Χαρακτηριστικό παράδειγμα η «Επιταγή Διασύνδεσης με την αγορά εργασίας άνεργων αποφοίτων Πανεπιστημίων - ΤΕΙ»
Τις επόμενες βδομάδες αναμένεται να ξεκινήσει το πρόγραμμα του ΟΑΕΔ «Επιταγή Διασύνδεσης με την αγορά εργασίας άνεργων αποφοίτων Πανεπιστημίων - ΤΕΙ», που απευθύνεται σε άνεργους αποφοίτους Πανεπιστημίων και ΤΕΙ έως 29 ετών, σε οχτώ Περιφέρειες της χώρας (Ανατολική Μακεδονία - Θράκη, Θεσσαλία, Ηπειρος, Ιόνια Νησιά, Δυτική Ελλάδα, Πελοπόννησος, Βόρειο Αιγαίο και Κρήτη).
Η αρχική πρόσκληση είχε γίνει τον περασμένο Δεκέμβρη, όμως την περασμένη βδομάδα η νέα διοίκηση του ΟΑΕΔ προχώρησε σε τροποποίηση των όρων εφαρμογής του προγράμματος.
Στόχος της τροποποίησης ήταν η αύξηση του αριθμού των «ωφελούμενων» ανέργων, αυτών δηλαδή που θα ενταχτούν στο πρόγραμμα. Ετσι, ενώ η αρχική πρόσκληση αφορούσε 7.000 ανέργους, ο ΟΑΕΔ υπολογίζει πως με τους τροποποιημένους όρους θα φτάσουν τους 11.018. «Ωφελούμενοι του προγράμματος είναι όλοι όσοι υπέβαλαν αίτηση και είναι επιλέξιμοι με βάση τους όρους της πρόσκλησης», αναφέρεται στη νέα πρόσκληση που εξέδωσε ο Οργανισμός.
Πριν δούμε τι αλλάζει και τι μένει ίδιο σε σχέση με την υλοποίηση του προγράμματος του ΟΑΕΔ, υπενθυμίζουμε σύντομα το περιεχόμενο και τους βασικούς του άξονες: Πρόκειται για πρόγραμμα που παρέχει σε ανέργους «υπηρεσίες συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης». Περιλαμβάνει ορισμένες ώρες θεωρητικής κατάρτισης και στη συνέχεια πρακτικής άσκησης των «ωφελουμένων» σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα. Οι άνεργοι αμείβονται με ένα «εκπαιδευτικό επίδομα» από τον ΟΑΕΔ.
Αντίστοιχα προγράμματα, τύπου «voucher», έχουν εφαρμοστεί πολλές φορές τα τελευταία δύο χρόνια με πρόσχημα την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων. Σήμερα, ωστόσο, μετά από μια σειρά ανάλογες δράσεις, από τις οποίες έχουν περάσει δεκάδες χιλιάδες άνεργοι, η ανεργία συνεχίζει να καλπάζει, με ποσοστά ιδιαίτερα υψηλά στους νέους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το Γενάρη, το ποσοστό της ανεργίας στους νέους 15 - 24 ετών αγγίζει το 50,1%, ενώ υπολογίζεται σε 34,1% στις ηλικίες 25 - 34 ετών, σε γενικό ποσοστό ανεργίας της τάξης του 25,7%. Αυτό που αλλάζει, και μάλιστα προς το χειρότερο, είναι οι όροι με τους οποίους εργάζονται οι νέοι, αλλαγή στην οποία τα συγκεκριμένα προγράμματα έχουν τη δική τους συμβολή.
Αλλαξε ο Μανωλιός...
Στην πράξη, ο ΟΑΕΔ με μια διαφορετική κατανομή του ίδιου προϋπολογισμού, ύψους 45 εκατ. ευρώ, επιχειρεί να «στριμώξει» στο πρόγραμμα (άρα και «κάτω από το χαλί») το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό ανέργων. Ετσι, αποφάσισε τη μείωση της συνολικής διάρκειας του προγράμματος σε 600 συνολικά ώρες για κάθε άνεργο, από 1.040 ώρες που προέβλεπε η αρχική πρόσκληση.
