Ορισμένες πλευρές από την πρόσφατη περιοδεία του Ινδού πρωθυπουργού, Ν. Μόντι, σε Κίνα, Μογγολία και Νότια Κορέα
Στιγμιότυπο από τη συνάντηση των ηγετών Ινδίας - Νότιας Κορέας
«Ποιος στο καλό είναι ο λόγος που κάνει τον Μόντι να πηγαίνει στη Μογγολία;», αναρωτιόταν πριν από μερικές μέρες μεγάλο αμερικανικό διαδικτυακό οικονομικό περιοδικό (το «Quartz»), σχετικά με την επιλογή του Ινδού πρωθυπουργού να συμπεριλάβει την «απομονωμένη» χώρα στην πολυήμερη περιοδεία που έκανε πρόσφατα στην Ασία.
«Το Ουλάν Μπατόρ δε φιγουράρει στα δρομολόγια των περισσότερων παγκόσμιων ηγετών, αλλά ο Ναρέντρα Μόντι - αφού επισκεφτεί την Κίνα και πριν πετάξει προς τη Ν. Κορέα - θα βρεθεί στην πρωτεύουσα της Μογγολίας. Κανένας Ινδός πρωθυπουργός δεν έχει επισκεφτεί τη Μογγολία άλλη φορά», πρόσθετε ο συντάκτης του δημοσιεύματος, καταγράφοντας στη συνέχεια εκτιμήσεις διαφόρων Ασιατών αναλυτών: «Το "λεπτό" μήνυμα αφορά την Κίνα. Η Κίνα έχει αναπτύξει πολύ ενεργό ρόλο στην περιφέρεια της Ινδίας και η Ινδία αναζητά επίσης τρόπο να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην περιφέρεια».
Συγκρουόμενα συμφέροντα
Σχεδόν ένα χρόνο μετά την επικράτησή του στις βουλευτικές εκλογές του περσινού Μάη, ο Ναρέντρα Μόντι έχει ήδη πραγματοποιήσει επαφές σε μια σειρά χώρες, υπογράφοντας συμφωνίες που το Νέο Δελχί επιδιώκει να δώσουν δραστική ώθηση στην πολιτική «Make in India» (σ.σ. «Παράξτε στην Ινδία») που λανσάρει ώστε να ενισχύσει την καπιταλιστική παραγωγική βάση της χώρας και να αναβαθμίσει ολόπλευρα τη θέση της Ινδίας στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα.
Μέσα σε μόλις 12 μήνες, ο Ινδός πρωθυπουργός έχει βρεθεί μεταξύ άλλων σε ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία, Γερμανία, Γαλλία. Καθόλου τυχαίες δεν ήταν οι επισκέψεις που έκανε και στη «γειτονιά» του, επιλέγοντας να βρεθεί (λίγες μέρες μετά τη νίκη του) στο Νεπάλ, που είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε υδάτινους πόρους, και σε χώρες σε θέση - «κλειδί» στην περιοχή (όπως οι Σρι Λάνκα, Σεϊχέλες, Μαλδίβες, που έχουν σημαντικά λιμάνια στον Ινδικό Ωκεανό).
Η ινδική κυβέρνηση επιλέγει τις κινήσεις της σε μια περίοδο που οι ρυθμοί καπιταλιστικής ανάπτυξης στη χώρα είναι αρκετά υψηλοί (πάνω από 7%) και εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν να αυξάνονται. Την ίδια στιγμή, στην Κίνα οι ρυθμοί ανάπτυξης επιβραδύνονται έχοντας πέσει κάτω από το 7% (κάποια αστικά οικονομικά επιτελεία εκτιμούν ότι φτάνει προς το 6%,), ενώ στο μεγαλύτερο μέρος του αναπτυγμένου καπιταλιστικού κόσμου η στασιμότητα και η ύφεση αφήνουν ορατά τα σημάδια τους στα σχέδια και τις κολεγιές των μονοπωλίων. Πράγμα που σημαίνει ότι κάθε ισχυρό οικονομικά κράτος, κάθε ιμπεριαλιστικό κέντρο επιδιώκει να «αξιοποιήσει» τις αδυναμίες των αντιπάλων αλλά και των «εταίρων» του, αναζητώντας μια καλύτερη θέση στην περιφερειακή ή διεθνή κατάταξη.
