Συνέντευξη με τον Γιάννη Καβαλάρη, συνεργάτη του Τμήματος Υγείας - Πρόνοιας της ΚΕ του ΚΚΕ και μέλος του ΔΣ του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου
***
-- Η κυβέρνηση στις προτάσεις της προς τους «θεσμούς», συμπεριέλαβε την πώληση των ΜΗΣΥΦΑ και εκτός φαρμακείων (supermarket, πολυκαταστήματα κ.ά.). Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις για τους ασθενείς και τους φαρμακοποιούς;
-- Η απελευθέρωση της πώλησης των ΜΗΣΥΦΑ σε καταστήματα κι εκτός φαρμακείων είναι ένα ακόμα βήμα στην πολιτική της απελευθέρωσης. Εχουν προηγηθεί η πλήρης απελευθέρωση του ωραρίου, η δυνατότητα του φαρμακοποιού να είναι ιδιοκτήτης αλυσίδας φαρμακείων, η λειτουργία διαδικτυακών φαρμακείων τα οποία διακινούν διάφορα παραφαρμακευτικά προϊόντα, ενώ από 1/1/2017 απελευθερώνονται και οι τιμές των ΜΗΣΥΦΑ, ανεξάρτητα από το πού θα πωλούνται.
Ετσι, ενισχύεται η ανταγωνιστικότητα, θα αυξηθεί η κερδοφορία των μονοπωλίων που δραστηριοποιούνται και στο χώρο της λιανικής του φαρμάκου, στον οποίο μέχρι στιγμής υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός αυτοαπασχολούμενων φαρμακοποιών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, η διεθνής αγορά των ΜΗΣΥΦΑ ανέρχεται στα 85 δισ. ευρώ ετησίως, που αντιστοιχεί περίπου στο 11% του συνολικού φαρμακευτικού τζίρου. Για την Ελλάδα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, τα ΜΗΣΥΦΑ αποτελούν το 6,2% της συνολικής αξίας των φαρμάκων που διακινήθηκαν το 2014, η οποία ανήλθε στα 4,23 δισ. ευρώ. Επομένως, ο τζίρος των ΜΗΣΥΦΑ ξεπέρασε τα 262 εκατ. ευρώ.
Οι επιπτώσεις από την απελευθέρωση της αγοράς του φαρμάκου δεν είναι ίδιες και ενιαίες για όλους τους φαρμακοποιούς. Οδηγεί στην ισχυροποίηση της θέσης των «μεγάλων φαρμακοποιών», και σε επιδείνωση της θέσης των «μικρών», που θα δυσκολεύονται ή θα αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό με τα φαρμακεία των μεγαλοεπιχειρηματιών.
Επιπλέον, η απελευθέρωση της πώλησης των ΜΗΣΥΦΑ έχει κι επιπτώσεις στην ίδια την προστασία της υγείας των ασθενών. Τα ΜΗΣΥΦΑ είναι φάρμακα κι έχουν όλες τις ιδιότητες των φαρμάκων. Δηλαδή, με τη σωστή διάγνωση, τη σωστή χρήση και δοσολογία έχουν θεραπευτική δράση. Ομως, εάν κάποιος από αυτούς τους όρους δεν τηρείται, τότε μπορεί να έχουν σοβαρότατες παρενέργειες. Από αυτή την άποψη, δεν μπορεί και δεν πρέπει να διακινούνται ως εμπορεύματα, να διαφημίζονται και να αγοράζονται από όποιον νομίζει ότι «θα του κάνουν καλό».
Ας αναφέρουμε 2 - 3 ενδεικτικά παραδείγματα: Εστω ότι ένας ασθενής έχει κρυολογήσει και αποφασίζει να πάρει ένα αντιβηχικό σιρόπι για τον βήχα που τον ταλαιπωρεί, το οποίο μάλιστα είναι και σε προσφορά. Εάν έχει ακροαστικά, τότε το πιο πιθανό είναι να χειροτερέψει το πρόβλημά του.
