Κυκλοφορεί το 6ο τεύχος του 2013
Αποσπάσματα από το άρθρο «Της Σύνταξης»
Στην ιστορία της κοινωνικής εξέλιξης ορισμένες χρονολογίες και ημερομηνίες δίκαια θεωρούνται ως σταθμοί γεγονότων. Πρόκειται για γεγονότα που συμπυκνώνουν τέτοια πολυπλοκότητα, ταχύτητα και οξύτητα της κοινωνικής δράσης, κυρίως της ταξικής πάλης, που επομένως προσφέρονται για την εξαγωγή γενικότερων συμπερασμάτων διαχρονικής αξίας στη διαμόρφωση της ιστορικής μνήμης, στην ανάπτυξη της κοινωνικής και ειδικότερα της ταξικής συνείδησης.
Οι μήνες Οκτώβρης, Νοέμβρης, Δεκέμβρης, τα χρόνια 1917, 1918, αλλά και μετέπειτα μέχρι το 1923, είναι φορτισμένα με γεγονότα - σταθμούς στην ιστορία της πάλης της εργατικής τάξης για την απελευθέρωσή της από τα οικονομικά και πολιτικά δεσμά της καπιταλιστικής εξουσίας. Δεν είναι τυχαία η πύκνωση γεγονότων - σταθμών σε αυτά τα χρόνια, χρόνια επαναστατικής ανόδου για μια σειρά χώρες, όπως η Ρωσία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Ιταλία.
Είχαν προηγηθεί βαθιά οικονομική κρίση, ανακατατάξεις στο συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ των ισχυρότερων κρατών, όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων που οδήγησαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, διαμόρφωση επαναστατικής κατάστασης σε χώρες της Ευρώπης.
Στην ιστορική μνήμη, ειδικότερα στην εργατική ιστορική μνήμη στην Ελλάδα, δεσπόζουν δυο επέτειοι - σταθμοί στο μήνα Νοέμβρη:
-- Η επικράτηση της προλεταριακής Σοσιαλιστικής Επανάστασης στη Ρωσία στις 7 Νοέμβρη (με το παλιό ημερολόγιο 25 Οκτώβρη, γι' αυτό και ο χαρακτηρισμός «Οχτωβριανή») του 1917, ιστορικά καταγεγραμμένη ως «Μεγάλη Σοσιαλιστική Οχτωβριανή Επανάσταση».
-- Η ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας - αρχικά με την ονομασία Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ) - με το συνέδριό του από τις 17 έως 23 Νοέμβρη του 1918.
Το ΚΚΕ έχει δεχτεί αστικά και οπορτουνιστικά πυρά γιατί όχι μόνο κατά τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ, αλλά και μετά την αντεπαναστατική ανατροπή της που ολοκληρώθηκε το 1991, υπερασπίστηκε την ουσία της: Οτι αποτέλεσε το πρώτο ιστορικό εγχείρημα κατάργησης της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, σκληρής πάλης για την κατάργηση κάθε μορφής ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής (φυτώριο και για την καπιταλιστική ιδιοκτησία), εγχείρημα αδυσώπητης αντιπαράθεσης με τον ακόμα κυρίαρχο σε παγκόσμιο επίπεδο καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, κυριαρχία που ήταν σε ισχύ και μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά κάποιες απώλειές της.
Γι' αυτή την ταξική προσήλωσή του στην ιστορική αναγκαιότητα του σοσιαλισμού - κομμουνισμού και την ιστορική της κίνηση το ΚΚΕ δέχτηκε ακόμα και την πιο χυδαία ιδεολογική επίθεση - με χαρακτηρισμούς όπως «κόμμα προδοτικό και ξενοκίνητο» - αλλά και διώξεις και εκτελέσεις στελεχών του με τη συκοφαντία για εμπλοκή σε κατασκοπεία υπέρ ξένων δυνάμεων.
Ιδιαίτερα τα τελευταία 20 - 25 χρόνια δέχεται την ιδεολογική αστική και οπορτουνιστική κατηγορία ότι υπερασπίζεται ένα «αποτυχημένο κοινωνικό εγχείρημα», που βασιζόταν στο γενικευμένο και άκριτο κρατισμό στην οικονομία και στον απολυταρχισμό του ενός κόμματος στην πολιτική, στο εποικοδόμημα.
