία του ΚΚΕ τους είχε επισκεφθεί, για να εκφράσει την αλληλεγγύη της στον αγώνα τους.
Η διεθνιστική δράση του σ. Χαρίλαου Φλωράκη αναγνωρίστηκε και τιμήθηκε από πολλά Κομμουνιστικά Κόμματα. Ξεχωρίζουν οι τιμητικές διακρίσεις του βραβείου της «Φιλίας των Λαών», από τον Πρόεδρο του Ανώτατου Σοβιέτ της Σοβιετικής Ενωσης, το βραβείο «Καρλ Μαρξ», από το κράτος της Λαοκρατικής Γερμανίας και το βραβείο «Γκεόργκι Ντιμιτρόφ» από το σοσιαλιστικό κράτος της Βουλγαρίας.
Είχε διαρκή φροντίδα για το Κόμμα
Από την εκδήλωση που έγινε την Παρασκευή στο Επιμορφωτικό Κέντρο «Χ. Φλωράκης»
Από το 1954 μέχρι το 1966 έμεινε ο σ. Χαρίλαος στη φυλακή, αφού η θανατική καταδίκη του είχε μετατραπεί σε ισόβια. Μαζί του και άλλοι 85 κομμουνιστές. Μπορούσαν να αποφύγουν όλες αυτές τις κακουχίες και τις στερήσεις, αρκεί να δήλωναν ότι αποκηρύσσουν το ΚΚΕ, την ιδεολογία τους. Αλλά προτίμησαν να ευθυγραμμιστούν με τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, του λαού, με το συλλογικό ταξικό συμφέρον.
Η «ελεύθερη» ζωή κράτησε λιγότερο από ένα χρόνο. Στις 21 Απρίλη 1967 ο σ. Χαρίλαος εξορίστηκε στη Γυάρο και στη συνέχεια στη Λέρο για 4 ακόμη χρόνια. Και ακολούθησαν η παράνομη δράση και η παράνομη διαφυγή στο εξωτερικό, μετά από σχετική εντολή του Κόμματος.
Από τις πιο χαρακτηριστικές περιόδους, που συνέβαλε σημαντικά ο Χ. Φλωράκης, είναι η οργανωτική ανασυγκρότηση του Κόμματος, μετά το 9ο Συνέδριο και κυρίως με την ντε φάκτο νομιμοποίησή του, το 1974, ύστερα από 27 χρόνια παρανομίας και πολλά χρόνια απουσίας των Κομματικών Οργανώσεων από την Ελλάδα.
Τότε, ηγήθηκε του ΚΚΕ, του Κόμματος που ήρθε στη νομιμότητα έχοντας στερηθεί τη φυσιολογική διαδοχικότητα δύο γενεών στην ανάπτυξή του. Τη μια, από τα δολοφονικά χτυπήματα του πολέμου και των κατοπινών διωγμών, την άλλη, λόγω της διάλυσης των Κομματικών Οργανώσεων.
«Πρέπει να αναπληρώσουμε αυτό το κενό γρήγορα», έλεγε συνεχώς το 1974, προσβλέποντας στην ανάπτυξη της ΚΝΕ και έχοντας εμπιστοσύνη στη νεολαία. Και δεν παρέλειπε, συνεχώς, να καυτηριάζει την απόφαση του 1958 να διαλυθούν οι Κομματικές Οργανώσεις και οι κομμουνιστές να ενταχθούν στην ΕΔΑ.
Σε αυτές τις συνθήκες συνέβαλε στη γρήγορη προσαρμογή του Κόμματος στις νέες συνθήκες και απαιτήσεις, στην ενότητα του παλιού με το καινούριο. Στην αξιοποίηση των έμπειρων στελεχών, αλλά και στην προσπάθεια να διαμορφωθεί μια νέα γενιά στελεχών στο ΚΚΕ.
Επιβεβαίωσε ότι η συμβολή ενός κορυφαίου στελέχους δεν κρίνεται μόνο από τη δική του προσφορά, αλλά κυρίως κρίνεται από την προσπάθειά του να προχωρά η διαδοχή των γενεών.
Σταθερά με τις αρχές συγκρότησης και λειτουργίας του ΚΚΕ
Ταυτόχρονα, προσπαθούσε να μπολιάσει το Κόμμα με την υπεράσπιση των αρχών συγκρότησης και λειτουργίας του.
