Σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης είναι αμέτρητοι οι κομμουνιστές που στον αγώνα τους έχουν έρθει αντιμέτωποι πρόσωπο με πρόσωπο με την κρατική καταστολή και βία, τις διώξεις, τις φυλακές, τις εξορίες, τις εκτελέσεις. Πλούσια πείρα έχει και το ΚΚΕ στην υπερενενηντάχρονη Ιστορία του. Η μπροσούρα του Σολομών Ισάγιεβιτς Τσερνομόρντικ αναφέρεται σε ορισμένα μόνο περιστατικά από τα πολλές χιλιάδες της πάλης των μπολσεβίκων κατά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα. Αναφέρεται επίσης και στην πείρα του προγενέστερου επαναστατικού κινήματος της Ρωσίας, των ναρόντνικων και άλλων επαναστατών εργατών. Ο συγγραφέας καταγράφει ανάλογη πείρα αντιμετώπισης κρατικών μηχανισμών (μυστικές υπηρεσίες, αστυνομία, εισαγγελείς, δικαστές) και αναδεικνύει ως αρχή της ταξικής πάλης την ανυποχώρητη στάση απέναντι στον ταξικό αντίπαλο, σε όλες τις συνθήκες.
Στις λίγες σελίδες αυτής της μικρής μπροσούρας αποδεικνύεται ότι το Κόμμα της εργατικής τάξης δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τα πολιτικά κόμματα του κεφαλαίου αλλά και το αστικό κράτος με όλους τους μηχανισμούς του. Ο Σ. Τσερνομόρντικ αναδεικνύει πως οι υπηρεσίες κρατικής ασφάλειας έχουν ως πρώτο στόχο το επαναστατικό κίνημα, το Κόμμα της εργατικής τάξης, ότι οι υπηρεσίες αυτές, στα πλαίσια του καταμερισμού τους, δεν έχουν ως αντικείμενο μόνο τις παρακολουθήσεις, τις συλλήψεις, ακόμα και δολοφονίες και εξαφανίσεις αγωνιστών αλλά και τη διάβρωση του εργατικού κινήματος, την ενίσχυση του ρεφορμισμού στις γραμμές του. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της τσαρικής Ρωσίας, όπου με την καθοδήγηση του ίδιου του επικεφαλής της Οχράνα (Κρατικής Ασφάλειας) συγκροτούνταν εργατικές ενώσεις με στόχο να κρατήσουν τους εργαζόμενους σε κανάλια που δεν έθιγαν τους καπιταλιστές, με στόχο όποια διεκδικητικά σκιρτήματα υπήρχαν να περιορίζονται στα όρια ορισμένων οικονομικών διεκδικήσεων. Αυτές τις οργανώσεις οι επαναστάτες εργάτες τις έλεγαν «ζουμπατόφτσινα», από το όνομα του Ζουμπάτοφ, αρχηγού της Οχράνα.
Τα δικαστήρια, με την εικόνα του τσάρου αντί του Ιησού, ήταν αμείλικτα για τους επαναστάτες. Το κύριο αντικείμενο του βιβλίου αφορά τη στάση των αγωνιστών στις συλλήψεις, τις ανακρίσεις, τα βασανιστήρια, την απομόνωση, την πολύμηνη φυλάκιση και τα δικαστήρια. Οι επαναστάτες βρίσκονταν αντιμέτωποι με σύνθετες καταστάσεις, που απαιτούσαν αποφασιστικότητα και σταθερότητα. Η φυσική βία και αγριότητα, τα βασανιστήρια εναλλάσσονταν με την έμμεση προσέγγιση, το διαλλακτικό τρόπο, τη συζήτηση, την ψυχολογική βία, με στόχο να καταφέρουν μια, έστω και μικρή, υποχώρηση που να αξιοποιηθεί από τους ανακριτές και τους ασφαλίτες για να αποτελέσει την αφετηρία για το σπάσιμο του κρατούμενου και την προδοσία.