Ιδιαίτερα οι οπορτουνιστές, συχνά από κοινού με τους εδώ και έναν αιώνα πλήρως αστικοποιημένους σοσιαλδημοκράτες, εμφανίζονται «βασιλικότεροι του βασιλέως». Επικεντρώνουν την επίθεσή τους στα ζητήματα του εποικοδομήματος, κοινώς στα ζητήματα του πολιτεύματος, της «Δημοκρατίας», των θεσμών κ.λπ., αποσπώντας τα από το ταξικό τους περιεχόμενο. Συστηματικά παρακάμπτουν το κριτήριο της σχέσης ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, τόσο στην ανάλυσή τους για την ΕΣΣΔ κι άλλες χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στον 20ό αιώνα, όσο και για τις καπιταλιστικές κοινωνίες, όπως της Ελλάδας.
Αστοί, αλλά, πολύ περισσότερο, οπορτουνιστές, παρουσιάζουν το ΚΚΕ ως άκριτα δεχόμενο όλες τις πολιτικές επιλογές - εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής - του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ενωσης (ΚΚΣΕ) ή άλλων Κομμουνιστικών Κομμάτων εξουσίας στον 20ό ή και στον 21ο αιώνα. Οι οπορτουνιστές παρουσιάζονται συστηματικά ως αγνοούντες τα μαρξιστικά - λενινιστικά θεωρητικά και ταξικά κριτήρια με τα οποία το ΚΚΕ μελέτησε και μελετά την ιστορία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, των επαναστατικών εξεγέρσεων στον 20ό αιώνα, της δικής του δράσης στην ταξική πάλη της Ελλάδας, αλλά και στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη, σε όλο τον κόσμο, του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος με τη μορφή της Κομμουνιστικής Διεθνούς ή και χωρίς αυτή.
Τα 95 χρόνια από την ίδρυση του Κόμματός μας προσφέρονται για να επανέλθουμε στο κύριο ζήτημα της ταξικής πάλης: Στη χάραξη στρατηγικής για την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας σε περίοδο επαναστατικής κατάστασης και στην κατάλληλη στιγμή της, την ανάλογη ιδεολογική - πολιτική και οργανωτική προετοιμασία, όχι μόνο των μελών του Κόμματος και της ΚΝΕ, δραστήριων οπαδών, αλλά και πρωτοπόρων πρώτ' απ' όλα εργατών και εργατριών, μισθωτών σε χώρους συγκέντρωσης εργατικού δυναμικού, επιστημόνων αφοσιωμένων στην ταξική πάλη, βιοπαλαιστών αγροτών και αυτοαπασχολούμενων.
Το Κόμμα μας έχει συλλογικά επεξεργασμένα θεωρητικά, ιστορικά και προγραμματικά θεμέλια, ικανά να δώσουν τη μεθοδολογία και την κατεύθυνση έρευνας και νέων ζητημάτων ή πτυχών της Ιστορίας του, καθώς και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Η εκτίμηση του Κόμματος για το σοσιαλισμό στην ΕΣΣΔ (18ο Συνέδριο), το Δοκίμιο Ιστορίας του Κόμματος της περιόδου 1949-1968, το σημερινό Πρόγραμμα του Κόμματος, του δίνουν τη δυνατότητα να ενισχυθεί, αξιοποιώντας την πείρα από την ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, παγκόσμια.
Η άγνοια της ιστορίας του επαναστατικού εργατικού αγώνα στον 20ό αιώνα, με τους ηρωισμούς και την προσφορά του (τη θετική και αρνητική πείρα), κάνει εργατικές και λαϊκές δυνάμεις με πρωτοπόρα δράση, ακόμα και κομμουνιστές, οργανωμένους ή όχι, να στέκονται με αμηχανία ή και με απογοήτευση μπροστά στις σημερινές εξελίξεις. Τους εμποδίζει να κατανοήσουν την ύπαρξη αντιφατικών τάσεων στις κοινωνικές - οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις, όπως και τη δυνατότητα επιδείνωσης του συσχετισμού της ταξικής πάλης σε συνθήκες βαθιάς και παρατεταμένης καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, τον αποπροσανατολισμό και την εκ νέου ενσωμάτωση μέσω νέων σοσιαλδημοκρατικών και οπορτουνιστικών σχημάτων, την αντιδραστικοποίηση που εκδηλώνεται και με τη διεύρυνση της επιρροής εθνικιστικών - ρατσιστικών - φασιστικών θέσεων και πρακτικών.