Σε άρθρο του στα «Προβλήματα Ειρήνης και Σοσιαλισμού», το 1980, έγραφε:
«Το ΚΚΕ σήμερα είναι σοβαρή δύναμη στις κοινωνικές μάχες. Αυτό προκαλεί ολοένα και μεγαλύτερο φόβο στην ιθύνουσα τάξη που διεξάγει συκοφαντική προπαγάνδα κατά των κομμουνιστών, στην οποία συμμετέχουν και ποικίλες μικροαστικές ομάδες που εξαπόλυσαν ενάντια στο ΚΚΕ εκστρατεία, με σκοπό να μειώσουν τη σημασία του Κόμματός μας, να δυσφημίσουν την Ιστορία του. Με συνέπεια, παλεύοντας από τις θέσεις του επιστημονικού σοσιαλισμού, το Κόμμα μας με επιτυχία αποκρούει όλες αυτές τις επιθέσεις. Παίρνουμε υπόψη και το γεγονός ότι το κομμουνιστικό κίνημα γενικά δέχεται σήμερα πρωτοφανή ιδεολογική πίεση από μέρους των αστικών και οπορτουνιστικών κύκλων, που προσπαθούν να αναγκάσουν τους κομμουνιστές να παραιτηθούν από τον επαναστατικό πρωτοποριακό ρόλο τους, να τους σπρώξουν στο δρόμο που ακολουθεί η σοσιαλδημοκρατία. Σήμερα εμάς, λόγου χάρη, μας συμβουλεύουν (υπάρχουν στην Ελλάδα τέτοιοι καλοθελητές) να παραιτηθεί το ΚΚΕ από την ιδεολογική του ενότητα, να επιτρέψει την ύπαρξη διαφόρων θεωρητικών ρευμάτων στις γραμμές του, να ανοίξει τις πόρτες στις ξένες προς την εργατική τάξη ιδεολογικές αντιλήψεις. Η αποδοχή παρόμοιων συστάσεων θα σήμαινε ουσιαστικά εξαφάνιση της ιδεολογικής ενότητας του Κόμματος, μετατροπή του σε λέσχη συζητήσεων. Ο καθένας θα είχε τη δυνατότητα να προπαγανδίζει εκεί μέσα κάθε αντιμαρξιστική θεωρία, στηριζόμενος στον ιδεολογικό πλουραλισμό και αγνοώντας τη γνώμη της πλειοψηφίας. Σε τελευταία ανάλυση, αυτό θα σήμαινε τη μετατροπή της πρωτοπόρας οργάνωσης, που ενώνει τις εκλεκτότερες δυνάμεις της εργατικής τάξης, σε κέντρο διερχομένων για ανθρώπους με αντιλήψεις μη προλεταριακών τάξεων και στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας, για φορείς της αστικής και μικροαστικής ιδεολογίας. Πράγμα που θα έκανε το Κόμμα ανίκανο να εκπληρώσει την ιστορική του αποστολή. Η ζωή διδάσκει ότι η ενότητα του Κόμματος στη βάση του μαρξισμού - λενινισμού είναι αναγκαίος όρος της πολιτικής και οργανωτικής του ενότητας. Ο Λένιν, όχι τυχαία, έδινε πρωταρχική σημασία στη θεωρία, στη συνειδητότητα των μελών του Κόμματος, τονίζοντας ότι χωρίς την κατάκτηση του επιστημονικού σοσιαλισμού, το Κόμμα δεν μπορεί να συσπειρώσει τις μάζες και να τις προσελκύσει στο επαναστατικό κίνημα. Το να παραιτηθούμε από αυτές τις θέσεις, θα σήμαινε για μας ότι παραιτούμαστε από την εκπλήρωση του ρόλου μας στο εργατικό κίνημα, στον αγώνα των εργαζόμενων μαζών για ένα καλύτερο μέλλον. Γι' αυτό, όταν διαφόρων ειδών μικροαστικά κόμματα και ομάδες που προπαγανδίζουν θεωρίες του "δημοκρατικού" σοσιαλισμού, του "εθνικού" σοσιαλισμού, του "ουμανιστικού" σοσιαλισμού κ.λπ., δηλώνουν ότι τάχα αυτοί είναι φορείς της πραγματικής σοσιαλιστικής ιδέας, εμείς απαντούμε ότι οι αξιώσεις τους είναι εντελώς ανυπόστατες, οι θεωρίες τους είναι ουτοπικές, μακριά από την πραγματικότητα της ταξικής πάλης. Μόνο το Κόμμα, που στηρίζεται στη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού, μπορεί να οδηγήσει τις μάζες στη δημιουργία δίκαιης κοινωνίας, πραγματικά δημοκρατικής και ουμανιστικής όπως δείχνει και όλη η ιστορική πείρα. Με τη δικαιολογία του εκδημοκρατισμού του Κόμματος προσπαθούν να μας εξωθήσουν να παραιτηθούμε από τις λενινιστικές οργανωτικές αρχές κομματικής οικοδόμησης. Το Κόμμα μας απορρίπτει αποφασιστικά τέτοιες προσπάθειες. Αυτό καθοδηγείται αυστηρά από την αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, που σημαίνει οικοδόμηση και δράση του Κόμματος στη βάση ενιαίου καταστατικού, καθοδήγησή του από ενιαίο κέντρο, πειθαρχία εξίσου για όλα τα μέλη του Κόμματος, υποταγή της μειοψηφίας στην πλειοψηφία, των κατώτερων Οργανώσεων στις ανώτερες και ταυτόχρονα ολόπλευρη ανάπτυξη της εσωκομματικής δημοκρατίας, το δικαίωμα κάθε μέλους να εκλέγει και να εκλέγεται στα καθοδηγητικά όργανα, ο απολογισμός των αιρετών οργάνων στις Οργανώσεις τους, η συλλογικότητα, η ανάπτυξη κριτικής και αυτοκριτικής».