Παράλληλα με τις ώρες του προγράμματος, μειώνεται όμως και το «εκπαιδευτικό επίδομα» το οποίο λαμβάνουν οι άνεργοι για τη συμμετοχή τους, σε 2.400 ευρώ, από 3.120 ευρώ. Τόσο στην αρχική όσο και στην τροποποιημένη πρόσκληση, το επίδομα των «ωφελούμενων» ισοδυναμεί με άθλια αμοιβή: Η πρόσκληση του περασμένου Δεκέμβρη προέβλεπε αμοιβή ύψους τριών ευρώ την ώρα, την οποία η τροποποιημένη πρόσκληση αύξησε σε τέσσερα ευρώ την ώρα.
Κατά τα άλλα, η λογική του προγράμματος παραμένει ίδια. Για παράδειγμα, ο σκοπός της δράσης περιγράφεται με τον ίδιο τρόπο, τόσο στην αρχική πρόσκληση όσο και στη μερικώς τροποποιημένη: «Η δράση διασφαλίζει τις αναγκαίες προϋποθέσεις ένταξης των ωφελουμένων στην αγορά εργασίας, μέσω της απόκτησης και βελτίωσης των επαγγελματικών τους δεξιοτήτων, με παράλληλη θεωρητική κατάρτιση και πρακτική άσκηση σε πραγματικές συνθήκες εργασιακού περιβάλλοντος και την προσαρμογή των επαγγελματικών τους δεξιοτήτων στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας».
Με πρόσχημα την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων μέσα από την κατάρτιση και την επανακατάρτισή τους για την ενίσχυση της «απασχολησιμότητάς» τους, καθώς και την «εξοικείωση των καταρτιζομένων με τις πραγματικές συνθήκες εργασίας στο χώρο της παραγωγής», μετατρέπουν τους ανέργους σε «τζάμπα» εργαζόμενους για τις επιχειρήσεις.
Νέες «δράσεις», ίδια προβλήματα
Σε ό,τι αφορά τους «ωφελούμενους» της δράσης που ξεκινά τις επόμενες μέρες, αναμένεται να βρεθούν μπροστά στα ίδια προβλήματα που αντιμετώπισαν χιλιάδες άνεργοι που πήραν μέρος σε ανάλογα προγράμματα «Επιταγής Εισόδου» στο παρελθόν.
Σοβαρό ζήτημα είναι η μεγάλη καθυστέρηση στην πληρωμή τους, καθώς η καταβολή εκπαιδευτικού επιδόματος γίνεται τμηματικά σε δύο δόσεις. Η πρώτη δόση αντιστοιχεί σε 480 ευρώ και καταβάλλεται μετά από την ολοκλήρωση των 120 ωρών της θεωρητικής κατάρτισης. Η δεύτερη δόση, ύψους 1.920 ευρώ, πρόκειται να καταβληθεί, σύμφωνα με την πρόσκληση, μετά από την ολοκλήρωση της πρακτικής άσκησης.
Με άλλα λόγια, οι νέοι θα δουλεύουν με αμοιβή το «εκπαιδευτικό επίδομα» της τάξης των τεσσάρων ευρώ την ώρα, δε θα πληρώνονται όμως κάθε μήνα. Στο τέλος του προγράμματος θα καταβάλλεται το συνολικό ποσό, σε όσους έχουν καταφέρει να φτάσουν έως το τέλος. Επιπλέον, το ποσό του «επιδόματος» επιβαρύνεται με μια σειρά κρατήσεις και φόρους. Ετσι, στην πράξη, οι άνεργοι θα πάρουν τα 2.400 ευρώ όχι μόνο καθυστερημένα, αλλά και πετσοκομμένα.
Οσον αφορά την ασφαλιστική τους κάλυψη, αυτή περιορίζεται μόνο στην ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη. Τέλος, αν κάποιοι από τους ανέργους που εντάσσονται στο πρόγραμμα δικαιούνται επίδομα από τον ΟΑΕΔ, θα πρέπει τώρα να το... ξεχάσουν: «Για όσο χρόνο διαρκεί η κατάρτιση επιδοτούμενων ανέργων, αναστέλλεται η καταβολή του επιδόματος ανεργίας από τον ΟΑΕΔ, ενώ το χρονικό διάστημα της κατάρτισης συνυπολογίζεται στο χρόνο επιδότησης της ανεργίας τους, σύμφωνα με τους όρους της παρούσας», αναφέρει χαρακτηριστικά η πρόσκληση.