'Η έστω ένας ασθενής ταλαιπωρείται από κάποιας μορφής αλλεργία. Εάν πάρει το αντισταμινικό, το οποίο είναι ΜΗΣΥΦΑ, θα δυσκολέψει την καθημερινότητά του εάν το παίρνει σε λάθος ώρα, καθώς η χρήση του δεν επιτρέπει την οδήγηση και τη χρήση μηχανημάτων. Και τέλος, η χρήση σε μεγάλες δόσεις του πιο γνωστού αναλγητικού και αντιπυρετικού οδηγεί σε ηπατοτοξικότητα, δηλαδή σε μεγάλα προβλήματα στο συκώτι του ασθενούς.
-- Οι υποστηρικτές της πολιτικής της διακίνησης των ΜΗΣΥΦΑ στα σουπερμάρκετ ισχυρίζονται ότι έτσι οι ασθενείς θα παίρνουν τα φάρμακα αυτά φθηνότερα λόγω του ανταγωνισμού. Τι ισχύει πραγματικά;
-- Η απελευθέρωση της πώλησης των ΜΗΣΥΦΑ δεν θα οδηγήσει στη μείωση των τιμών αυτών των φαρμάκων. Αλλωστε, αυτό αποτυπώνεται και από την εμπειρία άλλων χωρών, όπου τα ΜΗΣΥΦΑ πωλούνται και σε άλλα καταστήματα πλην των φαρμακείων, και αυτό δεν οδήγησε σε μείωση των τιμών τους.
Ομως, ακόμα κι αν μειωθούν οι τιμές, αυτό σε συνδυασμό με άλλα μέτρα τα οποία διατηρεί η κυβέρνηση (πληρωμή διαφοράς ασφαλιστικής και λιανικής τιμής, αρνητική λίστα, συνταγόσημο, αυξημένες συμμετοχές στα αποζημιούμενα φάρμακα) δεν αναιρεί την τεράστια οικονομική επιβάρυνση των λαϊκών στρωμάτων για την αγορά των φαρμάκων. Είναι ενδεικτικό ότι η μεσοσταθμική συμμετοχή των ασφαλισμένων για τη φαρμακευτική τους περίθαλψη εκτοξεύθηκε από 9% που ήταν το 2009, στο 25,12% το 2014.
-- Ο υπουργός Υγείας δηλώνει ότι συμφωνεί και κατανοεί τις αντιδράσεις των φαρμακοποιών και θα κάνει ό,τι είναι δυνατό, είτε να αποτρέψει αυτήν την εξέλιξη, είτε να την απαλύνει, μειώνοντας τον αριθμό αυτών που εντάσσονται στη λίστα των ΜΗΣΥΦΑ. Τι λέτε γι' αυτό;
-- Η κυβέρνηση ζητά από εμάς τους φαρμακοποιούς να στηρίξουμε την αντιλαϊκή διαπραγμάτευση που κάνει με τους «θεσμούς» και το συμβιβασμό στον οποίο ενδεχομένως θα καταλήξει. Δηλαδή, να συμφωνήσουμε τώρα στην απελευθέρωση της διακίνησης των ΜΗΣΥΦΑ και σαν «αντάλλαγμα» μας υπόσχεται ότι θα «παλέψει» για το ωράριο και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των φαρμακείων.
Ουσιαστικά, η κυβέρνηση «στήνει το δόκανο» στους φαρμακοποιούς ώστε αν όχι με τη συμφωνία τους, τουλάχιστον με την ανοχή τους να ξεκινήσει η πώληση των φαρμάκων και στα σουπερμάρκετ, αλλά όταν θα φθάσει η ώρα της διαπραγμάτευσης για το ωράριο και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των φαρμακείων, που είναι στην «εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ και που κατά 70% συμφωνεί και η κυβέρνηση, θα τους ξαναπεί ότι «δεν μπορούν να ικανοποιηθούν τα αιτήματά σας».
