Η 15η Διεθνής Συνάντηση Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων πραγματοποιήθηκε στη Λισσαβόνα στις 8 - 10 Νοέμβρη 2013 με θέμα: «Το βάθεμα της κρίσης του καπιταλισμού, ο ρόλος της εργατικής τάξης και τα καθήκοντα των κομμουνιστών στον αγώνα για τα δικαιώματα των εργαζομένων και των λαών. Η επίθεση του ιμπεριαλισμού, η διεθνής ανακατάταξη δυνάμεων, το εθνικό ζήτημα, η ταξική χειραφέτηση και ο αγώνας για το σοσιαλισμό». Στη Συνάντηση συμμετείχαν 75 κόμματα από 63 χώρες. Επίσης, 14 κόμματα, που για τον έναν ή τον άλλο λόγο δεν κατάφεραν να παραβρεθούν, έστειλαν μηνύματα. Οι συμμετέχοντες τίμησαν τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Αλβαρο Κουνιάλ, Γενικού Γραμματέα του Πορτογαλικού ΚΚ και σημαίνουσας προσωπικότητας του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Χαιρέτισαν τους αγώνες των εργαζομένων σε όλο τον κόσμο, τους δρόμους που ανοίγουν για την προώθηση της συμμαχίας της εργατικής τάξης με τα λαϊκά στρώματα ενάντια στα μονοπώλια, για την πάλη ενάντια στον καπιταλισμό, για το σοσιαλισμό. Επιβεβαίωσαν τη διεθνιστική τους αλληλεγγύη με τους λαούς της Παλαιστίνης, της Συρίας και της ευρύτερης περιοχής, με το λαό της σοσιαλιστικής Κούβας, με όλους τους λαούς που είναι αντιμέτωποι με ιμπεριαλιστική επιθετικότητα, πόλεμο, εκβιασμούς και επεμβάσεις. Εκφράσανε την υποστήριξή τους στα Κομμουνιστικά κι Εργατικά Κόμματα που δρουν σε συνθήκες παρανομίας, αντιμετωπίζουν την κρατική καταστολή, αντικομμουνιστικές διώξεις και περιορισμούς.
Ανταλλαγή πείρας
Στη Συνάντηση έγινε ανταλλαγή πείρας και απόψεων σχετικά με την εξέλιξη της καπιταλιστικής κρίσης, τις ανακατατάξεις στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα και την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και τους κινδύνους ευρύτερων ιμπεριαλιστικών πολέμων και επεμβάσεων, την πορεία της ταξικής πάλης και τα καθήκοντα που απορρέουν για τους κομμουνιστές.
Η Συνάντηση ανέλυσε βασικές πλευρές των διεθνών εξελίξεων στο φόντο της κρίσης του καπιταλισμού που συνεχίζει να εκδηλώνεται με οξύτητα για 6ηχρονιά και βαθαίνει. Το ΚΚΕ κι άλλα κόμματα εκτίμησαν πως πρόκειται για μια κρίση υπερπαραγωγής και υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου, που εκφράζει την ένταση των αντιθέσεων του καπιταλισμού, ιδιαίτερα της βασικής του αντίθεσης ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και την ατομική της ιδιοποίηση, υπογραμμίζει τον ιστορικά ξεπερασμένο και απάνθρωπο χαρακτήρα του καπιταλιστικού συστήματος.
Παράλληλα, επιτείνονται οι ανακατατάξεις στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, με βασικό στοιχείο την υποχώρηση των ΗΠΑ, ΕΕ, Ιαπωνίας έναντι ανερχόμενων καπιταλιστικών δυνάμεων, γεγονός που οδηγεί σε μεγάλη όξυνση των ανταγωνισμών και αντιθέσεων ιδιαίτερα στην Ανατολική Μεσόγειο, στον Περσικό Κόλπο, στην Κασπία Θάλασσα, στην Αφρική και τις περιοχές του Νότιου Ειρηνικού.
Κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Συνάντησης εκφράστηκαν διαφορετικές γνώμες για τη φύση των αντιθέσεων μεταξύ εδραιωμένων και ανερχόμενων καπιταλιστικών δυνάμεων. Ορισμένα κόμματα θεωρούν ότι οι αντιθέσεις αυτές λειτουργούν προς όφελος των λαών και της πάλης τους. Το ΚΚΕ κι άλλα κόμματα εκτίμησαν ότι πρόκειται για αντιθέσεις μεταξύ χωρών με ισχυρή μονοπωλιακή βάση, όπου κυριαρχούν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής και ότι η εργατική τάξη δεν μπορεί να λάβει το μέρος καμίας αστικής τάξης στο μεταξύ τους ανταγωνισμό.
Διαφορετικές εκτιμήσεις
Υπήρξαν αποκλίνουσες εκτιμήσεις και για τη φύση των εξελίξεων στη Λατινική Αμερική. Το ΚΚΕ κι άλλα κόμματα σημείωσαν πως η καπιταλιστική ανάπτυξη είναι αντιλαϊκή και σε αυτή την περιοχή, ότι δεν μπορεί αστικές κυβερνήσεις και μάλιστα ισχυρών καπιταλιστικών δυνάμεων, που μετέχουν στους G20, να δίνουν ώθηση στην αντιιμπεριαλιστική πάλη. Η συζήτηση αυτή επεκτείνεται και στη στάση απέναντι στις διάφορες διακρατικές καπιταλιστικές ενώσεις, που έχει τις ρίζες της σε διαφορετικές αντιλήψεις. Το ΚΚΕ κι άλλα κόμματα επισήμαναν ότι ο ιμπεριαλισμός σύμφωνα με τη λενινιστική θεωρία είναι το τελευταίο κι ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού και δεν περιορίζεται μόνο στην επιθετική εξωτερική πολιτική, που ασκούν ισχυρά καπιταλιστικά κράτη. Σημείωσαν ότι η απόσπαση οικονομίας - πολιτικής οδηγεί σε λάθος συμπεράσματα και υπογράμμισαν ότι τα γνωρίσματα του ιμπεριαλισμού απορρέουν από τη φύση του ως μονοπωλιακού καπιταλισμού, ως καπιταλισμού που σαπίζει. Αναπτύσσεται η διαπάλη γύρω από τις διάφορες εκδοχές της αστικής διαχείρισης, για τον επιμερισμό της ζημιάς από την απαξίωση και καταστροφή κεφαλαίων. Ανεξάρτητα όμως από τη μορφή της αστικής διαχείρισης, ο στόχος παραμένει η αύξηση του ποσοστού κέρδους μέσω της έντασης του βαθμού εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης και της μεγαλύτερης συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου σε βάρος των μικροπαραγωγών σε πόλη και χωριό, των λαϊκών στρωμάτων. Το βάθος της κρίσης και οι δυσκολίες στη διαχείρισή της επιτείνουν την επιθετικότητα του κεφαλαίου και των πολιτικών του εκπροσώπων. Δυναμώνουν ο αυταρχισμός, η κρατική καταστολή, ο αντικομμουνισμός. Χτυπιούνται δημοκρατικά και κυριαρχικά δικαιώματα. Αντιδραστικοποιούνται συνολικά τα αστικά πολιτικά συστήματα, δυναμώνουν οι προσπάθειες για τη θωράκιση και αναμόρφωσή τους. Σε αυτό το πλαίσιο και ενόσω το εργατικό επαναστατικό κίνημα δεν έχει περάσει στην αντεπίθεση επανεμφανίζονται ή και ενδυναμώνονται φασιστικές δυνάμεις, καθώς και άλλες σκοταδιστικές τάσεις.