«Εχει πολύ ανήφορο αυτός ο δρόμος»
Οταν άρχισε η αντεπανάσταση στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, στη διάρκειά της και μετά, τότε που ακόμη και επιφανείς ηγέτες πολλών Κομμουνιστικών Κομμάτων υποχώρησαν και αναδιπλώθηκαν, ο σ. Χαρίλαος Φλωράκης αποτέλεσε μια από τις εξαιρέσεις του κανόνα. Εμεινε όρθιος, υπεράσπισε το ΚΚΕ, κόντρα σε εκείνους που μεθόδευαν τη διάλυσή του με τη βοήθεια και την παρασκηνιακή συμμετοχή αστικών δυνάμεων.
Εγραφε το 1991:
«Ωστε, λοιπόν, θρίαμβος της δημοκρατίας οι ανατροπές στην Ανατολική Ευρώπη! Αλλά ποιες δυνάμεις ενισχύθηκαν από το θρίαμβο; Οι δημοκρατικές πράγματι δυνάμεις ή οι δυνάμεις εκείνες, οι οποίες στο όνομα της δημοκρατίας έχουν ουσιαστικά ταχθεί ενάντια στο σοσιαλισμό; Θρίαμβος της δημοκρατίας με το ΚΚ εκτός νόμου! Θρίαμβος της δημοκρατίας με νέες δυνατότητες για επεμβάσεις του ιμπεριαλισμού! Θρίαμβος της δημοκρατίας, με ανεργία, εξαθλίωση, πείνα και έγκλημα! Φυσικά, είναι δύσκολος ο δρόμος. Εχει πολύ ανήφορο και δεν μπορούν όλοι να τον βγάλουν»...
Ηταν αποφασιστική η συμβολή του στη λεγόμενη «πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ», το 1990, καθώς και στο 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ (Φλεβάρης 1991), τότε που επιχειρήθηκε η «μεγάλη έφοδος» για τη διάχυση του ΚΚΕ στον τότε Συνασπισμό. Τότε που το Κόμμα μας χτυπήθηκε από μέσα, στο όνομα της «ανανέωσης», που σήμαινε την προσαρμογή του ΚΚΕ στο σύστημα.
Ελεγε χαρακτηριστικά:
«Ποια ανανέωση, σύντροφοι; Υπάρχει ανανέωση και ανανέωση. Υπάρχει η επαναστατική ανανέωση που στηρίζεται στις θεμελιακές αρχές του κομμουνισμού. Υπάρχει και η ανανέωση που ζητάει το καινούργιο όχι μέσα στα πλαίσια των αρχών, αλλά πέρα από αυτές, ακόμα και ενάντιά τους. Υπάρχει ανανέωση που τη δημοκρατική λειτουργία την αντικαθιστούν με την αναρχία, με το μη σεβασμό της θέλησης της πλειοψηφίας, με τη δημιουργία κέντρου αντιπολίτευσης. Επικαλούνται τις εξελίξεις στον κόσμο αλλά ξεχνάνε τις επιδιώξεις των αντιπάλων σχετικά με το Κομμουνιστικό Κόμμα. Αυτές δεν άλλαξαν. Αυτά επιβάλλουν όχι χαλάρωση, αλλά δυνάμωμα της ενιαίας έκφρασης και δράσης, το δυνάμωμα της πειθαρχίας και της τήρησης του καταστατικού. Η τήρηση του καταστατικού είναι ο κύριος δείχτης της αφοσίωσης του κομμουνιστή στην υπόθεση του κομμουνισμού...».
Ο σ. Χαρίλαος δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι ήταν δυνατό να γίνει και το παραμικρό θετικό σε τούτο τον τόπο, δίχως την ύπαρξη του ΚΚΕ και την ισχυροποίηση του επαναστατικού χαρακτήρα του Κόμματος, τους δεσμούς του με την εργατική τάξη, τα άλλα λαϊκά στρώματα.
