Τι ακριβώς σημαίνουν όσα προανήγγειλε ο Δήμαρχος Μαραθώνα τις προηγούμενες μέρες
Η υπόθεση του Δήμου Μαραθώνα «ανοίγει» ξανά ένα κεφάλαιο που αφορά τη λειτουργία της Τοπικής Διοίκησης, των Δήμων και των Περιφερειών. Ο Δήμος Μαραθώνα, λοιπόν, όπως ανακοίνωσε ο νέος δήμαρχος, δεν έχει στα ταμεία του ούτε ένα ευρώ και δεν μπορεί να πληρώσει τις υποχρεώσεις του. Δεν μπορεί να δώσει τους μισθούς των εργαζομένων, να αποπληρώσει τα δάνειά του, να λειτουργήσεις τις υπηρεσίες του. Αυτή είναι η διαπίστωση της κατάστασης. Στη συνέχεια, βέβαια, ο δήμαρχος μπήκε στο ...ζουμί. Ανακοίνωσε ότι ο δήμος χρειάζεται χορηγούς, επιχειρηματίες κλπ. κλπ., με στόχο να σωθεί ο Μαραθώνας, «Save Marathon» δηλαδή, όπως είπε.
Η ουσία είναι πως ό,τι είπε και ό,τι πρότεινε ο δήμαρχος είναι το μοντέλο λειτουργίας της Τοπικής Διοίκησης, όπως αυτό περιγράφεται στις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως αυτό αποτυπώνεται στο νομικό πλαίσιο για τους Δήμους στο νόμο του «Καλλικράτη». Ενα μοντέλο που πλήττει τις εργατικές - λαϊκές οικογένειες, αφού θα κληθούν να πληρώσουν τελικά το μάρμαρο από την εμπλοκή επιχειρηματιών στην παροχή έργου και υπηρεσιών που μέχρι πρότινος εκτελούσαν οι ίδιοι οι δήμοι.
Να δούμε, όμως, λίγο πιο συγκεκριμένα τι σημαίνει ένας δήμος να έχει αδυναμία πληρωμών και βέβαια, το κυριότερο, γιατί συμβαίνει αυτό;
1. Ενας δήμος όταν βρίσκεται σε τέτοια οικονομική κατάσταση -και σε αντίστοιχη με αυτήν του Μαραθώνα βρίσκονται δεκάδες δήμοι της χώρας- εντάσσεται, σύμφωνα με τον «Καλλικράτη», στο λεγόμενο «Πρόγραμμα Εξυγίανσης».
Τι σημαίνει αυτό;
Περικοπή κάθε πόρου και χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό. Πάγωμα προσλήψεων συμβασιούχων. Αύξηση των τελών και των φόρων που επιβάλλονται στους δημότες. Μία επιτροπή, την οποία αποτελούν ένας δικαστής του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στελέχη του υπουργείου Εσωτερικών και άλλοι πολιτικοί παράγοντες, καθορίζουν το πώς θα λειτουργεί ένας δήμος, τι έξοδα και έσοδα θα έχει, πώς θα εκτελείται ο προϋπολογισμός, πόσοι φόροι πρέπει να μπουν, πόσοι εργαζόμενοι πρέπει να απολυθούν και πόσες υπηρεσίες πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν.
Το αποτέλεσμα;
- Υποβάθμιση, αναστολή ή ακόμα και κατάργηση μιας σειράς υπηρεσιών -έστω και αυτών που ήταν υποτυπώδεις ή αποσπασματικές- που εξυπηρετούσαν ένα μικρό κομμάτι εργατικών - λαϊκών οικογενειών. Δηλαδή, παιδικοί σταθμοί, προγράμματα Πρόνοιας (ΚΑΠΗ, Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, προγράμματα για ΑμεΑ κλπ.). Παράδοση αυτών των υπηρεσιών σε επιχειρηματίες ώστε να μην υπάρχει κρατική δαπάνη. Το κόστος θα επιβαρύνει τους ίδιους τους εργαζόμενους.
- Η λειτουργία υπηρεσιών από ιδιώτες θα σημάνει μαζικές απολύσεις του προσωπικού των δήμων, αφού πλέον δε θα έχουν αντικείμενο. Για παράδειγμα, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν ήδη επιχειρηματικοί όμιλοι που απευθύνονται σεδΔήμους και ζητούν να αναλάβουν ολόκληρους τομείς, ακόμα και διοικητικές υπηρεσίες... Και προβάλλουν ως κίνητρο τη μείωση του κόστους για τα ταμεία του δήμου. Σε αυτήν την περίπτωση οι εργαζόμενοι θα βρεθούν στο δρόμο ή δεν αποκλείεται ο ιδιώτης να τους προσλάβει με το μισό ή το 1/3 του μισθού που έπαιρναν από το δήμο...
- Ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της φορολογίας για μια σειρά έργα και αύξηση της πληρωμής για όσες υπηρεσίες θα παρέχονται.
- Τα ποσά που αναλογούν σε αυτούς τους δήμους από τους θεσμοθετημένους πόρους (ΚΑΠ) και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (σ.σ. χρήματα των εργαζομένων και των άλλων λαϊκών στρωμάτων που προέρχονται από τη φορολογία, το ΦΠΑ και το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας) θα δεσμεύονται άμεσα και δε θα αποδίδονται στους Δήμους. Θα πηγαίνουν κατευθείαν στις τράπεζες από τις οποίες οι δήμοι έχουν πάρει δάνειο για να λειτουργούν.
