Θέλουν μεγαλύτερο μέρος από το μόχθο των εργατών του κόσμου που ληστεύουν τα μονοπώλια
Ο ρόλος των αναδυόμενων οικονομιών και ειδικά των μελών των BRICS ως κινητήριων δυνάμεων της παγκόσμιας ανάπτυξης βρέθηκε στο επίκεντρο της 7ης Συνόδου Κορυφής, που έγινε στα μέσα της περασμένης βδομάδας, στην Ουφά του ρωσικού Μπασκορτοστάν. Στο φόντο της συνεχιζόμενης ύφεσης - στασιμότητας στο μεγαλύτερο μέρος των αναπτυγμένων καπιταλιστικών οικονομιών, οι εκπρόσωποι Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας, Νότιας Αφρικής, που στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας συγκρότησαν μία ακόμα διακρατική ιμπεριαλιστική συμμαχία, εξέφρασαν τις αξιώσεις με τις οποίες τα μονοπώλια που εκπροσωπούν θα επιδιώξουν να «αξιοποιήσουν» τις δυσκολίες των αντιπάλων τους και να εξασφαλίσουν ανακατατάξεις στο διεθνή συσχετισμό δύναμης.
Στα στοιχεία που φανερώνουν ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας των BRICS και διαθέσεις περαιτέρω συντονισμού τους στο παγκόσμιο πεδίο, ίσως ξεχωρίζουν:
- Το ότι αναγνωρίζουν «τη δυναμική που υπάρχει για εξάπλωση της χρήσης των εθνικών μας νομισμάτων στις συναλλαγές ανάμεσα στις χώρες των BRICS», στην κατεύθυνση που ήδη κινείται η Κίνα με άλλες χώρες, δίνοντας διαρκώς νέες διαστάσεις στην όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών (το να «παραμερίζεται» το δολάριο από ένα μέρος έστω των διεθνών συναλλαγών, έχει πολυεπίπεδες προεκτάσεις).
- Η υπογραφή της τελικής συμφωνίας για το συνολικό κεφάλαιο με το οποίο θα ξεκινήσει να λειτουργεί η Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS και με βάση την οποία, η Κίνα θα συμμετέχει με 41 δισ. δολάρια, οι Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία με 18 δισ. δολάρια η καθεμία και η Νότια Αφρική με 5 δισ. δολάρια (η Ινδία ανέλαβε χρέη πρώτου προέδρου της Τράπεζας).
- Τουλάχιστον 50 επενδυτικά σχέδια που συζητήθηκαν και στο πλαίσιο του Επιχειρηματικού Φόρουμ των BRICS, όπου ιεραρχείται η ανάπτυξη - επέκταση υποδομών, που συν τοις άλλοις θα ενισχύσει και τη σύνδεση μεταξύ των πέντε χωρών, απαραίτητη προϋπόθεση για τη διεύρυνση και των οικονομικών σχέσεων ανάμεσά τους. Λεπτομέρειες για τα σχέδια αυτά δεν έγιναν ακόμα γνωστές, εκτός από γενικές αναφορές για τη σημασία κατασκευής σταθμών παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας στην Ινδία, μονάδων παραγωγής που θα αφορούν την εκμετάλλευση φυσικών πόρων στη (γεμάτη ορυκτό πλούτο) Νότια Αφρική, σιδηροδρόμων στη Βραζιλία, που θα συνδέουν τα δύο άκρα της τεράστιας χώρας, επιτάχυνση μιας σειράς επενδύσεων στις υποδομές, που θα επεκτείνουν τη σύνδεση Ρωσίας - Κίνας και πιο συγκεκριμένα της σημασίας προώθησης των «δρόμων του μεταξιού» (που ενώνουν την Κίνα όχι μόνο με τη Ρωσία αλλά με όλη την Κεντρική Ασία και την Ευρώπη), των σχεδίων σιδηροδρομικής σύνδεσης της Σιβηρίας με την Ευρώπη αλλά και τη Βόρεια Αμερική.