Αλλωστε, ο ανταγωνισμός και η επιχειρηματικότητα, που αποτελούν βασικά στοιχεία της πολιτικής της ΕΕ και της κυβέρνησης, έχουν τους δικούς τους απαραβίαστους κανόνες που δεν επιτρέπουν εξαιρέσεις και αστερίσκους.
Η κυβέρνηση καλλιεργεί την αντίληψη ότι εντός των πλαισίων της αντιλαϊκής πολιτικής της ΕΕ, με το δικό της σχέδιο, μπορούν να μείνουν ικανοποιημένοι και οι μεγαλοεπιχειρηματίες και οι «μικροί» αυτοαπασχολούμενοι φαρμακοποιοί. Δεν είναι όμως έτσι.
Για παράδειγμα, οι «μικροί» φαρμακοποιοί, που έχουν ήδη χτυπηθεί από τα προηγούμενα μέτρα της απελευθέρωσης και τώρα θα χτυπηθούν παραπέρα με την απελευθέρωση των ΜΗΣΥΦΑ, δεν έχουν τα ίδια συμφέροντα με τους «μεγάλους» που τα βρίσκουν με την κυβέρνηση, γιατί η απελευθέρωση τους βοήθησε και τους βοηθάει στη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση αφού χτυπιούνται οι «μικροί» φαρμακοποιοί.
-- Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ) δηλώνει την αντίθεσή του στη διακίνηση των ΜΗΣΥΦΑ από τα σουπερμάρκετ. Πώς τοποθετείστε σ' αυτό;
-- Αυτά που ζητά ο ΠΦΣ είναι τα φάρμακα που είτε αποζημιώνονται, είτε όχι από τον ΕΟΠΥΥ να διακινούνται από τα φαρμακεία. Επίσης, ζητά να μην απελευθερωθεί η τιμολόγηση των ΜΗΣΥΦΑ, δηλαδή να μην παύσει η κρατική διατίμηση αυτών των φαρμάκων, γιατί θα οδηγήσει σε άμεση αύξηση της τιμής τους.
Τα ΜΗΣΥΦΑ είναι φάρμακα, άρα είτε αποζημιώνονται, είτε όχι, δε χάνουν τις ιδιότητες του φαρμάκου γι' αυτό πρέπει να συνταγογραφούνται από γιατρό, και να διατίθενται δωρεάν από φαρμακοποιό.
Ωστόσο, υπάρχει ένα σημείο στο οποίο συμπίπτει με την κυβέρνηση, ακριβώς γιατί και η πλειοψηφία του ΔΣ του ΠΦΣ συμφωνεί με την πολιτική ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της καπιταλιστικής κερδοφορίας από τη διακίνηση του φαρμάκου ως εμπορεύματος. Γι' αυτό και αποδέχεται ουσιαστικά την ύπαρξη της λίστας των ΜΗΣΥΦΑ, δηλαδή ότι μπορεί να υπάρχουν φάρμακα τα οποία δε θα συνταγογραφούνται και δε θα αποζημιώνονται, ανεξάρτητα από το πού θα πωλούνται. Επίσης, δε λέει κουβέντα για την ύπαρξη της αρνητικής λίστας, τα φάρμακα της οποίας τα πληρώνουν εξολοκλήρου οι ασθενείς, όπως επίσης και για τις αυξημένες συμμετοχές των ασφαλισμένων για την αγορά φαρμάκων από τη θετική λίστα.
Αλλωστε, οι δυνάμεις των κομμάτων του ευρωμονόδρομου που αποτελούν την πλειοψηφία είναι υπέρ των πληρωμών από τους ασθενείς και μόνο για την ακραία φτώχεια μιλάνε, όπως και οι κυβερνήσεις - η σημερινή και η προηγούμενη - για μη συμμετοχή.