Αναδεικνύει πως δεν είναι δυνατό να ξεγελαστούν οι ανακριτές, να ξεγλιστρήσει κάποιος με τερτίπια, πως ακόμα και μια ψεύτικη κατάθεση μπορεί να αξιοποιηθεί από τις διωκτικές αρχές για να συντρίψουν τον κρατούμενο. Αναδεικνύει ότι μοναδικά σωστή τακτική είναι: «Ούτε λέξη». Αλλωστε κύριος στόχος των ανακριτών είναι να οδηγήσουν σε πολιτική υποχώρηση, σε δηλώσεις μετάνοιας ή απλώς νομιμοφροσύνης.
Από τις σελίδες του βιβλίου φαίνεται πως η Κρατική Ασφάλεια προσπαθεί να συλλέγει κάθε είδους στοιχεία για τη ζωή των αγωνιστών που μπορούν να της φανούν χρήσιμα, να βρει αδυναμίες και ευάλωτα σημεία.
Το βιβλίο τονίζει ιδιαίτερα την αξία της στάσης στο δικαστήριο. Εδώ ο συγγραφέας παραθέτει μια επιστολή του Β. Ι. Λένιν, το 1905, προς τη Στάσοβα και άλλους μπολσεβίκους που ήταν υπόδικοι στις φυλακές της Μόσχας. Αναδεικνύει ότι η βασική γραμμή «υπεράσπισης» πρέπει να είναι η επιθετική προβολή του Προγράμματος του επαναστατικού κόμματος. Κάτω από αυτό το πρίσμα υποτάσσει και τη διαχείριση των υπόλοιπων ζητημάτων της δίκης, την αξιοποίηση δικηγόρων κ.λπ. Επίσης τονίζει ότι ακόμα και στις συνθήκες του τσαρισμού το κατηγορητήριο μπορούσε να αποδομηθεί, αφού οι κρατικές αρχές δεν μπορούσαν να παρουσιάσουν στο δικαστήριο τους πράκτορές τους ως μάρτυρες κατηγορίας.
Η ίδια η εξέλιξη της πάλης της εργατικής τάξης στη Ρωσία απέδειξε φυσικά ότι κανένας κρατικός μηχανισμός δεν είναι παντοδύναμος, όταν μάλιστα υπερασπίζεται ένα σάπιο σύστημα που γεννά φτώχεια, εξαθλίωση και δυστυχία. Οι συνειδητοί εργάτες, οι φτωχές λαϊκές μάζες που υποστηρίζουν τη δράση των επαναστατών λειτουργούν πολλές φορές ως ασπίδα προστασίας και προφύλαξης για το Κόμμα της εργατικής τάξης. Επίσης οι διώκτες, παρά την πείρα και τους ισχυρούς μηχανισμούς που διαθέτουν, δεν μπορούν να υπερνικήσουν την ανιδιοτέλεια, τη μαχητικότητα, την αυτοθυσία, το ταξικό πείσμα στην πάλη.
Βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα
Ο Σολομών Ισάγιεβιτς Τσερνομόντικ (1880-1943) υπήρξε ιδρυτικό μέλος των μπολσεβίκων, δραστηριοποιήθηκε στο επαναστατικό κίνημα από το 1902. Γιος υπαλλήλου, γεννήθηκε στο Σμολένσκ το σπούδασε στη Μόσχα Φυσικές Επιστήμες και Ιατρική. Οι σπουδές του διακόπηκαν πολλές φορές από τις επανειλημμένες καταδιώξεις και φυλακίσεις από τις τσαρικές αρχές. Πήρε μέρος στην επανάσταση του 1905. Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο έδρασε στο Περσικό Μέτωπο ως στρατιωτικός γιατρός. Μετά από την Επανάσταση του 1917 εργάστηκε στο Λαϊκό Επιτροπάτο Υγιεινής και Εργασίας. Στον εμφύλιο πόλεμο πήρε μέρος στον Κόκκινο Στρατό ως ιατρικό προσωπικό, κατά τη διάρκεια του οποίου ασθένησε από τύφο στο Νότιο Μέτωπο το 1919. Κατά την περίοδο 1922-1924 εργάστηκε ως διευθυντής του Μουσείου της Επανάστασης στη Μόσχα και αργότερα στην οργάνωση του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου της ΕΣΣΔ. Από το 1938 ως το θάνατό του το 1943 υπήρξε επικεφαλής επιμελητής στο Ινστιτούτο Ιστορίας της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ.