Αλλαγές στο «χάρτη» των ανταγωνισμών
Πρόκειται, δηλαδή, για σχέδια, που εκτός από το να προσφέρουν τεράστια κέρδη στους ομίλους που θα εμπλακούν άμεσα στην υλοποίησή τους, θα διαμορφώσουν έναν εντελώς νέο χάρτη (από τεχνικής, οικονομικής αλλά και γεωπολιτικής πλευράς), πάνω στον οποίο αναδυόμενες καπιταλιστικές δυνάμεις, όπως οι (ακόμη) πέντε χώρες των BRICS, θα επενδύσουν τη «δυναμικότερη» παρέμβασή τους στους ενδοϊμπεριαλιστικούς, επιχειρηματικούς αλλά και ευρύτερα γεωστρατηγικούς ανταγωνισμούς, που οξύνονται ολόπλευρα.
Η προκοπή που οι ηγέτες και τα αστικά επιτελεία αυτών των χωρών υπόσχονται στα εκατομμύρια των λαών τους που σήμερα δεν έχουν ούτε ένα πιάτο φαΐ (ή έχουν μόνο αυτό), παρουσιάζοντας ως δική τους υπόθεση την ισχυροποίηση των κινεζικών, ρωσικών, βραζιλιάνικων, νοτιοαφρικανικών και ινδικών μονοπωλίων, δεν αφορά την ικανοποίηση ούτε των πιο βασικών αναγκών τους. Τα λιμάνια και τα αεροδρόμια, οι δρόμοι και τα εργοστάσια που θα ανεγερθούν, θα κάνουν τις πατρίδες τους πιο ελκυστικές για μια σειρά εκμεταλλευτές και τους εργάτες πιο αναλώσιμους, ως γρανάζια που εύκολα θα αντικαθίστανται στις μηχανές πλουτισμού των πολυεθνικών. Ο παραγόμενος πλούτος, όμως, που υπάρχει και θα πολλαπλασιαστεί και σ' αυτές τις χώρες, προσφέρεται και για πολύτιμα συμπεράσματα: δείχνει τις τεράστιες δυνατότητες να ικανοποιηθούν οι ανθρώπινες ανάγκες σε κάθε πλευρά του πλανήτη, ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης εργασίας, που όμως αν δεν τεθεί στην υπηρεσία της συγκεντρωμένης και κοινωνικοποιημένης παραγωγής, με εργατική - λαϊκή εξουσία και οικονομία, θα γεμίζει τα θησαυροφυλάκια των αστών με αμύθητα πλούτη και τα σπίτια των εργατών με τσακισμένα κορμιά.
Μεταποίηση και Ενέργεια
Στο κείμενο για τη «Στρατηγική για την οικονομική εταιρική σχέση των BRICS» που εγκρίθηκε στη συνάντηση της Ουφά, γίνεται μεταξύ άλλων ειδική αναφορά στη σημασία που έχει η συνεργασία των BRICS στον τομέα των εξορύξεων, ενώ στη σχετική παράγραφο, καθόλου τυχαία επισημαίνεται: «Θεωρούμε τον τομέα της μεταποίησης ως μία από τις πιο σημαντικές πηγές της ανάπτυξης, μπορεί ν' αλλάξει τη δομή της οικονομίας... Η αύξηση παραγωγής και εξαγωγών προϊόντων προστιθέμενης αξίας θα παρείχε στις οικονομίες των BRICS μια δυνατότητα να κερδίσουν μεγαλύτερα οφέλη από τη διεθνή συνεργασία τους, να αυξήσουν το ρόλο τους στην "παγκόσμια αλυσίδα αξίας" και να αυξήσουν το επίπεδο της ανταγωνιστικότητάς τους».
Τα μονοπώλια που εκφράζουν οι χώρες-μέλη των BRICS, επενδύουν για τη διεθνή τους ενίσχυση στην αξιοποίηση του τεράστιου φυσικού πλούτου, των ενεργειακών και άλλων πόρων που διαθέτουν οι συγκεκριμένες χώρες και τα οποία, μέχρι σήμερα, σε μεγάλο βαθμό κατέληγαν να υπηρετούν μονοπώλια από άλλες χώρες που δραστηριοποιούνται στις αντίστοιχες περιοχές. Σήμερα, στο φόντο και της κρίσης, ο ανταγωνισμός για τον έλεγχο αυτού του πλούτου θα οξυνθεί κατακόρυφα, αφού αυτός μπορεί να αποδειχτεί καταλυτικός για μια σειρά ανακατατάξεις, σε πολλούς και κρίσιμους κλάδους, δεδομένου του ότι αφορούν τις πρώτες ύλες για όλους τους τομείς στρατηγικής σημασίας.
Ειδική σημασία έχει η στοχοπροσήλωση των BRICS και στον κλάδο της Ενέργειας, που ήδη βρίσκεται στο επίκεντρο των σοβαρότερων αναμετρήσεων (και ένοπλων) του πλανήτη.