Βαθιά πεποίθηση για το σοσιαλισμό
Ο σ. Χαρίλαος Φλωράκης υπερασπίστηκε την προσφορά του σοσιαλιστικού συστήματος, ιδιαίτερα της Σοβιετικής Ενωσης, στα κοινωνικά δικαιώματα των λαών, στην ειρήνη, στην πάλη για έναν κόσμο απαλλαγμένο από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Γνώρισε από κοντά τη φροντίδα τους ως πολιτικός πρόσφυγας, αλλά και τη διεθνιστική συνεισφορά τους στα επαναστατικά και στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα των λαών.
Είχε βαθύτατη πεποίθηση ότι ο σοσιαλισμός θα έρθει ό,τι και να γίνει, ότι είναι το μέλλον της ανθρωπότητας, γιατί, όπως έλεγε, «ο καπιταλισμός οξύνει και δεν μπορεί να λύσει τα λαϊκά προβλήματα. Και αχάριστοι και ανιστόρητοι όσοι επιχαίρουν για τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Αν ο κόσμος είχε γίνει λίγο πιο ανθρώπινος, αν διατηρήθηκε η ειρήνη για μισό αιώνα, αν ηττήθηκε κατά κράτος ο χιτλερισμός, αν οι λαοί έσπασαν τις αλυσίδες της αποικιοκρατίας, αν οι εργαζόμενοι των καπιταλιστικών κρατών απόκτησαν όσα απόκτησαν, αυτό αναμφισβήτητα οφείλεται και στην ύπαρξη και δράση των σοσιαλιστικών χωρών, στο αντίπαλον δέος...»!
Και συνέχιζε:
«Υπάρχει έστω και ένας σοβαρός άνθρωπος σήμερα στη Γη που να πιστεύει ότι θα μπορούσε να κάνει όσα κάνει ο ιμπεριαλισμός σήμερα, αν δεν είχε διαλυθεί η Σοβιετική Ενωση; Οι λαοί βλέπουν ήδη τα αποτελέσματα: Ο καπιταλισμός καθημερινά δείχνει όλο και περισσότερο το χειρότερο πρόσωπό του: Το αντικοινωνικό, ληστρικό και απάνθρωπο. Οι επιτυχίες του φυσικά παράγουν πλούτο αλλά τον σωρεύουν στους λίγους και η ζωή των εργαζομένων χειροτερεύει. Οσο για τις δημοκρατικές ελευθερίες, συνεχώς ροκανίζονται και λιμάρονται... Εμ, αυτή η καραμέλα περί τέλους των ιδεολογιών! Παρά το μεταφυσικό της περιεχόμενο, δεν μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα λέει ότι οι αντιθέσεις που χαρακτηρίζουν τον καπιταλισμό, όχι μόνο δεν εξασθενούν, τώρα που διαλύθηκε η Σοβιετική Ενωση, αλλά και δυναμώνουν. Και κατατρώγουν τα ίδια τα σπλάχνα του. Ούτε ο καπιταλισμός είναι αιώνιος, ούτε το τέλος του κομμουνισμού έφτασε, για τον απλούστατο λόγο ότι οι λαοί δεν πρόκειται να παραιτηθούν από το όραμα για μια δίκαιη κοινωνία, από τους αγώνες για το σοσιαλισμό...».
Λαϊκός ηγέτης, γιατί ήταν κομμουνιστής
Ο Χαρίλαος Φλωράκης είναι γέννημα του ΚΚΕ. Το ΚΚΕ και οι ηρωικοί αγώνες του τον ανέδειξαν σε ηγέτη, τον οποίο εκτιμούν όχι μόνον οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες, αλλά και πολλοί εργαζόμενοι που δεν ταυτίζονται με την ιδεολογία του Κόμματός μας.
Υπήρξε λαϊκός ηγέτης, γιατί ήταν κομμουνιστής. Μόνο αυτή η ιδιότητα μπορούσε να του δώσει όσα του έδωσε, μόνο αυτή μπορούσε να τον καταστήσει λαϊκό ηγέτη.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο αποχαιρετιστήριο που συνέταξε το Σεπτέμβρη του 1994 και παρέδωσε στην ηγεσία του Κόμματος, δεν αναφέρεται γενικά στο ΚΚΕ, δεν αφήνει το «βιος του» γενικά στο ΚΚΕ, αλλά έγραψε:«Ο,τι βιος είχα το έχω δώσει στο Κόμμα - στο Κόμμα, στο ΚΚΕ με τα γνωστά σύμβολά του, τη μαρξιστική - λενινιστική ιδεολογία του, το πρόγραμμά του και τις αρχές του».