Βεβαίως, ιστορία δεν είναι μόνο η απλή αναφορά των γεγονότων του παρελθόντος, αλλά πρωτίστως η αναζήτηση των κινητήριων δυνάμεων και των μεταξύ τους αντιθέσεων που ωθούν στην ταξική πάλη, που προκαλούν τα γεγονότα. Μέσα στο ταξικά διαφοροποιημένο κοινωνικό έδαφος, μέσα στην εσωτερική διαστρωμάτωση της κάθε τάξης, διαμορφώνονται και διακρίνονται και μεμονωμένα πρόσωπα, αλλά δεν είναι τα πρόσωπα που καθορίζουν την κοινωνική κίνηση. Αυτό βέβαια αφορά και την Ιστορία του ΚΚΕ.
Ακόμα, η Ιστορία του ΚΚΕ, όπως κάθε ιστορία, δεν είναι η ατόφια κομματική συνείδηση, όπως διαμορφώνεται σε μια τρέχουσα περίοδο, χωρίς την επεξεργασία της θετικής και αρνητικής πείρας, χωρίς το κριτήριο της επαλήθευσης από την πράξη, χωρίς την ενσωμάτωση της νέας γνώσης.
Με αυτή την έννοια, το «κοίταγμα του παρελθόντος», ιδιαίτερα το κοίταγμα του κομμουνιστικού παρελθόντος, απαιτεί ταξικότητα, αλλά και επιστημονικότητα, επαναστατική τόλμη, ικανότητα να ενσωματώνεται στο παρόν και στο μέλλον ό,τι πιο ζωντανό κι αληθινό από την Ιστορία, ν' αποβάλλεται ό,τι παρωχημένο, να συνειδητοποιείται το λάθος, οι παράγοντες που ώθησαν σε αυτό, ν' αντλούνται συμπεράσματα γενικότερης σημασίας.
Το Κόμμα μας τόλμησε και τολμά. Εδώ βρίσκεται η πηγή εξασφάλισης της συνέχειάς του, αλλά και της φρεσκάδας, της νεανικότητάς του.
Το ΚΚΕ βαδίζει προς τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής, παραμένοντας «το πιο νέο» κόμμα. Πρεσβεύει το νέο, το αναγκαίο, το μοναδικά προοδευτικό μέλλον για την ανθρωπότητα: Την κοινωνική ιδιοκτησία στα μέσα της κοινωνικής παραγωγής, τον κεντρικό σχεδιασμό, την ενεργή συμμετοχή του εργαζόμενου στην οργάνωση - διεύθυνση της κοινωνικής παραγωγής, των κοινωνικών υπηρεσιών, δηλαδή πρεσβεύει το σοσιαλισμό - κομμουνισμό. Το πρώτο ιστορικό εγχείρημα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, κατώτερης βαθμίδας του κομμουνισμού, επιβεβαιώνει την αναγκαιότητά του, συνεχίζει να αποτελεί άλμα της κοινωνικής προόδου, παρόλο που δεν απέκτησε την εσωτερική και εξωτερική δύναμη να νικήσει τελεσίδικα τον καπιταλισμό.
Πλούσια αρθρογραφία
Σε αυτό το τεύχος της ΚΟΜΕΠ δεσπόζει ως κεντρική η ενότητα που είναι αφιερωμένη στα 95 χρόνια από την ίδρυση του ΚΚΕ και η οποία περιλαμβάνει τρία κείμενα: Κείμενο του ΠΓ με τίτλο «Η πορεία αποκατάστασης του επαναστατικού χαρακτήρα του ΚΚΕ» και τα εξής δύο άρθρα μελών του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ: «Η στρατηγική του ΚΚΕ με ΓΓ της ΚΕ τον Νίκο Ζαχαριάδη (1931-1956)» και «Η αντιμετώπιση του ΚΚΕ από το αστικό κράτος (1918-1936)».
Το τεύχος περιλαμβάνει άλλες δύο ενότητες:
-- Την ενότητα Σελίδες Ιστορίας του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, με κείμενα του Ερνστ Τέλμαν, ηγέτη του ΚΚ Γερμανίας στο Μεσοπόλεμο. Τα κείμενα αναφέρονται στην πείρα κυρίως της επαναστατικής εξέγερσης του Αμβούργου το 1923, συνυπολογίζοντας και την επανάσταση του Νοέμβρη 1918.
-- Την ενότητα Ιδεολογία-Πολιτική, που περιλαμβάνει δύο κείμενα: Το πρώτο είναι κείμενο του Φρίντριχ Ενγκελς με τίτλο «Η δημοκρατία (Republik) στην Ισπανία», μεταφρασμένο στα ελληνικά από τη γερμανική έκδοση Απάντων των Μαρξ - Ενγκελς «Marx Engels Gesamtausgabe». Το δεύτερο είναι κείμενο του Ρατζανί Πάλμε Ντουτ, στελέχους του ΚΚ Μ. Βρετανίας και της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Πρόκειται για υποκεφάλαιο επιγραφόμενο «Η εξέγερση κατά της "δημοκρατίας" και του Kοινοβουλίου», που περιλαμβάνεται στο βιβλίο του «Φασισμός και Κοινωνική Επανάσταση», το οποίο βρίσκεται υπό έκδοση από τη «Σύγχρονη Εποχή».
Αν και η κατάταξη της ύλης αυτού του τεύχους έχει χωριστεί στις παραπάνω τρεις ενότητες, στην ουσία τους όλα τα κείμενα φωτίζουν ένα θέμα: Τους παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στο ξεστράτισμα του Κομμουνιστικού Κόμματος από τη στρατηγική της επαναστατικής κατάκτησης της εργατικής εξουσίας.
Ιδιαίτερα το κείμενο του ΠΓ διεισδύει διερευνητικά στην ιστορία της στρατηγικής του Κόμματός μας, από την ίδρυσή του έως και το τελευταίο, το 19ο Συνέδριο, που διαμόρφωσε το σημερινό του Πρόγραμμα.
Με την ενότητα για τα 95 χρόνια του Κόμματος και ιδιαίτερα με το κείμενο του ΠΓ, θα λέγαμε ότι ανοίγει μια νέα συμβολική και ουσιαστική πενταετία στην ύπαρξη και δράση του ΚΚΕ, οδεύοντας προς τα 100 χρόνια από την ίδρυσή του.
Τα 100 χρόνια από την ίδρυση του Κόμματος είναι μια επέτειος - σταθμός που πρέπει να εκφράσει την ισχυροποίηση των επαναστατικών χαρακτηριστικών του ΚΚΕ, την άνοδο της ιδεολογικής και πολιτικής επιρροής, των δεσμών του με την εργατική τάξη, πρωτίστως με τους βιομηχανικούς εργάτες και εργάτριες. Να εμπνεύσει και να αξιοποιήσει περαιτέρω πρωτοπόρους μισθωτούς επιστήμονες και καλλιτέχνες ριζοσπαστικής διάθεσης, ιδιαίτερα από τις νεότερες γενιές τους και κυρίως εκείνους που έχουν τα βιώματα της εργατικής και της λαϊκής καταγωγής, που προσεγγίζουν ή εντάσσονται στην εργατική τάξη. Να διεισδύσει σε πρωτοπόρους αγρότες και αυτοαπασχολούμενους.
Τα 100 χρόνια του Κόμματος μπορούν ν' αποτελέσουν σταθμό στη σφυρηλάτησή του ως «κόμματος παντός καιρού», να επισφραγίσουν την ιδεολογική, πολιτική, οργανωτική αντοχή του, μη υποχώρησή του σε συνθήκες σημαντικών πολιτικών αλλαγών (άνοδος φασισμού, νέα σοσιαλδημοκρατική - οπορτουνιστική διακυβέρνηση) που όμως δε συνιστούν πολιτική ωρίμανση ευρύτερου μέρους της εργατικής τάξης, δεν αντανακλούν ανάπτυξη του εργατικού κινήματος χειραφετημένου από την αστική και κυρίως από τη μικροαστική επίδραση.
Η μέχρι τώρα μελέτη της ιστορίας του Κόμματός μας και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος δείχνει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν η έλλειψη ιδεολογικής-πολιτικής και οργανωτικής ετοιμότητας ΚΚ σε επαναστατικές συνθήκες, ώστε να κατευθύνουν την εργατική-λαϊκή εξέγερση στην ανατροπή της καπιταλιστικής εξουσίας. Η ιστορική πείρα δείχνει ότι η ολόπλευρη προετοιμασία πρέπει να έχει προηγηθεί, δηλαδή να κατακτάται σε μη επαναστατικές συνθήκες. Προϋπόθεση γι' αυτό είναι να μην αποσπάται ο τρέχων οικονομικός και πολιτικός αγώνας, σε συνθήκες ανόδου ή υποχώρησης, από το κύριο επαναστατικό πολιτικό καθήκον, να μην παραμερίζεται ο στόχος της εξουσίας από άλλο στόχο διακυβέρνησης στο καπιταλιστικό έδαφος σε συνθήκες επιδείνωσης της κατάστασης της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, βαθιάς και παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, ιμπεριαλιστικού πολέμου, ανοιχτής τρομοκρατίας προς το ΚΚ και το εργατικό κίνημα από ναζιστικές - φασιστικές οργανώσεις, έντασης της κρατικής βίας κλπ.
Η ιστορία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος δείχνει ότι σε τέτοιες συνθήκες η πίεση της οπισθοχώρησης προς το ΚΚ ασκείται και από τμήματα της εργατικής τάξης, από ένα συσχετισμό στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, όπου υπερέχει ο σοσιαλδημοκρατικός και οπορτουνιστικός ρεφορμισμός.
Αν και είναι ζήτημα προς ιστορική διερεύνηση και μελέτη, φαίνεται ότι η ανασύνταξη του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος σε γραμμή χειραφέτησης από το σοσιαλδημοκρατικό κυβερνητικό συνδικαλισμό προϋποθέτει αναπτυγμένη ιδεολογική - πολιτική πάλη και σταθερή αντιμετώπιση του οπορτουνισμού σε όλες τις συνθήκες της ταξικής πάλης. Η υπεροχή της σοσιαλδημοκρατίας στα συνδικάτα υπήρξε παράγοντας που δυσκόλεψε το κομμουνιστικό κίνημα στην προσπάθειά του να κερδίσει την πλειοψηφία της εργατικής τάξης με την επαναστατική γραμμή πάλης, οδήγησε σε άμβλυνση της πάλης με τον οπορτουνισμό.
Αυτόν το σκόπελο δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν και κόμματα με ορισμένη μορφή μαχητικής οργανωτικής ετοιμότητας, στο βαθμό που αυτή δεν πάταγε γερά στην οργάνωση στα εργοστάσια και δεν ήταν ξεκάθαρη η απόρριψη συμμετοχής ή στήριξης κυβέρνησης της σοσιαλδημοκρατίας ή άλλων κομμάτων. Αυτό φαίνεται και από την ιστορία του ΚΚ Γερμανίας στο Μεσοπόλεμο. Διαφωτιστικά είναι τα σχετικά κείμενα του Ερνστ Τέλμαν που δημοσιεύονται στο παρόν τεύχος.
Αυτά τα συμπεράσματα αφορούν και σήμερα τα ΚΚ, ανεξαρτήτως χώρας, περιοχής, ηπείρου, γι' αυτό και ακόμα σφραγίζουν αρνητικά την κατάσταση του κομμουνιστικού κινήματος σε κάθε χώρα. Με άλλα λόγια, πρέπει ν' αναδειχτεί η σημασία της στρατηγικής ενότητας του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, δηλαδή της ανάγκης ενιαίας στρατηγικής απέναντι στον καπιταλισμό, ανεξάρτητα από τις συμμαχίες των κρατών του, τις μορφές διακυβέρνησης. Η ιδεολογική - στρατηγική ενότητα δεν μπορεί να σφυρηλατείται χωρίς οργανωτική έκφραση και ρήξη με τον οπορτουνισμό σε όλα τα επίπεδα και στο οργανωτικό.
Σε επόμενα τεύχη, σε όλη την επόμενη πενταετία, η ΚΟΜΕΠ φιλοδοξεί να έχει τη δική της συμβολή στο καθήκον του ΚΚΕ για την προώθηση της επαναστατικής ιδεολογικής - στρατηγικής ενότητας του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.
Στο παρόν τεύχος δημοσιεύονται τα Κομματικά Ντοκουμέντα της περιόδου από 30.08.2013 έως 29.10.2013 και τα περιεχόμενα όλων των τευχών του 2013.