Αποκλίνουσες απόψεις υπήρξαν στο θέμα «μεταρρύθμιση ή επανάσταση», στο θέμα των μεταρρυθμίσεων στο έδαφος του καπιταλισμού. Το ΚΚΕ κι άλλα κόμματα σημείωσαν ότι δεν πρέπει να συγχέονται οι συγκεκριμένοι αντιμονοπωλιακοί αντικαπιταλιστικοί στόχοι πάλης του εργατικού κινήματος με μια μεταρρυθμιστική στρατηγική, που δήθεν θα «εκδημοκρατικοποιήσει» και θα μετασχηματίσει τον καπιταλισμό και θα ανοίξει το δρόμο για το σοσιαλισμό. Εκτίμησαν πως η εργατική - λαϊκή εξουσία είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ανατροπή της κυριαρχίας των μονοπωλίων και των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής.
Ανάγκη η αντιπαράθεση με τη σοσιαλδημοκρατία και τον οπορτουνισμό
Το ΚΚΕ κι άλλα κόμματα σημείωσαν την ανάγκη αντιπαράθεσης με τη σοσιαλδημοκρατία και τόνισαν ότι δίχως την πάλη και κατά του οπορτουνισμού ο αγώνας κατά του ιμπεριαλισμού είναι «κενό γράμμα».
Επιπλέον, ανέδειξαν τις νομοτέλειες της σοσιαλιστικής επανάστασης και οικοδόμησης και σημείωσαν ότι ιστορικά πίσω από τα «εθνικά μοντέλα» και την «πολυμορφία των δρόμων για το σοσιαλισμό» κρύβονταν σοβαροί κίνδυνοι για απομάκρυνση από τις αρχές της κοσμοθεωρίας μας.
Το ΚΚΕ κι άλλα κόμματα υπογράμμισαν την αναγκαιότητα ισχυροποίησης των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, της ενίσχυσης του ταξικού εργατικού κινήματος. Τόνισαν την αναγκαιότητα κι επικαιρότητα του σοσιαλισμού, που αποτελεί τη μόνη πραγματική εναλλακτική διέξοδο για τους λαούς.
Επιπλέον, εκτίμησαν ότι η ενότητα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος δεν μπορεί να επιτευχθεί στη βάση του ελάχιστου κοινού παρονομαστή μεταξύ των κομμάτων, αλλά στη βάση που υπαγορεύει η όξυνση της ταξικής πάλης για το σοσιαλισμό, η υπεράσπιση του μαρξισμού - λενινισμού και της προσφοράς του σοσιαλισμού, η ανάγκη διαμόρφωσης ενιαίας επαναστατικής στρατηγικής ενάντια στον καπιταλισμό.
Η 15η Διεθνής Συνάντηση των Κομμουνιστικών Κομμάτων κατέληξε σε ένα πλαίσιο κοινών δράσεων, που μπορούν να αναπτύξουν από κοινού τα ΚΚ, ενώ κατατέθηκαν κι ορισμένα ψηφίσματα για διάφορα ζητήματα.
Αποφασίστηκε ακόμη η διεύρυνση και με άλλα κόμματα της Ομάδας Εργασίας, που ασχολείται με την προετοιμασία αυτών των Διεθνών Συναντήσεων, η οποία πλέον αποτελείται από τα εξής κόμματα:
Κόμμα Εργασίας Βελγίου, ΚΚ της Βραζιλίας, ΚΚ Κούβας, ΚΚΕ, ΚΚ Ινδίας, ΚΚ Ινδίας (Μαρξιστικό), ΚΚ Ισημερινού, ΚΚ Ισπανίας, Λιβανέζικο ΚΚ, ΚΚ Ουκρανίας, Νοτιοαφρικανικό ΚΚ, Πορτογαλικό ΚΚ, ΚΚ Ρωσικής Ομοσπονδίας, Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας, ΚΚ Τουρκίας, ΚΚ Βοημίας - Μοραβίας (Τσεχία).
ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ
