Η στρατηγική για την «ενεργό γήρανση» σημαίνει δουλειά έως το θάνατο
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ εμφανιζόταν όλο τον προηγούμενο καιρό ως άτεγκτη στο να μην ανοίξει το Ασφαλιστικό. Ο αρμόδιος υπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων αυθαιρετούσε, μιλώντας για κόκκινες γραμμές. Σήμερα, όμως, το Ασφαλιστικό είναι στο τραπέζι, κόβεται και ράβεται ως κύριο πιάτο στην αντιλαϊκή διαπραγμάτευση. Αποδεικνύεται στην πράξη η προειδοποίηση, που έκανε με ευθύνη το ΚΚΕ, ότι η ΕΕ, οι μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι δουλεύουν με στρατηγική, με ολοκληρωμένο σχέδιο. Η κυβέρνηση συστηματικά αποκρύπτει αυτήν τη στρατηγική, εξωραΐζοντας τόσο την ΕΕ, το χαρακτήρα και τους αντεργατικούς της στόχους.
Η ΕΕ και τα μονοπώλια που υπηρετεί δουλεύουν εδώ και δεκαετίες με την προώθηση της λεγόμενης «ενεργού γήρανσης». Η κατεδάφιση του ασφαλιστικού συστήματος, η κατάργηση των επικουρικών, το ψαλίδισμα των βασικών συντάξεων στα προνοιακά επίπεδα των 360 ευρώ, η λεηλασία των ασφαλιστικών ταμείων αποτελούν από τις βασικές προτεραιότητες του μεγάλου κεφαλαίου, της ΕΕ και των κυβερνήσεών τους. Συνιστούν, άλλωστε, την πεμπτουσία των αντιδραστικών αλλαγών που έχουν μπει στην αντιλαϊκή διαπραγμάτευση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ με την ΕΕ, την τράπεζά της όπως και το ΔΝΤ. Βασική επιδίωξή τους είναι η οριστική απαλλαγή της εργοδοσίας από τις ασφαλιστικές εισφορές, η επ' ώμου ανάληψή τους από τους εργαζόμενους, ενώ σταθερή επιδίωξη του κεφαλαίου είναι να δοθεί ώθηση σε μονοπώλια της ιδιωτικής ασφάλισης να καλύψουν το κενό, κερδοφορώντας στα συντρίμμια του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος. Πού όμως βασίζεται αυτή η επιμονή;
Δουλειά έως το θάνατο
Από το 1982 η ΕΕ (τότε ΕΟΚ) επεξεργάζεται την ιδιαίτερα επικίνδυνη έννοια της «ενεργού γήρανσης». Τον ορισμό της «ενεργού γήρανσης» έδωσε με αποκαλυπτικό τρόπο ο παλιότερος επίτροπος Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ενταξης της ΕΕ Laszlo Andor: «Για την αντιμετώπιση των προκλήσεων ενός ολοένα αυξανόμενου ποσοστού ηλικιωμένων ανθρώπων στις κοινωνίες μας η απάντηση είναι μία: ενεργός γήρανση. Να ενθαρρύνονται, δηλαδή, τα μεγάλα σε ηλικία άτομα να παραμένουν δραστήρια με το να καθυστερούν περισσότερο να συνταξιοδοτηθούν, με το να εμπλέκονται σε εθελοντική εργασία μετά τη συνταξιοδότηση και με το να είναι σε θέση να ζουν με υγεία και αυτονομία».
Στις αρχές του 2000 δόθηκε μεγαλύτερη ώθηση στην υλοποίηση αυτού του σχεδίου. Το 2012 ήταν το Ευρωπαϊκό Ετος Ενεργού γήρανσης. Φέτος το Μάρτη, αναδεικνύοντας την επιμονή της ΕΕ στην υλοποίηση αυτής της στρατηγικής, πραγματοποιήθηκε η «Ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής Kαινοτομίας για την Eνεργό και Yγιή Γήρανση» στις Βρυξέλλες.
Τα προπαγανδιστικά συνθήματα για «ελιξίριο της ζωής» και οι διαφημιστικές καταχωρίσεις με ροζιασμένα χέρια που ...στύβουν την πέτρα, με τα οποία η ΕΕ κι όσοι την υπηρετούν επιχειρούν να συνοδεύσουν την όλη καμπάνια τους δεν πείθουν. Ασφαλώς και δεν πασχίζουν για την καλή υγεία των ηλικιωμένων. Αλλωστε η ίδια η άθλια κατάσταση των νοσοκομείων και των άλλων υποδομών και παροχών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης αποδεικνύουν τις πραγματικές προθέσεις τους εναντίον των συνταξιούχων και όλων των εργαζομένων. Η ΕΕ επιχειρεί να τεκμηριώσει τις αντιασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις της, επικαλούμενη, εκτός από τις κατά παραγγελία αναλογιστικές μελέτες που καταλήγουν στο συμπέρασμα για λήψη βάρβαρων αντιασφαλιστικών νόμων, και το δημογραφικό πρόβλημα. Παρουσιάζεται να χύνει κροκοδείλια δάκρυα γιατί: «Τα τελευταία πενήντα χρόνια, το προσδόκιμο ζωής στην ΕΕ έχει αυξηθεί οκτώ χρόνια, ενώ οι δημογραφικές προβλέψεις κάνουν λόγο για μια περαιτέρω αύξηση πέντε ετών μέχρι το 2050. Σε συνδυασμό με τα μειωμένα ποσοστά γεννητικότητας, που επικρατούν από το 1970, αναμένεται ότι το φαινόμενο της δημογραφικής γήρανσης θα παγιώνεται ακόμη περισσότερο στις επόμενες δεκαετίες». Ποια είναι η αλήθεια; Η υπογεννητικότητα είναι, μεταξύ άλλων, αποτέλεσμα της ίδιας της αντεργατικής επίθεσης του κεφαλαίου, της ΕΕ και των κυβερνήσεών της, που, με διάφορους τρόπους χτυπούν το δικαίωμα στη μητρότητα. Είναι, επίσης, απότοκο της εργοδοτικής τρομοκρατίας που, κάτω από την απειλή της απόλυσης, αναγκάζει τις γυναίκες να μην κάνουν παιδιά όσο δουλεύουν, ενώ η άθλια οικονομική κατάσταση της εργατικής - λαϊκής οικογένειας, των νέων ζευγαριών μετατρέπει σε πανάκριβη υπόθεση, σχεδόν άπιαστο όνειρο την απόκτηση ενός και μόνο παιδιού.
Βαρβαρότητα χωρίς ...όρια ηλικίας
Με την υποκριτική, λοιπόν, επίκληση του δημογραφικού προβλήματος που είναι δικό της δημιούργημα, η ΕΕ ισχυρίζεται ότι «στους μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζόμενους (...) οι θέσεις εργασίας πρέπει να προσαρμόζονται στην κατάσταση της υγείας τους και τις ανάγκες τους, πρέπει να τους παρέχεται η δυνατότητα να επικαιροποιούν τις δεξιότητές τους και να τους δίδονται ουσιαστικά κίνητρα, ώστε να εργάζονται για μεγαλύτερο διάστημα με την επανεξέταση των συστημάτων φορολογίας και παροχών».
Και συνεχίζει με στόχο «τη δημιουργία μιας κουλτούρας ενεργού γήρανσης ως μιας διά βίου διαδικασίας και, κατά συνέπεια, στη διασφάλιση ότι ο ταχέως αυξανόμενος πληθυσμός που αποτελείται από άτομα ηλικίας πλησίον ή άνω των 60 ετών, ο οποίος είναι εν γένει υγιέστερος και διαθέτει καλύτερη μόρφωση από οποιαδήποτε προηγούμενη ηλικιακή ομάδα, έχει κατάλληλες ευκαιρίες για απασχόληση και ενεργό συμμετοχή (...) μεταξύ άλλων μέσω του εθελοντισμού, της διά βίου μάθησης».
Δηλαδή, η ΕΕ δίνει σαφείς κατευθύνσεις, για να δουλεύει το έμπειρο εργατικό δυναμικό που έχει ανάγκη το κεφάλαιο διά βίου και μάλιστα σε εργασία προσαρμοσμένη στις παθήσεις και την κατάσταση της υγείας των ηλικιωμένων. Οσο για την αμοιβή πότε ένα ξεροκόμματο, πότε μερικές φοροαπαλλαγές ή και τίποτε στο όνομα του εθελοντισμού... Αυτή είναι η σύγχρονη βαρβαρότητα, που γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, αν αναλογιστεί κανείς την τεράστια επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη των τελευταίων δεκαετιών, αλλά και την ανεργία στα ύψη ιδιαίτερα στις νέες ηλικίες. Αυτός είναι ο καπιταλισμός, το βάρβαρο εκμεταλλευτικό σύστημα που σαπίζει και η μπόχα του αναδεικνύεται σε όλο της το ...μεγαλείο.
Η «ασημένια οικονομία» ...χρυσάφι για το κεφάλαιο
Ομως, οι βλέψεις των επιχειρηματικών ομίλων και των οργανισμών τους πάνε μακριά. Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» έδωσε νέα ώθηση στη λεγόμενη «Ασημένια Οικονομία» (silvereconomy - το όνομα δόθηκε από τα ...γκρίζα μαλλιά των ηλικιωμένων), ενώ ανάλογες επεξεργασίες έχει κάνει και ο στρατηγικός συνεργάτης της κυβέρνησης, ο ΟΟΣΑ.
Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε ανάλογη εκδήλωση, είχε δηλώσει προσδιορίζοντας τι σημαίνει «ασημένια οικονομία»: «Η ζωή αρχίζει στα 70. Σε κάθε κράτος - μέλος της ΕΕ, το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 65 ετών και άνω αυξάνεται, κάτι που μας φέρνει αντιμέτωπους με μια έτοιμη, αναδυόμενη αγορά για την κοινωνική επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, για την ανάπτυξη φθηνότερης, πιο αποτελεσματικής, εξατομικευμένης προσέγγισης για την υγειονομική περίθαλψη και μια αυξανόμενη βάση πελατών για προσαρμοσμένα αγαθά και υπηρεσίες».
Σε τι προσβλέπει ως νέο πεδίο κερδοφορίας το κεφάλαιο; Ανακαινίσεις παλιών σπιτιών σε «έξυπνα» για την...ανεξάρτητη διαβίωση ηλικιωμένων, ενίσχυση του τουρισμού χαμηλής σεζόν, βιώσιμα συστήματα μακροχρόνιας φροντίδας, αυτόνομα οχήματα, ρομποτική, εξειδικευμένες ιατρικές συσκευές και θεραπείες κ.ά.
Στη Συνδιάσκεψη των Βρυξελλών, μάλιστα, περισσότερες από 20 νεοσύστατες επιχειρήσεις (start ups) παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο της «ασημένιας οικονομίας».
Η ΕΕ με υπολογισμούς που κάνει αναφέρει: «Ο πληθυσμός των 65 ετών ως ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 15-64 ετών αναμένεται να αυξηθεί από 26% το 2010 σε 53% το 2060. Με άλλα λόγια, θα υπάρχουν μόνο δύο άτομα σε "ηλικία εργασίας" 15 - 64 για κάθε άτομο ηλικίας άνω των 65 ετών το 2060, σε σύγκριση με τέσσερα το 2010. Η αγορά εργασίας συρρικνώνεται και αυτό γίνεται γρήγορα ένα πρόβλημα για τη μελλοντική απασχόληση και την ανάπτυξη. Μια έρευνα της Accenture έχει υπολογίσει ότι με την αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων στο εργατικό δυναμικό και με επενδύσεις που θα αυξάνουν την παραγωγικότητα στο ανθρώπινο κεφάλαιο, οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να ενισχύσουν την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με μια μελέτη, στη Γερμανία μόνο αυτά τα μέτρα έχουν τη δυνατότητα να δώσουν ώθηση στο ΑΕΠ κατά 61 δισεκατομμύρια ευρώ και τα επίπεδα απασχόλησης να αυξηθούν με 1.500.000 έως το 2020». Η ίδια η «Merrill Lynch» εκτιμά ότι η «Ασημένια Οικονομία» αξίζει 7 τρισ. δολάρια ανά έτος, γεγονός που την καθιστά την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως. Μέχρι το 2020, η ιδιωτική αγοραστική δύναμη των ηλικιωμένων θα φτάσει τα 15 τρισ. δολάρια σε παγκόσμιο επίπεδο. Οσον αφορά τις δημόσιες δαπάνες: Στην ΕΕ αντιπροσωπεύει το 25% του ΑΕΠ ή περίπου 50% των δαπανών της γενικής κυβέρνησης και προβλέπεται να αυξηθεί κατά περισσότερο από 4% του ΑΕΠ μέχρι το 2060», καταλήγουν τα επιτελεία των βιομηχάνων.
