Με την «ενιαιοποίηση» των μέσων μαζικής μεταφοράς υπό την επωνυμία «Συγκοινωνίες Αθηνών» και τη νέα τιμολογιακή πολιτική της στα εισιτήρια από 1η Σεπτέμβρη, κυβέρνηση και ΟΑΣΑ υλοποιούν μέρος των συνολικότερων αναδιαρθρώσεων στις αστικές συγκοινωνίες στην Αττική.
Η κυβέρνηση προσπαθεί να παρουσιάσει τα ψίχουλα που δίνει με τις μειώσεις στην τιμή ορισμένων εισιτηρίων στις αστικές συγκοινωνίες ως στοιχείο σταθερότητας, να το αξιοποιήσει στη συνολικότερη προπαγάνδα της ότι οι θυσίες του λαού πιάνουν τόπο, ότι μπαίνουμε σε φάση ανάπτυξης, ότι ο λαός «θα πάρει από το πλεόνασμα». Μέτρα, όμως, που στην πραγματικότητα είναι σταγόνα στον ωκεανό.
Σταθεροποίηση και ανάπτυξη για το κεφάλαιο δε σημαίνουν βελτίωση της θέσης των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων, οι οποίοι θα συνεχίζουν να βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη, μέσα από μια θύελλα φόρων και χαρατσιών που τους ξεζουμίζει. Θα συνεχίζουν να ζουν με τους άθλιους μισθούς και τις εργασιακές σχέσεις λάστιχο, την κρατική και εργοδοτική τρομοκρατία, τις μειωμένες και πανάκριβες παροχές σε Παιδεία, Υγεία, Ασφάλιση.
Οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, τα λαϊκά στρώματα πρέπει να δουν πίσω από τους πανηγυρισμούς της κυβέρνησης, να δουν την πραγματική εικόνα, τόσο όσον αφορά τις αστικές συγκοινωνίες αλλά και συνολικότερα.
Η βασική αντίληψη των μέτρων της κυβέρνησης στις συγκοινωνίες είναι να εμπεδωθεί στο λαό ότι οι μεταφορές από κοινωνική ανάγκη που θα έπρεπε να είναι, παραμένουν και ενισχύονται ως εμπόρευμα, μια υπηρεσία που ο λαός θα πρέπει να πληρώνει πανάκριβα για να την απολαμβάνει. Ενισχύει τη λογική της ανταγωνιστικότητας, καθιερώνοντας την αντίληψη της «κερδοφόρας γραμμής» και της σχέσης χιλιομέτρων - απόστασης - κόστους - εισιτηρίου. Οσο περισσότερη ώρα μετακινείται ένας επιβάτης, τόσο μεγαλύτερο αντίτιμο θα έχει το εισιτήριο, ακριβώς για να εξασφαλίζεται το κέρδος.
Ολα υποτάσσονται στο καπιταλιστικό κέρδος
Η νέα τιμολογιακή πολιτική του ΟΑΣΑ δεν έχει μόνο προπαγανδιστικό στόχο για την κυβέρνηση. Επιπλέον. υλοποιεί τις παραπάνω κατευθύνσεις. Η μείωση της κάρτας από 45 ευρώ σε 30 ευρώ και του εισιτηρίου από 1,40 ευρώ σε 1,20 ευρώ, στόχο έχει να ενισχύσει το κίνητρο για τη χρήση συνδυασμένων μέσων (ιδιαίτερα μέσων σταθερής τροχιάς), αλλά κυρίως με τη μείωση του χρόνου μετακίνησης με ένα εισιτήριο από 90 σε 70 λεπτά να εμπεδωθεί η αντίληψη της σχέσης απόστασης και κόστους. Δε δικαιολογείται για την κυβέρνηση και τον ΟΑΣΑ, χρησιμοποιώντας 2 Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, να ξεκινάς από το Πέραμα για να πας στο Φάληρο και να πληρώνεις 1.20 ευρώ και με το ίδιο εισιτήριο να πηγαίνεις από το Πέραμα στην Κηφισιά.