Μέσα σ' αυτά τα δεδομένα, η ινδική πλουτοκρατία θέλει να καταστήσει «αισθητή» την παρουσία της, εντός και εκτός Ασίας, επιχειρώντας να «χειριστεί» κατάλληλα και τις σχέσεις της με την Κίνα. Μπορεί οι δυο χώρες να θεωρούνται «εταίροι» (ως μέλη των BRICS και σημαντικά τμήματα του αναπτυσσόμενου κόσμου που δυναμώνει απέναντι στη Δύση), ωστόσο αντικειμενικά «συνδέονται» και με μια διαρκή κόντρα για κυριαρχία, τόσο στην περιοχή τους, όσο και ευρύτερα. Αλλωστε, έτσι λειτουργεί ο καπιταλισμός. Υπάρχει η τάση της ενοποίησης (το ίδιο ισχύει και στην ΕΕ), ταυτόχρονα με τους ανταγωνισμούς.
Βάρος σε συνεργασίες για ενεργειακούς πόρους
Στη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου που έδωσε με τον Μογγόλο ομόλογό του, Τσιμεντίν Σαϊκανμπιλέγκ, ο Μόντι δήλωσε ότι «η Ινδία θα παράσχει μια πιστωτική γραμμή ύψους 1 δισ. δολαρίων για να στηρίξει την επέκταση της οικονομικής ικανότητας και των υποδομών της Μογγολίας».
Η Μογγολία είναι μια χώρα με τεράστια αποθέματα ορυκτών, που εκπροσωπούν πάνω από το 80% των εξαγωγών της χώρας. Τα κοιτάσματά της σε χαλκό, άνθρακα, χρυσό, αλλά και ουράνιο (το οποίο χρησιμοποιείται στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας) προσελκύουν το «ενδιαφέρον» πολλών δυνάμεων, μεταξύ άλλων και της Ρωσίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον περασμένο Σεπτέμβρη ο Βλαντιμίρ Πούτιν έκανε στη χώρα μια επίσκεψη διάρκειας μόλις... πέντε ωρών, κατά την οποία παίνεψε την «πολύ πετυχημένη» συνεργασία των δύο χωρών στην εξόρυξη μεταλλευμάτων, μέσα και από την κοινοπραξία «Erdenet». Σύμφωνα με τα ρωσικά ΜΜΕ, η κοινοπραξία αυτή διαχειρίζεται το μεγαλύτερο κοίτασμα χαλκού και μολυβδαίνιου (σ.σ. το μολυβδαίνιο είναι ορυκτό που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία).
Ο εκσυγχρονισμός και η επέκταση των οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων της χώρας αποτελεί προτεραιότητα και για την ντόπια κυβέρνηση, ώστε να αναπτυχθεί περαιτέρω το εξωτερικό εμπόριο με χώρες που έχουν αυξημένες ενεργειακές ανάγκες, όπως είναι και η Ινδία. Επιπλέον, τα κατασκευαστικά σχέδια ανοίγουν την όρεξη διαφόρων πολυεθνικών ομίλων και κέντρων που συν τοις άλλοις αναζητούν «πατήματα» σε μια χώρα με σημαντική γεωστρατηγική θέση, στην «καρδιά» ακριβώς της Ασίας.
Στην παραπάνω κατεύθυνση κινούνται και οι προσδοκίες της Ινδίας. Οπως υπογράμμισε και ο Μόντι, τα περιθώρια «ανάπτυξης» της διμερούς συνεργασίας (και) στον τομέα της εξόρυξης είναι τεράστια.
Οι συνολικά 14 διμερείς συμφωνίες που υπογράφτηκαν αφορούν και τη σύσφιξη της συνεργασίας στην Ενέργεια, στις αερομεταφορές, στους σιδηροδρόμους.
Από τη μεριά του, ο Σαϊκανμπιλέγκ μίλησε και για τη δημιουργία «κοινού επενδυτικού ταμείου», χωρίς όμως να δοθούν περισσότερες λεπτομέρειες.
«Ελλειμμα» στη συνεργασία με την Κίνα
Πριν από τη Μογγολία, ο Μόντι βρέθηκε στην Κίνα, όπου επίσης το «βάρος» έπεσε στην ανάπτυξη της οικονομικής συνεργασίας. Ορισμένα ινδικά και διεθνή ΜΜΕ εκτίμησαν ότι οι συνολικά 21 συμφωνίες και τα «μνημόνια κατανόησης» (MoU) που υπογράφτηκαν θα «αποδώσουν» 22 δισ. δολάρια, αναφερόμενα προφανώς στα κέρδη που θα αποσπάσουν οι εταιρείες που εμπλέκονται.