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Σήμερα, διάφοροι καλοθελητές, γνωστοί εκπρόσωποι της αστικής ιδεολογίας αλλά και άλλοι, γνωστοί οπορτουνιστές και αναθεωρητές της κομμουνιστικής κοσμοθεωρίας και ιδεολογίας, παραχαράκτες της Ιστορίας, που συνωστίζονται σήμερα είτε στον ΣΥΡΙΖΑ είτε στις εντός συνιστώσες και τάσεις του, όπως το Αριστερό Ρεύμα και άλλοι, είτε στις εκτός συνιστώσες και τάσεις, όπως ο «Εργατικός Αγώνας», η «Νέα Σπορά» και άλλοι που δραστηριοποιούνται κυρίως στο διαδίκτυο, προσπαθούν απεγνωσμένα να σφετεριστούν τη μνήμη του συντρόφου μας, αποδίδοντάς του θέσεις και πρακτικές έξω από τις αρχές και τα πιστεύω του, να τον φέρουν σε αντιπαράθεση με τη σημερινή πορεία του Κόμματος στη σύγχρονη πραγματικότητα.
Το ίδιο κάνουν και με άλλον ιστορικό ηγέτη του Κόμματος, τον Νίκο Ζαχαριάδη. Συνειδητά, τους αποσπούν από τις συνολικές συνθήκες, κυρίως του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, μέσα στις οποίες έδρασαν.
«Παινεύουν τους πεθαμένους για να θάψουν τους ζωντανούς»
Η ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας και της πολιτικής ενός Κόμματος είναι προϋπόθεση για τη διαρκή επαναβεβαίωση του κομμουνιστικού του χαρακτήρα, δηλαδή της ιδεολογικής - πολιτικής του πρωτοπορίας. Αυτό δεν σημαίνει ούτε ρήξη με την Ιστορία του, ούτε ακινησία.
Οι οπορτουνιστές, συνειδητά, αρνούνται αυτή τη διαλεκτική σχέση παρελθόντος - παρόντος - μέλλοντος.
Συνειδητά κρατούν από το παρελθόν ό,τι ξεπερασμένο, ό,τι δοκιμάστηκε κι έδωσε αρνητική πείρα.
Οι οπορτουνιστές κρατούν από το παρελθόν ό,τι μπορεί να παρουσιαστεί ως δικαιολογία του συμβιβασμού τους με την καπιταλιστική εξουσία, τη λογική της μεταρρύθμισής της δήθεν σε όφελος του λαού και τη συμμετοχή του εργατικού κόμματος σε συμμαχίες για άσκηση αστικής διακυβέρνησης με τη στήριξη του λαϊκού κινήματος.
Διακηρυγμένος στόχος τους να σύρουν και το ΚΚΕ στον ολισθηρό δρόμο που οι ίδιοι ακολουθούν, των θολών αντιμνημονιακών μετώπων, της άσκησης δήθεν πίεσης για μια φιλολαϊκή διαπραγμάτευση μέσα στην ΕΕ, ή άλλοι για αλλαγή νομίσματος, ως φάρμακο στα αδιέξοδά τους, επιλέγοντας άλλη ιμπεριαλιστική, νομισματική ή γενικότερα χρηματοπιστωτική ένωση, φυσικά χωρίς ανατροπή της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, του σημερινού τρόπου παραγωγής, χωρίς ριζική ανατροπή, άνοιγμα του δρόμου για πέρασμα στο σοσιαλισμό.
Ο Τύπος και το διαδίκτυο είναι γεμάτα από άρθρα και σχόλια συκοφαντικά, ότι το ΚΚΕ μεταλλάχτηκε, απομακρύνθηκε από το μαρξισμό - λενινισμό, ότι δεν είναι πραγματικό κομμουνιστικό κόμμα, ότι υιοθετεί τον τροτσκισμό, κατηγορίες από τους ίδιους που το αποκαλούν νεοσταλινικό, σταλινικό κόμμα.
Ακολουθούν μια ύπουλη και υποκριτική πολεμική, κρυμμένη πίσω από την ψεύτικη υπεράσπιση του μαρξισμού - λενινισμού και παλιότερων προγραμματικών θέσεων του Κόμματος. Πολλές φορές, όπως θα έλεγε κι ο ίδιος ο σύντροφος Χαρίλαος, «παινεύουν τους πεθαμένους για να θάψουν τους ζωντανούς».
