ΑΣΤΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ
Η χημική ένωση υπερχλωρικό αμμώνιο (NH4ClO4) που χρησιμοποιείται ως οξειδωτικό σε στερεά καύσιμα πυραύλων, αποδεικνύεται ότι είναι τροφή για μια άρχαια μορφή ζωής. Ομάδα Ολλανδών ερευνητών απέδειξε ότι τα άρχαια μπορούν να αναπτυχθούν μια χαρά σε υπόστρωμα αυτής της τοξικής ουσίας. Τα άρχαια είναι μονοκύτταροι προκαρυωτικοί οργανισμοί (τα κύτταρά τους δεν έχουν πυρήνα), αποτέλεσμα των πρώτων βημάτων της εξέλιξης της ζωής στη Γη, και σχηματίζουν τον έναν από τους τρεις φυλογενετικούς βραχίονες, μαζί με τα βακτήρια και τους ευκαρυωτικούς οργανισμούς.
Το άρχαιο Archaeoglobus fulgidus (που φαίνεται και στην εικόνα) εγκολπώνεται υπερχλωρικό αμμώνιο, κερδίζει ενέργεια μετασχηματίζοντάς το σε υψηλής δραστικότητας χλωριώδη ιόντα (ClO2-) και συνεχίζει τη ζωή του κανονικά! Μάλλον δεν πρέπει να προξενεί εντύπωση το γεγονός ότι ο μικροοργανισμός αυτός κατοικεί σε ηφαιστειακές διεξόδους αερίων και σε άλλες υπέρθερμες περιοχές του πλανήτη, όπως τα κοιτάσματα πετρελαίου και οι περιοχές όπου θερμά πετρώματα μετασχηματίζουν το νερό σε ατμό. Το A. fulgidus και άλλα μικρόβια ίσως ευθύνονται γιατί δεν υπάρχουν ...ορυκτά στερεά καύσιμα πυραύλων στη Γη!
Πρόκειται για το πρώτο άρχαιο που διαπιστώθηκε ότι τρέφεται με υπερχλωρικό αμμώνιο, αλλά όχι για το πρώτο μικρόβιο γενικά που έχει αυτήν την ικανότητα. Μερικά βακτήρια πετυχαίνουν το ίδιο και μάλιστα παράγουν και ένα ένζυμο που διασπά ταχύτατα τα χλωριώδη ιόντα, παράγοντας οξυγόνο ως παραπροϊόν, πριν τα χλωριώδη προλάβουν να καταστρέψουν το ίδιο το κύτταρο. Το A. fulgidus, που δεν ανέχεται καθόλου το οξυγόνο, χρησιμοποιεί άλλες χημικές αντιδράσεις για να διασπάσει τα χλωριώδη: Στηρίζεται σε ενώσεις του θείου που υπάρχουν στο φυσικό περιβάλλον όπου ζει, μια περίπτωση όπου η ανόργανη χημεία έρχεται σε βοήθεια της βιοχημείας.
Το A. fulgidus είναι μια πρωτόγονη μορφή ζωής που πρέπει να αναπτύχθηκε πριν ορισμένοι πιο εξελιγμένοι οργανισμοί, τα φύκη (άλγες), ανακαλύψουν τη φωτοσύνθεση. Οταν τα φύκη προκάλεσαν συσσώρευση οξυγόνου στην ατμόσφαιρα, οι πρόγονοι του A. fulgidus έπρεπε να καταφύγουν σε σκοτεινά, βαθιά, θερμά μέρη της υδρογείου.
Απρόσμενα, ίχνη υπερχλωρικών αλάτων υπάρχουν οπουδήποτε και να κοιτάξουν οι εξερευνητικές διαστημοσυσκευές στον πλανήτη Αρη. Μπορεί, άραγε, η δηλητηριώδης για τον άνθρωπο ουσία να είναι γεύμα για κάποιο σκληρό αρειανό μικρόβιο; Η επιφάνεια του Αρη είναι βέβαια πολύ κρύα για να επιβιώσει οποιοδήποτε μικρόβιο και ίσως γι' αυτό υπάρχει τόσο ...καύσιμο πυραύλων σε αυτή. Αλλά η ανακάλυψη του πρωτόγονου μικροβίου στη Γη που τρώει υπερχλωρικά, αυξάνει τις πιθανότητες κάτω από τη σχετικά πλούσια σε υπερχλωρικά επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη, να ζει το αρειανό αντίστοιχο του A. fulgidus.