Είναι ενδεικτικό ότι στην ομιλία του, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, αναφερόμενος στις διαβουλεύσεις που έγιναν με τους επιχειρηματίες, εξήγησε ότι υπάρχουν και προτάσεις για τη δημιουργία «μιας ενεργειακής Ενωσης» αλλά και ενός Διεθνούς Κέντρου Ενεργειακών Μελετών.
Στη «Στρατηγική για την οικονομική εταιρική σχέση των BRICS», οι άξονες σύσφιξης της ενεργειακής συνεργασίας αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι θα περιλαμβάνουν: «Την έναρξη ενός τακτικού ενεργειακού διαλόγου μεταξύ των χωρών των BRICS, με στόχο να συζητιούνται οι μακροπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες στρατηγικές και ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας». «Την επέκταση των μακροπρόθεσμων ενεργειακών αποθεμάτων». «Την ανταπόδοση αμοιβαίας υποστήριξης για τη διαφοροποίηση των ενεργειακών προμηθειών».
Ασφαλώς, σημειώνεται ότι θα ιεραρχηθούν κοινές επενδυτικές πρωτοβουλίες για την κατασκευή μιας σειράς ενεργειακών υποδομών (π.χ. αγωγών, σταθμών υγροποίησης φυσικού αερίου), εξόρυξης φυσικού αερίου, πετρελαίου κ.τ.λ., αλλά και προώθησης των μορφών «καθαρής ενέργειας» (π.χ. υδροηλεκτρικής, αιολικής), με δεδομένο ότι αυτές αφορούν και τομείς στους οποίους διεθνώς διοχετεύονται λιμνάζοντα κεφάλαια και ο ανταγωνισμός μεγαλώνει.
Α.Μ.
Συνεργασία και σε «άλλα» ζητήματα
Η οικονομική συνεργασία δεν μπορεί να είναι η μόνη πλευρά της σύσφιξης των σχέσεων των μελών των BRICS, όπως συμβαίνει και με κάθε διακρατική ένωση. Αλλωστε, η υπεράσπιση των συμφερόντων των μονοπωλίων δεν αφορά μόνο από την τεχνική και οικονομική προετοιμασία των επενδύσεων, αλλά προϋποθέτει ετοιμότητα και διεργασίες σε πολλά «μέτωπα».
Ετσι, στο «Σχέδιο Δράσης» που εγκρίθηκε στη Σύνοδο της Ουφά, στα θέματα προς εξέταση για το επόμενο διάστημα περιλαμβάνεται και η δημιουργία «Διαλόγου των BRICS για τη διατήρηση της ειρήνης» («BRICS Dialogue for Peacekeeping»).
«Οι ηγέτες των εθνών μας συμφωνήσαμε να συντονίσουμε περαιτέρω στο πλαίσιο των BRICS τις ασκούμενες εξωτερικές πολιτικές», ανέφερε μεταξύ άλλων ο Πούτιν, ενώ και η τελική Διακήρυξη που εγκρίθηκε σημειώνει: «Επιβεβαιώσαμε την ανάγκη για την ολοκληρωμένη, διαφανή και αποτελεσματική πολυμερή προσέγγιση για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων».
Ανάμεσα στα ζητήματα που οι BRICS θέτουν εδώ και καιρό είναι και η «μεταρρύθμιση» του ΟΗΕ εννοώντας αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας και στη δομή των οργάνων του Οργανισμού στις οποίες περιμένουν να αποτυπωθεί το αυξημένο «βάρος» που έχουν ως δυνάμεις στον παγκόσμιο χάρτη (για παράδειγμα, η Ινδία εδώ και καιρό διεκδικεί θέση μόνιμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας, χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα και το μεγάλο πληθυσμό της χώρας).
Τέλος, ενδεικτική της διάστασης που διάφορες πλευρές (π.χ. η Ρωσία) προσπαθούν να δώσουν στις συνεργασίες είναι και η κοινή συνάντηση που έγινε στην Ουφά ανάμεσα στα μέλη των BRICS και τα μέλη της «Οργάνωσης για τη Συνεργασία της Σαγκάης» και της «Ευρασιατικής Οικονομικής Ενωσης». Στη συνάντηση συμμετείχαν ηγέτες χωρών όπως το Ιράν και το Αφγανιστάν.