Συνήθως ο αναθεωρητισμός βγάζει καταρχήν πρώτα μόνο το κεφάλι του, μέχρι να ακολουθήσει ολόκληρο το σάπιο σώμα του. Οι αναθεωρητές, οι οπορτουνιστές σε αρχική φάση, πάντα γίνονται οι πρώτοι και καλύτεροι «τσιτατολόγοι», χρησιμοποιώντας αποσπασματικές φράσεις - τα γνωστά τσιτάτα - από τον Μαρξ και κυρίως τον Λένιν, για να κρύψουν τις πραγματικές επιλογές και προθέσεις τους.
Συγκεκριμένη απάντηση στη ρίζα του προβλήματος
Ομως, οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες, οι μαρξιστές, ξέρουν πολύ καλά ότι στοιχείο ισχυροποίησης του Κόμματος, στην πάλη του απέναντι στον οπορτουνισμό, είναι ο τρόπος διόρθωσης των λαθών του.
Δεν αρκεί το Κόμμα να αλλάξει μια εκτίμηση ή και ολόκληρο το Πρόγραμμα. Πρέπει ταυτόχρονα να δίνεται και απάντηση, γιατί, κάτω από ποιους παράγοντες, υποκειμενικούς και αντικειμενικούς, εσωτερικούς και εξωτερικούς, έφτασε το Κόμμα σε κρίση παλιότερα, έκανε λάθος επιλογές.
Και τη συζήτηση αυτή να την κάνει οργανωμένα, με όλες τις κομματικές δυνάμεις, αλλά και δημόσια με τους πρωτοπόρους εργάτες και εργαζόμενους.
Τότε μόνο μπορούμε να προλαβαίνουμε επανάληψη λαθών σε απότομες στροφές, να έχουμε πρόγνωση, διορατικότητα, αποφασιστικότητα.
Δεν αρκούν μόνο τα σωστά κομμουνιστικά αντανακλαστικά, δεν αρκεί η αποκατάσταση της φυσιογνωμίας του Κόμματος, δηλαδή του χαρακτήρα του, των αρχών και κανόνων συγκρότησης και λειτουργίας, η αναγνώριση ως θεωρίας καθοδήγησης του μαρξισμού - λενινισμού και του προλεταριακού διεθνισμού.
Αυτές τις θεμελιακές αρχές τις κράτησε το Κόμμα μας, σε όλη την 96χρονη διαδρομή του, αν εξαιρέσουμε μόνο τις Αποφάσεις του 13ου Συνεδρίου το 1991 και τότε μόλις για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα περίπου 4 μηνών.
Ομως, αποδείχτηκε ότι δεν ήταν αρκετή η πανοπλία αυτή για να μη γίνουν λάθη, να μην οδηγηθεί το Κόμμα σε βαθιά κρίση, να μην έχει λάθος γραμμή στρατηγικής.
Οταν διορθώνονται λαθεμένες θέσεις με αλλαγές στα ντοκουμέντα, όσο καλές και σωστές αν είναι, εάν δεν δίνεται απάντηση συγκεκριμένη για το πού βρίσκεται η ρίζα του προβλήματος, ποιοι αντικειμενικοί και κυρίως υποκειμενικοί παράγοντες οδήγησαν σε παρέκκλιση, τότε τα λάθη δεν συνειδητοποιούνται βαθιά, δε βγαίνουν χρήσιμα συμπεράσματα, δεν μπορεί να μεταδοθεί ολοκληρωμένα η ιστορική πείρα και να περάσει γενικευμένα, στις νέες γενιές, στις συλλογικές επεξεργασίες που θα ακολουθήσουν, σε νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στη φυσιολογική διαδοχή των γενεών.
Μηδενισμό παράγει η λαθολογία
Η κριτική εξέταση και επανεκτίμηση θέσεων και πολιτικών επιλογών, που προκύπτει από την αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας, δεν συνιστά λαθολογία, δεν ανοίγει δρόμο στον αναθεωρητισμό και οπορτουνισμό.
Το ακριβώς αντίθετο. Οδηγεί σε επαναστατικού χαρακτήρα διόρθωση λαθών.
Αλλωστε, η ίδια η νίκη της αντεπανάστασης και η ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος απαιτούσε βαθύτερη ιστορική επανεξέταση. Δεν ήταν δυνατόν να μην επιχειρηθεί βαθύτερη εξέταση με γνώμονα την υπεράσπιση του σοσιαλισμού και όχι τη λαθολογία ή την εξιδανίκευση.
Μηδενισμό παράγει η λαθολογία. Δηλαδή, η χρησιμοποίηση των λαθών για άρνηση της ηρωικής Ιστορίας της ταξικής πάλης στην Ελλάδα με την καθοδήγηση του ΚΚΕ, για εγκατάλειψη ιδεολογικών αρχών, για αιτιολόγηση οπορτουνιστικών επιλογών.
Αυτή η εκτίμηση αφορά όλες τις περιόδους. Και την πρώτη περίοδο του Κόμματος από την ίδρυσή του το 1918 έως την ήττα του ΔΣΕ το 1949. Και την περίοδο που ακολούθησε από το 1949 έως τη στρατιωτική δικτατορία και τη διάσπαση του Κόμματος το 1968. Και τη μετέπειτα περίοδο που ξεκίνησε το 1968 και σημαδεύτηκε κυρίως από τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ το 1974 κλείνοντας αυτό τον κύκλο με τις αντεπαναστατικές ανατροπές διεθνούς σημασίας αλλά και με κρίση στο Κόμμα το 1989 - 1991 που κατέληξε στη διάσπαση του Κόμματος και τη μετακόμιση μεγάλου τμήματος στελεχών και μελών στο Συνασπισμό, βασική δύναμη στη διαμόρφωση του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ. Η εκτίμησή μας για το χαρακτήρα του μηδενισμού, της λαθολογίας, σε διάκριση από την κριτική εξέταση με επαναστατικά ταξικά κριτήρια, αφορά και την τελευταία περίοδο που ακολούθησε από το 1991 μέχρι σήμερα.
Το ΚΚΕ είναι συλλογικό και όχι αρχηγικό Κόμμα, έδρασε μέσα σε συγκεκριμένες συνθήκες και σε άμεση επιρροή και σχέση με το ΔΚΚ, ιδιαίτερα το ΚΚΣΕ. Ο κάθε ηγέτης, η κάθε προσωπικότητα, παρότι βάζει αναμφίβολα τη δική του ξεχωριστή σφραγίδα, δεν μπορεί παρά να είναι γέννημα της εποχής του, της συγκεκριμένης περιόδου, ωριμότητας, ανάπτυξης του κομμουνιστικού κινήματος και των ξεχωριστών κομμάτων του.
Ομως, παρά τα όποια επιμέρους ή μεγαλύτερα γλιστρήματα είχε κατά καιρούς το Κόμμα μας και με δική του ευθύνη και λόγω των επιδράσεων του ΔΚΚ, αφού ήταν αναπόσπαστο τμήμα του, ποτέ δεν απαρνήθηκε ή παραιτήθηκε από την κομμουνιστική ιδεολογία, το ρόλο της εργατικής τάξης, δεν έγινε ποτέ ευρωκομμουνιστικό κόμμα, δεν πέρασε σε εχθρικό στρατόπεδο, απέναντι στη σοσιαλιστική οικοδόμηση, όπως άλλα κόμματα.
Αν είχε εξελιχτεί σε οπορτουνιστικό, ευρωκομμουνιστικό κόμμα, θα είχε χάσει τη δυνατότητα της πάλης για την αποκατάσταση όλων των επαναστατικών χαρακτηριστικών του και κυρίως στην επεξεργασία της στρατηγικής του, στο Πρόγραμμά του. Αυτή την ανάγκη συνειδητοποιήσαμε και εκτιμήσαμε την περίοδο του 1989 - 1991, όταν οι περισσότεροι άνθρωποι στη χώρα μας, και κυρίως οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες, ένιωσαν να γκρεμίζονται όλα γύρω τους, με τις ανατροπές και το μεγάλο πισωγύρισμα, αλλά και με την εσωκομματική κρίση και τη διάσπαση του Κόμματος.
Σε αυτό αναμφισβήτητα σημαντική συμβολή είχε και ο σ. Χαρίλαος.
Ασπίδα του Κόμματος η εργατική τάξη
Ο,τι κατάφερε το Κόμμα, μέχρι σήμερα, κυρίως μετά την κρίση και τη νίκη της αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ, με την περίοδο που άνοιξε για όλη την ανθρωπότητα, χωρίς τη Σοβιετική Ενωση και το διεθνές σοσιαλιστικό σύστημα, οφείλεται στο γεγονός ότι πάντα ήταν στενά δεμένο με την πάλη της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, ότι πάλεψε σθεναρά, άλλοτε με επιτυχία, άλλοτε με αδυναμίες, αντιφάσεις και λάθη, τον οπορτουνισμό, δεν έγινε κόμμα του οπορτουνιστικού ευρωκομμουνισμού, ότι είχε πάντα και έχει το σθένος να μελετάει κριτικά και αυτοκριτικά την πορεία του, να αναγνωρίζει ανοιχτά, δημόσια, λάθη και αδυναμίες.
Γιατί πραγματική ασπίδα του Κόμματός μας είναι η ίδια η εργατική τάξη, οι πρωτοπόροι νέοι και νέες εργατικής - λαϊκής καταγωγής, οι συνειδητοί επιστήμονες, ακριβώς γιατί επιστήμη είναι η αλήθεια. Γιατί αλήθεια για την κοινωνική πρόοδο σημαίνει σοσιαλιστική - κομμουνιστική προοπτική.