Οι δήμοι που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα εξυγίανσης υποχρεούνται να διαθέσουν μέρος ή το σύνολο των πάσης φύσεως εσόδων τους -ΚΑΠ, ΣΑΤΑ (Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης), εισπράξεις από τέλη και ανταποδοτικές υπηρεσίες κ.ο.κ.- προς εκπλήρωση των στόχων που θα θέτει το «πρόγραμμα» (αποπληρωμή δανείων προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και άλλα πιστωτικά ιδρύματα, εξυπηρέτηση υποχρεώσεων προς προμηθευτές κ.ο.κ.). Οι ίδιοι οι δήμοι θα διαχειρίζονται μόνο τα αναγκαία ποσά για την υποτυπώδη λειτουργία τους.
2. Γιατί ένας δήμος βρίσκεται χρεωμένος; Βασικός λόγος είναι οι περικοπές στους πόρους των δήμων. Είναι γνωστό ότι στους δήμους αποδίδεται από το κεντρικό κράτος μέρος των φόρων που πληρώνει ο λαός από την άμεση φορολογία. Αυτοί οι πόροι, που είναι λεφτά των εργαζομένων, όχι μόνο δεν αποδίδονται ολόκληροι στους δήμους για έργα και υπηρεσίες αλλά οι περικοπές της κρατικής χρηματοδότησης το διάστημα 2009 - 2013 έχουν φτάσει το 70%. Γι' αυτήν την κατάσταση έχουν ευθύνη και οι αστικές κυβερνήσεις και η ΚΕΔΕ διαχρονικά.
Κατά κανόνα, μεγάλο μέρος των έργων που εκτελούν οι δήμοι έχει επιχειρηματικό επενδυτικό ενδιαφέρον. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά το πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ, που βάζει ως προϋπόθεση για ένα έργο τη Σύμπραξη Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα. Είναι, λοιπόν, σαφής ο προσανατολισμός να δαπανούν οι δήμοι «πακέτα» χρημάτων σε τέτοια έργα. Ετσι, στη συνέχεια καταφεύγουν στο δανεισμό για να καλύψουν άλλες βασικές ανάγκες. Δάνεια που στη συνέχεια δημιουργούν τα χρέη, που πληρώνουν και πάλι από την τσέπη τους οι εργαζόμενοι. Θυμίζουμε ότι η ΚΕΔΕ αποδέχεται σχέδιο δανειοδότησης των δήμων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σε συνεργασία με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το οποίο προβλέπει τη χρηματοδότηση έργων με κοινωνική αποδοτικότητα, δηλαδή έργα που φέρνουν έσοδα από τη χρήση τους...
3. Υπάρχει πλούσια αντιλαϊκή διεθνής εμπειρία, αντίστοιχη με αυτή του Μαραθώνα. Με όσα δηλαδή οδηγούν στη λογική του Δημάρχου Μαραθώνα.
Πολλοί δήμοι σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες είναι χρεωμένοι σε τράπεζες. Αιτιολογία για το δανεισμό αποτελεί το γεγονός ότι δεν υπάρχουν οι απαραίτητοι πόροι για να ασκήσει ένας δήμος μια σειρά αρμοδιότητες, να πληρώσει εργαζόμενους, να εκτελέσει έργα.
Ας δούμε συγκεκριμένα παραδείγματα:
Στην Ιταλία, στην πόλη Ρεκανάτι, των 22.000 κατοίκων, για να αντιμετωπιστούν τα χρέη ιδιωτικοποιήθηκε το πάρκο της πόλης, έκλεισαν οι δημοτικοί παιδικοί σταθμοί, μειώθηκαν τα βοηθήματα προς τους ηλικιωμένους και ανεστάλησαν έργα επιδιόρθωσης των γραφικών πλακόστρωτων δρόμων.
Στο δήμο του Σεντ Ετιέν, στη Νοτιοανατολική Γαλλία, αυξήθηκαν δύο φορές οι φόροι, μειώθηκε κατά τα 2/3 το σχέδιο ανακαίνισης του τοπικού μουσείου και ματαιώθηκε η κατασκευή γραμμής τραμ.
Στη Γερμανία, σύμφωνα με τη Γερμανική Ομοσπονδία Δημοτικών Συμβουλίων, τα έσοδα από τους τοπικούς φόρους ήταν κατά 7 δισ. λιγότερα το 2009. Ετσι άρχισαν οι περικοπές. Η πρωτεύουσα της χώρας, το Βερολίνο, για εξοικονόμηση πόρων προχώρησε σε μείωση προσωπικού, μισθών και υπηρεσιών, κλείνοντας αρκετές εγκαταστάσεις, όπως δημοτικές πισίνες, βιβλιοθήκες, θέατρα, ή αυξάνοντας πολύ σε άλλες τις συνδρομές και τα εισιτήρια εισόδου. Επίσης, πολλές πόλεις και δήμοι της Γερμανίας, όπως το Λεβερκούζεν, επιζούν με μεσοπρόθεσμο δανεισμό.