Στο όνομα, λοιπόν, της «μεγάλης εμπειρίας των ηλικιωμένων» και της «αλληλεγγύης των γενεών» η ΕΕ με την «ενεργό γήρανση» επικαλείται μια «ανεξάρτητη ζωή των ηλικιωμένων, που δεν θα βασίζονται στα παιδιά τους και τις νεότερες ηλικίες», ενώ προκαλώντας ανοικτά ισχυρίζεται ότι «με την εργασία και μετά τη συνταξιοδότηση, ο οργανισμός παραμένει υγιής και σφριγηλός, συμβάλλοντας σε λιγότερες παθήσεις άρα και σε λιγότερες επιβαρύνσεις του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος». Γύρω, λοιπόν, από την «ενεργό γήρανση», πέραν όλων των άλλων έχει στηθεί ένας ακόμη χορός εκατομμυρίων ευρώ από τα μονοπώλια νέων τεχνολογιών, πρόσθετων μηχανημάτων και ρομποτικής που προσφέρονται να «βοηθήσουν» τους ηλικιωμένους να γίνουν ...ξανά νέοι, δουλεύοντας κυριολεκτικά έως το θάνατο.
Ολα όσα κρύβει και ωραιοποιεί η κυβέρνηση
Ολα τα παραπάνω φανερώνουν ότι η ΕΕ, τα μονοπώλια και οι κυβερνήσεις τους όχι απλά στοχεύουν να αυξήσουν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης έως το ....φυσικό θάνατο, αλλά έχουν επεξεργαστεί με λεπτομέρειες και ολόκληρη βιομηχανία στο πώς θα εξασφαλίζουν μεγάλη κερδοφορία τόσο από την ένταση της εκμετάλλευσης σε αυτές τις ηλικίες και με την κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών όσο και με το στήσιμο επικερδών επιχειρήσεων ακόμα και για τον αέρα που θα ανασαίνουν... οι διά βίου εργαζόμενοι.
Ολα αυτά τα ξέρει πολύ καλά η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ και τα κρύβει συνειδητά, ωραιοποιώντας την ΕΕ και τον αντεργατικό χαρακτήρα της, υπηρετώντας την επιχειρηματικότητα και την ανταγωνιστικότητα που οδηγεί σε αυτήν τη βαρβαρότητα που ετοιμάζουν για τους εργαζόμενους.
Ο αντίπαλος, η αστική τάξη με τα επιτελεία της, σχεδιάζει σκάβοντας βαθιά το λάκκο των εργαζομένων. Ενα αβίαστο συμπέρασμα προκύπτει: Χωρίς καθυστέρηση, ο λαός να ριχτεί στην πάλη σε σύγκρουση με τα συμφέροντα του κεφαλαίου και της ΕΕ, των κυβερνήσεων που την υπηρετούν. Για να ανακτήσει τις απώλειες της κρίσης, για να ικανοποιήσει τις σύγχρονες ανάγκες του, που απαιτούν αγώνα με συγκροτημένη λαϊκή συμμαχία για τη μόνη πραγματική διέξοδο: με τη δική του εξουσία, ο λαός να καταργήσει τη χωρίς όρια μισθωτή σκλαβιά και το σύστημά της, να γίνει ο ίδιος ιδιοκτήτης του πλούτου που παράγει.
Πηγές:
-- Growing the European Silver Economy - Background paper -European Commission - 23 February 2015.
-- http://www.active-ageing.gr/portal/
Του
Κώστα ΠΑΠΑΔΑΚΗ*
*Ο Κώστας Παπαδάκης είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και ευρωβουλευτής του Κόμματος