Αυτή την αλήθεια καθήκον έχουμε, στο φως των επεξεργασιών, του Προγράμματος και του Καταστατικού του Κόμματος που ψηφίστηκαν στο 19ο Συνέδριό μας το 2013, να μεταφέρουμε πλατιά μέσα στην εργατική τάξη, στα άλλα λαϊκά στρώματα που υποφέρουν από 5 χρόνια οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης που ακολούθησαν την καπιταλιστική ανάπτυξη, αποδεικνύοντας για μια ακόμα φορά ότι ο καπιταλιστικός δρόμος εξέλιξης δεν έχει πλέον να προσφέρει τίποτε, έχει σαπίσει, πρέπει να αποτελέσει παρελθόν, χρειάζεται ριζική ανατροπή, εκ βάθρων.
Αποδεικνύει ευρύτερα ότι το καπιταλιστικό σύστημα, οι ιμπεριαλιστικές διακρατικές συμμαχίες που συμμετέχει, όπως η ΕΕ, το ΝΑΤΟ και άλλες, στις οποίες ορκίζονται όλα τα αστικά και οπορτουνιστικά κόμματα μέχρι σήμερα, έχουν οδηγήσει μόνο σε όξυνση των προβλημάτων της εργατικής τάξης, των άλλων λαϊκών στρωμάτων.
Εχει οδηγήσει σε όξυνση των αντιθέσεων και των ανταγωνισμών τους με κινδύνους για τους λαούς, νέων ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και πολέμων στην ευρύτερη περιοχή, ενός γενικευμένου πολέμου, που δεν πρέπει να βρει την εργατική τάξη και το κίνημά της απροετοίμαστα.
Η ρεαλιστική διέξοδος δεν βρίσκεται στη μεγαλύτερη ενσωμάτωση σε αυτούς τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και την επιλογή ιμπεριαλιστικού μπλοκ. Δεν βρίσκεται στους χορούς και τα πανηγύρια των υπουργών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ με τους μακελάρηδες των λαών, τις νέες υποσχέσεις για επέκταση της αμερικάνικης βάσης της Σούδας, την εγκατάσταση νέας ΝΑΤΟικής βάσης σε νησί του Αιγαίου, τη διάθεση προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας για νέες αποστολές εκτός συνόρων, ούτε στις συμφωνίες για ζεστό κρατικό χρήμα εκατομμυρίων δολαρίων σε αμερικάνικες εταιρείες για συντήρηση υπέργηρων αεροσκαφών για τις ανάγκες του ΝΑΤΟ.
Η διέξοδος δεν βρίσκεται στην υπογραφή νέας συμφωνίας με τους εταίρους της ΕΕ και του ΔΝΤ και ουσιαστικά στην ανανέωση από τη σημερινή κυβέρνηση των αντιλαϊκών μνημονίων και των εφαρμοστικών τους νόμων που ψήφισαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις.
Η ρεαλιστική διέξοδος με γνώμονα τα εργατικά - λαϊκά συμφέροντα βρίσκεται στη ρήξη και αποδέσμευση, στο σπάσιμο των αλυσίδων και των δεσμεύσεων, τόσο με την ΕΕ όσο και με το ΝΑΤΟ, που σημαίνει ρήξη και ανατροπή του ντόπιου και ξένου κεφαλαίου, κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, που προϋποθέτει εργατική - λαϊκή εξουσία, πέρασμα στο σοσιαλισμό - κομμουνισμό.
Σε αυτόν τον δρόμο γίνεται πραγματικότητα και η μη αναγνώριση, η διαγραφή του χρέους, που δεν δημιούργησαν οι ανάγκες του λαού αλλά μόνο οι ανάγκες του κεφαλαίου.
Γι' αυτό κρατάμε τα λόγια που μας είπε ο σ. Χαρίλαος στα 80χρονα του ΚΚΕ το 1998, κατά την παράδοση τιμητικής πλακέτας από την Κεντρική Επιτροπή:
«Ούτε η κομμουνιστική ιδεολογία τελείωσε, όπως διακηρύσσουν ορισμένοι, ούτε ο δρόμος της κοινωνικής εξέλιξης έκλεισε και σταμάτησε στον καπιταλισμό. Ολα θα αλλάξουν! Μπορεί να χρειαστούν πολλά χρόνια. Ομως τελικά όλα θα αλλάξουν. Θα αλλάξουν και θα έρθει μια άλλη ζωή, μια ζωή δίκαιη, της δημιουργίας, η ζωή του σοσιαλισμού».