Το γεγονός ότι με πρωτοβουλία της ηγεσίας του ΠΦΣ έγινε σύσκεψη με τους εκπροσώπους των φαρμακοβιομηχάνων και των χονδρεμπόρων για να αντιμετωπιστούν από κοινού τα προβλήματα των φαρμακείων και των φαρμάκων, αντιστοιχεί στο λαϊκό ρητό «βάζω το λύκο να φυλάει τα πρόβατα».
Παλεύουμε για φάρμακο - κοινωνικό αγαθό, δωρεάν για όλους
-- Ποια διέξοδο προτείνετε στους φαρμακοποιούς;
-- Η διέξοδος, για να προσδιοριστεί από την πλευρά των συμφερόντων των μικρών αυτοαπασχολούμενων φαρμακοποιών και του λαού, απαιτείται να «διαβαστούν» σωστά οι αιτίες των προβλημάτων μας.
Το καθοριστικό στοιχείο που επιδρά και επιδεινώνει τη θέση των μικρών αυτοαπασχολούμενων φαρμακοποιών, αλλά και του μεγάλου μέρους των ασθενών είναι η ιδιοκτησία των φαρμάκων από την καπιταλιστική φαρμακοβιομηχανία, ανεξάρτητα αν αυτή είναι «ελληνική» ή πολυεθνική. Στην κυριολεξία, γίνεται ένας πόλεμος ανάμεσα στους επιχειρηματικούς ομίλους προκειμένου να διεκδικήσουν μεγαλύτερο μέρος από την «πίτα» της αγοράς που διαμορφώνεται από τα φάρμακα - εμπορεύματα.
Από αυτόν το διαρκή πόλεμο οι μικροί αυτοαπασχολούμενοι φαρμακοποιοί, που αποτελούν τον τελευταίο και πιο αδύνατο κρίκο στην αλυσίδα διακίνησης του φαρμάκου, είναι εκτεθειμένοι απέναντι στην πίεση τόσο της φαρμακοβιομηχανίας, των μεγαλεμπόρων που τους τροφοδοτούν, αλλά και από τους μεγαλοεπιχειρηματίες φαρμακοποιούς.
Αντίστοιχα και η πλειοψηφία του λαού, οι εργατικές - λαϊκές οικογένειες το βιώνουν στην πράξη όταν απαιτείται να βάζουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη για να αγοράσουν όλα τα φάρμακα, σε τιμές που διαμορφώνει η ίδια η φαρμακοβιομηχανία παρέα με το αστικό κράτος.
Η εκτίμηση αυτή δεν είναι καινούργια. Την προβάλλουμε χρόνια τώρα στον κλάδο για την προετοιμασία των μικρών φαρμακοποιών. Για να βρεθούν «ετοιμοπόλεμοι», να υποχωρήσουν οι αυταπάτες. Να αντιληφθούν τα τελείως διαφορετικά συμφέροντα που υπάρχουν ανάμεσα στους μικρούς φαρμακοποιούς και στους μεγαλοεπιχειρηματίες. Π.χ. το Φαρμακευτικό Αναπτυξιακό Ινστιτούτο Ελλάδας (ΦΑΝΙΕ), το οποίο εκφράζει τα συμφέροντα των φαρμακοποιών με διευρυμένο ωράριο, δε διαμαρτύρεται γιατί βγαίνουν τα ΜΗΣΥΦΑ εκτός φαρμακείων, αλλά γιατί δεν επιτρέπουν στα φαρμακεία να διευρύνουν και αυτά τα είδη που θα πωλούν, όπως τυποποιημένα τρόφιμα. Επίσης, ανταλλάσσουν την απελευθέρωση των ΜΗΣΥΦΑ με την πρότασή τους προς την κυβέρνηση να «αναβαθμιστεί» το φαρμακείο ως χώρος άσκησης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, όπου ο επιχειρηματίας φαρμακοποιός θα οργανωθεί ως «πολυκατάστημα» παρέχοντας - με το αζημίωτο - υπηρεσίες, όπως ιατρικές εξετάσεις, έλεγχο της ορθής εφαρμογής της θεραπευτικής αγωγής των ασθενών, υπηρεσίες αισθητικής κ.λπ.