Με βάση τα παραπάνω, υλοποιείται μια βασική κατεύθυνση, δηλαδή το συγκοινωνιακό έργο όπως το γνωρίζουμε σήμερα να περιοριστεί στο βασικό αστικό ιστό ενώ στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, μεσοπρόθεσμα, να επιλεγούν άλλες μορφές συγκοινωνιακού έργου. Εδώ έχουν ειπωθεί αρκετές σκέψεις, όπως διαμόρφωση Β' και Γ' Ζώνης συγκοινωνιακού έργου του ΟΑΣΑ με ακριβότερο εισιτήριο, ένταξη και αναβάθμιση των ΚΤΕΛ στο αστικό δίκτυο, αναβάθμιση του ρόλου των Δήμων (δημοτική συγκοινωνία, ΣΔΙΤ κ.λπ.).
Δεν μπορεί να υπάρχει τμήμα του συγκοινωνιακού δικτύου που «δε θα βγάζει κέρδος». Αυτό σημαίνει ότι γραμμές που δεν είναι συμφέρουσες για το δημόσιο και ιδιώτες (ΚΤΕΛ) θα κοπούν ή θα αυξηθεί το εισιτήριο σε επόμενη φάση ή θα μειωθεί το κόστος αλλιώς, δηλαδή με λιγότερη συντήρηση των μέσων και εντατικοποίηση για τους οδηγούς με συνέπειες στην ασφαλή μετακίνηση. Μην ξεχνάμε, για παράδειγμα, ότι η τιμή του εισιτηρίου του ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΥ όσον αφορά και το αστικό δίκτυο θα είναι δυνατό να τροποποιηθεί από τον αγοραστή της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, όταν ιδιωτικοποιηθεί, μέχρι τις αρχές του 2015.
Η πολιτική αυτή συνεχίζει με αμείωτη ένταση να χτυπά ανέργους και φτωχές εργατικές και λαϊκές οικογένειες. Καμία πρόβλεψη για ανέργους, φοιτητές, ΑμεΑ, τμήματα του λαού μας που δεν μπορούν να πάρουν τα ΜΜΜ. Με τα μέτρα για την «εξασφάλιση των εσόδων» και την ένταση των ελέγχων, θα οξυνθεί ακόμα περισσότερο το πρόβλημα. Χτυπιούνται ιδιαίτερα οι επιβάτες, οι οποίοι σήμερα κάνουν χρήση της φτηνής κάρτας (20 ευρώ), καθώς αυξάνεται η τιμή της κατά 10 ευρώ και όσοι κάνουν χρήση των ΜΜΜ για πάνω από 70 λεπτά σε μια διαδρομή, που θα αναγκάζονται να πληρώνουν δεύτερο εισιτήριο. Αλλωστε, οι ελλείψεις σε οδηγούς και Μέσα έχουν ανεβάσει τους χρόνους αναμονής κατά πολύ, από 8 έως 15 λεπτά τις καθημερινές, έως και πάνω από 30' τις Κυριακές και τις αργίες.
Ταυτόχρονα, αυξάνονται τα μέτρα με το ηλεκτρονικό εισιτήριο, τις μπάρες, την είσοδο μόνο από την μπροστινή πόρτα, την ένταση των ελέγχων και την αύξηση του σώματος των ελεγκτών, που επιδιώκουν τη μείωση της «εισιτηριοδιαφυγής» όπως λένε. Φτιάχνουν μέχρι και ειδικό αστυνομικό Σώμα, για να εξασφαλίσουν τα έσοδα μέσα από ένα ανελέητο ανθρωποκυνηγητό στο λαό που υποφέρει και δε θα μπορεί να μετακινηθεί αλλιώς.