Στο πλαίσιο αυτών των συμφωνιών, ινδικοί όμιλοι θα επενδύσουν στην Κίνα σε τομείς όπως οι ΑΠΕ, υποδομές, χαλυβουργεία, αλλά και ορυκτά. Ανάμεσα στις εταιρείες που θα «ωφεληθούν» είναι η «Bharti Airtel Ltd.» (τηλεπικοινωνίες), η «Adani» (Ενέργεια, logistics), «Sun Group» (ΜΜΕ), GMR (υποδομές).
Ωστόσο, τα περισσότερα δημοσιεύματα πρόβαλαν την «γκρίνια» του Νέου Δελχί για το αυξανόμενο «έλλειμμα» που συνεχίζει να το «επιβαρύνει» στις διμερείς οικονομικές σχέσεις, αφού οι κινεζικές επενδύσεις στην Ινδία όχι μόνο δεν ενισχύονται αντίστοιχα με τις ινδικές αλλά, αντίθετα, τα τελευταία χρόνια μειώθηκαν. Μάλιστα, η «Γουόλ Στριτ Τζόρναλ» έγραψε στη διαδικτυακή της έκδοση ότι η Κίνα επενδύει στην Ινδία λιγότερα από ό,τι χώρες που βρίσκονται πολύ πιο μακριά, όπως ο Καναδάς, η Πολωνία, η Μαλαισία.
Πάντως, στην κοινή δήλωση των δύο πρωθυπουργών, Μόντι και Λι Κετσιάνγκ, γίνεται αναφορά στην ανάγκη να παρθούν μέτρα για «άρση εμποδίων» για το διμερές εμπόριο και τις επενδύσεις, ώστε να προχωρήσει η συνεργασία όσον αφορά την ανάπτυξη «έξυπνων πόλεων» (σ.σ. αστικών και επιχειρηματικών κέντρων με μια σειρά προνόμια για τις μεγάλες εταιρείες), τη συνεργασία στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας κ.τ.λ. Επίσης, χαιρετίστηκε η πρόοδος που έχει σημειωθεί στο πλαίσιο του «Οικονομικού Διαδρόμου Μπανγκλαντές - Κίνα - Ινδία - Μιανμάρ», ο οποίος αφορά την ανάπτυξη επενδύσεων στις αντίστοιχες γεωγραφικές περιοχές.
Βέβαια, όλες αυτές οι συμφωνίες γίνονται με την κάθε πλευρά να «σταθμίζει» πόσο διευκολύνονται οι επιχειρηματικοί σχεδιασμοί που εκείνη στηρίζει. Από αυτή την οπτική θα εξελιχθούν και άλλες διαστάσεις στις ινδο-κινεζικές σχέσεις, όπως π.χ. οι εδαφικές διαφορές που παραμένουν ανάμεσα στις δυο χώρες. Κάθε πλευρά «διαπραγματεύεται» με όλα τα μέσα όρους ευνοϊκότερους για τα μονοπώλια που εκπροσωπεί και ανάλογα μπορεί να βαθαίνει ή και να «μπλοκάρει» τη σχέση της με την άλλη μεριά...
Κάθε πλευρά εξετάζει την αντιλαϊκή της δύναμη
Υπ' αυτό το πρίσμα πρέπει να αξιολογηθεί και η επιλογή της Ινδίας να αναπτύξει τη σχέση της με τη Νότια Κορέα (έναν από τους σημαντικότερους συμμάχους των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας) σε «στρατηγική εταιρική σχέση».
Ασφαλώς, αυτό δημιουργεί νέα αφετηρία και για τις επιχειρηματικές σχέσεις των δύο χωρών. Στη διάρκεια της παραμονής του στη Νότια Κορέα, ο Μόντι κάλεσε Κορεάτες επενδυτές να δραστηριοποιηθούν στην Ινδία σε τομείς όπως η ναυπήγηση πλοίων (μεταξύ άλλων και πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου - LNG), αλλά και η πολεμική βιομηχανία. Οι «Οικονομικοί Τάιμς της Ινδίας» έγραψαν ότι η Ν. Κορέα προσέφερε 10 δισ. δολάρια για επενδύσεις στην Ινδία, από τομείς όπως η κατασκευή γρήγορων τρένων και «έξυπνων πόλεων» μέχρι και την παραγωγή Ενέργειας.