Οι κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές φαρμακοποιοί που συσπειρώνονται στην «Πανεπιστημονική» παλεύουμε για να οικοδομηθεί και να ενισχυθεί η ενότητα των μικρών αυτοαπασχολούμενων φαρμακοποιών και η συμμαχία με τα λαϊκά στρώματα σε αντιπαράθεση με τα μονοπώλια και των φαρμάκων, την πολιτική που τα στηρίζουν και την ΕΕ.
Διαμορφώνουμε στόχους πάλης σε αντίθεση με την πολιτική της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικότητας στο χώρο του Φαρμάκου και γενικότερα της Υγείας. Αυτή είναι η διαχωριστική γραμμή μας από τις συνδικαλιστικές παρατάξεις όλων αυτών των δυνάμεων του «ευρωμονόδρομου» που συγκλίνουν με τις ρυθμίσεις και τα αντιλαϊκά μέτρα.
Σε αυτήν την κατεύθυνση αντιπαλεύουμε την «απελευθέρωση» στο χώρο του φαρμάκου και των φαρμακείων, την ύπουλη τακτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ που ζητάει στήριξη της πολιτικής της από εμάς τους μικρούς αυτοαπασχολούμενους φαρμακοποιούς με το χρεοκοπημένο επιχείρημα ότι δήθεν θα βγούμε ωφελημένοι μαζί με τους φαρμακοβιομήχανους και τους μεγαλοεπιχειρηματίες φαρμακοποιούς.
Θέτουμε ως προτεραιότητα στο διεκδικητικό μας πλαίσιο να καταργηθούν όλες οι λίστες των φαρμάκων. Ολα τα φάρμακα να συνταγογραφούνται, χωρίς πληρωμή των ασθενών, από τους γιατρούς και να χορηγούνται δωρεάν μόνο από τα φαρμακεία. Κανένας ασθενής να μην πληρώνει συμμετοχή και κανένα άμεσο ή έμμεσο χαράτσι για τα φάρμακα.
Να καταργηθούν άμεσα όλες οι εισφορές των εργαζομένων, αυτοαπασχολούμενων, αγροτών και συνταξιούχων στον κλάδο Υγείας των ασφαλιστικών ταμείων. Να χρηματοδοτείται η φαρμακευτική δαπάνη από τον κρατικό προϋπολογισμό, από τη φορολόγηση του κεφαλαίου στο 45%. Παλεύουμε να καταργηθεί ο ΦΠΑ στα φάρμακα και γενικότερα στην Υγεία. Δεν είναι δυνατόν να δεχόμαστε για τον οποιονδήποτε να πληρώνει φόρο για να εξασφαλίζει την υγεία του!
Εκτός από τις άμεσες διεκδικήσεις παλεύουμε με προοπτική τη μετατροπή των μονοπωλίων φαρμάκου σε λαϊκή περιουσία. Για την ανάπτυξη ενός αποκλειστικά κρατικού συστήματος Υγείας, την ανάπτυξη κρατικής βιομηχανίας στην έρευνα, παραγωγή και δωρεάν διάθεση των φαρμάκων από τα κρατικά νοσοκομεία, τα Κέντρα Υγείας και από το κρατικό δίκτυο φαρμακείων στις γειτονιές και στους δήμους. Να αναπτυχθεί κρατική φαρμακοβιομηχανία ώστε να εξασφαλίζεται η όσον το δυνατόν αυτάρκεια της χώρας σε φάρμακα.
Μόνο σ' αυτές τις συνθήκες το φάρμακο γίνεται κοινωνικό αγαθό, παρέχεται δωρεάν σε όλους όσοι το χρειάζονται και διασφαλίζονται τα επιστημονικά, εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα, οι σύγχρονες ανάγκες των φαρμακοποιών.