Στόχος των κυβερνητικών μέτρων είναι η διαμόρφωση προϋποθέσεων παραπέρα διείσδυσης των μονοπωλίων στις συγκοινωνίες, εξασφαλίζοντας μείωση του κόστους του συγκοινωνιακού έργου και εξασφάλιση των εσόδων, δηλαδή ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Προτεραιότητα στα μέσα σταθερής τροχιάς σημαίνει Μέσα μεγαλύτερης μεταφορικής ικανότητας που απαιτούν πολύ λιγότερα καύσιμα και πολύ λιγότερο προσωπικό. Αυτό υπηρετεί η διαμόρφωση ενός ενιαίου συγκοινωνιακού δικτύου που θα δίνει έμφαση στην ανάπτυξη των μέσων σταθερής τροχιάς (ΗΣΑΠ, ΜΕΤΡΟ, ΤΡΑΜ), ενώ τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ θα παίζουν συμπληρωματικό ρόλο. Σ' αυτήν την κατεύθυνση, κινούνται οι επεκτάσεις του ΜΕΤΡΟ σε Πειραιά, Δυτική Αθήνα, Γραμμή 4 (Περισσός - Αλσος Βεΐκου - Πανεπιστήμιο - Ευαγγελισμός - Βύρωνα - Κατεχάκη - Μαρούσι - Λυκόβρυση) και η αναδιοργάνωση των λεωφορειακών γραμμών, με στόχο να πηγαίνουν επιβάτες προς τους σταθμούς σταθερής τροχιάς. Αλλαγές που θα επιδράσουν στη σχέση επιβατών σταθερής τροχιάς και επιβατών τροχοφόρων μέσων.
Επιπλέον, οι αλλαγές αυτές εντάσσονται σε έναν συνολικότερο σχεδιασμό στην Αττική, όπως, για παράδειγμα, στην αποσυμφόρηση του ιστορικού κέντρου και στην τουριστική του αξιοποίηση, αντίστοιχα στο νότιο παραλιακό μέτωπο και στην αναβάθμιση της αξιών ακινήτων στις αντίστοιχες περιοχές.
Διευκολύνεται η παραπέρα διείσδυση των επιχειρηματικών ομίλων όχι μόνο στις γραμμές, αλλά και στην υπόλοιπη υποστήριξη, συντήρηση, τηλεματική, εισιτήριο. Αλλωστε, είναι ήδη νόμος της κυβέρνησης η ΕΕΣΣΤΥ (τεχνική εταιρεία του ΟΣΕ που ιδιωτικοποιείται μέσα στο 2014) να αναλάβει το έργο της συντήρησης όλων των μέσων σταθερής τροχιάς (ΟΣΕ, ΜΕΤΡΟ, ΗΣΑΠ, ΤΡΑΜ), ενώ ιδιωτικοποιείται ο ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ που καλύπτει τμήμα των αστικών μετακινήσεων. Το φως της δημοσιότητας έχουν δει «σκέψεις» για επέκταση του ΜΕΤΡΟ μέσω συμβάσεων παραχώρησης (π.χ. γραμμή ΜΕΤΡΟ 4) με αντίστοιχα οφέλη στους επιχειρηματικούς ομίλους με αύξηση του εισιτηρίου έως 1,5 ευρώ.
Οι εργαζόμενοι πληρώνουν το «μάρμαρο»
Τα μέτρα της κυβέρνησης θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στους ίδιους τους εργαζόμενους στις αστικές συγκοινωνίες. Παραπέρα μείωση του προσωπικού στις αστικές συγκοινωνίες και προχώρημα των διαδικασιών αξιολόγησης - απολύσεων, που θα σημάνουν εντατικοποίηση, νέες μειώσεις μισθών, εισαγωγή νέων μορφών απασχόλησης όπως τα 5μηνα και εργολαβίες. Δηλαδή, χτύπημα της σταθερής και μόνιμης εργασίας, στο πλαίσιο των συνολικότερων αντιλαϊκών πολιτικών που χτυπούν τους εργαζομένους. Τέτοιες απώλειες στο εισόδημα, πάνω από 40%, μετρούν ήδη οι εργαζόμενοι στις αστικές συγκοινωνίες που έχουν μειωθεί κατά 29,2% τα τελευταία 5 χρόνια (2008: 11.802 - 2013: 8.355). Η κυβέρνηση με το ΠΔ 94/2014 που έφερε μέσα στον Αύγουστο ανοίγει το δρόμο για ατομικές συμβάσεις και μαζικές απολύσεις στα ΚΤΕΛ προϊδεάζοντας για τον πυρήνα των εργασιακών σχέσεων που θέλει να επιβάλει στο σύστημα αστικών συγκοινωνιών.
Ολα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας των αστικών συγκοινωνιών στην Αττική, η ενίσχυση της διείσδυσης επιχειρηματικών ομίλων. Το μάρμαρο θα το πληρώσουν οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, τα φτωχά λαϊκά στρώματα.
Απαντάμε στην προσπάθεια της κυβέρνησης να ξεγελάσει το λαό με τις τιμές των εισιτηρίων, ενώ η κατάσταση στις συγκοινωνίες της Αττικής είναι απαράδεκτη και τη ζουν κάθε μέρα οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα. Είναι υπόθεση του ταξικού κινήματος, των Λαϊκών Επιτροπών, των Επιτροπών Ανέργων, των φοιτητικών συλλόγων να ενταχθεί η πάλη για τις αστικές συγκοινωνίες στις συνολικότερες διεκδικήσεις τους.
Απαιτούμε να ικανοποιηθούν οι ανάγκες της εργατικής λαϊκής οικογένειας, των ανέργων, των εργαζομένων στις αστικές συγκοινωνίες, προβάλλοντας το διεκδικητικό πλαίσιο για:
- Μείωση της τιμής του εισιτήριου κατά 50%, ώστε να ανακουφιστεί η πλειοψηφία των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων.
- Δωρεάν μετακίνηση στις ώρες αιχμής.
- Δωρεάν μετακίνηση των ανέργων, των ΑΜΕΑ, ή άλλων εργαζομένων που έχουν ανάγκη, των μαθητών και φοιτητών, των στρατευμένων νέων. Να σβηστούν τώρα όλα τα πρόστιμα, να μην πάει κανένα πρόστιμο στην Εφορία.
- Αμεση κρατική επιχορήγηση για επισκευή και ένταξη στην κυκλοφορία 600 παροπλισμένων οχημάτων, που δεν επισκευάζονται λόγω της έλλειψης κονδυλίων. Αυτά τα οχήματα να αξιοποιηθούν για την επέκταση του δικτύου σε όλη την περιφέρεια Αττικής.
- Καμία απόλυση, ΟΧΙ στις νέες μειώσεις προσωπικού στις αστικές συγκοινωνίες. Αμεση επαναπρόσληψη των απολυμένων σε ΟΣΥ - ΣΤΑΣΥ. Προσλήψεις οδηγών και τεχνικών για να βελτιωθεί η κάλυψη του συγκοινωνιακού έργου.
- Καμία επιχειρηματική δραστηριότητα στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Σύγχρονες - ασφαλείς - φτηνές - τακτικές αστικές συγκοινωνίες για το λαό.
- Επέκταση του δικτύου σε όλο το λεκανοπέδιο της Αττικής με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς που θα λειτουργούν συμπληρωματικά μεταξύ τους.
Του Γιάννη ΚΙΟΥΣΗ*
Ο Γιάννης Κιούσης είναι μέλος της Γραμματείας Αστικών Συγκοινωνιών του ΠΑΜΕ και μέλος του ΔΣ του Σωματείου Εργαζομένων ΟΑΣΑ
