Βδομάδα πραγματικά ενδιαφέρουσα, ποικιλόχρωμη με δυνατές κινηματογραφικές καταθέσεις που δεν οφείλονται στις συμβατικές πρεμιέρες. Οφείλονται κύρια στο αναδρομικό αφιέρωμα της Ταινιοθήκης της Ελλάδας στον Αντρέι Ταρκόφσκι όπως και στις συνεχιζόμενες προβολές μικρών τε και μεγάλων αριστουργημάτων σε κεντρικές αίθουσες. Στα αριστουργήματα συγκαταλέγονται τόσο η πρόσφατη «Χειμερία Νάρκη» (2014) του Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν που προβάλλεται σε «Αστυ» και «Πτι Παλαί» όσο και το ασπρόμαυρο αξεπέραστο σοβιετικό ντοκιμαντέρ «Αληθινός Φασισμός» (1965) του Μιχαήλ Ρομ που από απόψε, προβάλλεται στις 22.30 καθημερινά στο «Στούντιο» της πλατείας Αμερικής. Στον ίδιο κινηματογράφο προβάλλεται στις 20.30 καθημερινά και η έγχρωμη τουρκική ταινία πολιτικής πράξης και τολμηρής, πρωτότυπης, κινηματογραφικής ματιάς «Η Διεθνής» (2006) σε σκηνοθεσία των Σιρί Σιρεγιά Εντέρ και Μουχαρέμ Γκιλμέζ. Εξαίρεση σε ό,τι αφορά τις πρεμιέρες η αναμενόμενη, αξιόλογη ρωσική ταινία «Λεβιάθαν» (2014) σε σκηνοθεσία Αντρέι Ζβιαγκνίτσεφ που προβάλλεται σε πληθώρα αιθουσών. Οσο για τις υπόλοιπες, αμελητέες, κοινότοπες, και «δηθενιές» για δήθεν... Κάτω από την ένδειξη «αμελητέες» βάλε τον αγγλοαμερικάνικο χαβαλέ για την «πιο ανεξέλεγκτη μυστική υπηρεσία του πλανήτη», «Kingsman: Η Μυστική Υπηρεσία» - Kingsman: The Secret Service - (2014), σε σκηνοθεσία Μάθιου Βον με τον πολύ Κόλιν Φερθ στον κεντρικό ρόλο. Κάτω από την ένδειξη «κοινότοπες» ένα ακόμα ντοκιμαντέρ για την κρίση των Λέσλι Φρανκ και Χέρντολορ Λόρεντζ το «Ποιος σώζει ποιον» (2014), χωρίς ουσιαστική διαφοροποίηση απ' ό,τι έχουμε ήδη δει και συνεχίζουμε να βλέπουμε κι ακούμε καθημερινά... Οσο για τη «δηθενιά» θεωρούμε κάτω από την ένδειξη μπορεί να στοιχηθεί η αμερικάνικη «Ενα Κορίτσι Γυρίζει Σπίτι Μόνο του τη Νύχτα» - «A Girl Walks Home Alone at Night» - (2014) ασπρόμαυρη, παρθενική ταινία τρόμου της, ιρανικής καταγωγής, Ανα Λίλι Αμιρπούρ. Η Αμιρπούρ γεννήθηκε στην Αγγλία και μετακόμισε οικογενειακά πρώτα στο Μαϊάμι κι έπειτα στην Καλιφόρνια όπου και εγκαταστάθηκε και σπούδασε σινεμά και τηλεόραση. Η αμερικάνικη παραγωγή τοποθετεί την ιστορία στην Bad City, πόλη φάντασμα στο Ιράν, στέκι ναρκομανών, πορνών και κατεστραμμένων εν γένει ψυχών απελπισμένων και ένα βαμπίρ να κάθεται στο σβέρκο τους. Η Αμιρπούρ επέλεξε να ανακατέψει ρομαντισμό, αγωνία και μπόλικο τρόμο, μείγμα που γαργαλά τους φεστιβαλικούς κύκλους. Μάλιστα, η ίδια φρόντισε να βαφτίσει την ταινία «πρώτο βαμπίρ γουέστερν από το Ιράν».
Η σημαντικότερη, ωστόσο, κινηματογραφική εκδήλωση της βδομάδας επικεντρώνεται στην Ταινιοθήκη που απόψε εγκαινιάζει το μεγάλο αναδρομικό αφιέρωμα «Εικόνα και Χρόνος, Αντρέι Ταρκόφσκι», αφιέρωμα που θα διαρκέσει έως και τις 18/2 και που περιλαμβάνει ολόκληρη τη φιλμογραφία του κορυφαίου δημιουργού, την ανεξίτηλα επηρεασμένη από την παράδοση του σοβιετικού κινηματογράφου που, η απολύτως προσωπική γραφή της κατατάσσει τον δημιουργό μεταξύ των κορυφαίων όλων των εποχών.
Το αφιέρωμα περιλαμβάνει 7 ταινίες μεγάλου μήκους του Ταρκόφσκι, μια από τις πρώτες μικρού μήκους ταινίες του, καθώς και το μεσαίου μήκους ντοκιμαντέρ των Ταρκόφσκι / Γκουέρα «Ο χρόνος του ταξιδιού» (1983), που γυρίστηκε στην Ιταλία κατά τη διάρκεια του ρεπεράζ της «Νοσταλγία» (1983). Περιλαμβάνει επίσης 3 ντοκιμαντέρ από 3 διαφορετικούς κινηματογραφιστές όπως ο Κρις Μαρκέρ, ο Πολωνός Μίκαελ Λεσιλόφσκι και ο Εμπο Ντεμάντ, οι οποίοι μας εισαγάγουν στο κινηματογραφικό σύμπαν του Ταρκόφσκι ειδικά την περίοδο της τελευταίας του ταινίας, «Θυσία» (1986) φωτίζοντας με διεισδυτική ματιά τα τελευταία χρόνια της ζωής του δημιουργού. Ολες οι ταινίες θα προβληθούν με ελληνικούς υπότιτλους, εκτός από το ντοκιμαντέρ «Μια ημέρα του Αντρέι Αρσένεβιτς» που θα προβληθεί με αγγλικούς. Εισηγήσεις θα συνοδεύουν το σύνολο των ταινιών του αφιερώματος. Οι τίτλοι των ταινιών που θα προβληθούν:
«Το βιολί και ο οδοστρωτήρας» (1960, 46΄) - ρωσικά / ελλ. και σουηδικοί υπότιτλοι.
«Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν»(1962) - ρωσικά, ελλ. και αγγλικοί υπότιτλοι.
«Αντρέι Ρουμπλιόφ» (1968) - ρωσικά, ελλ. και αγγλικοί υπότιτλοι.
«Σολάρις» (1971) - ρωσικά, ελλ. και αγγλικοί υπότιτλοι.
«Ο καθρέφτης» (1974) - ρωσικά, ελλ. και αγγλικοί υπότιτλοι.
«Στάλκερ» (1979) - ρωσικά, ελλ. υπότιτλοι.
«Νοσταλγία» (1983) - ιταλικά και ρωσικά με ελλ. και σουηδικούς υπότιτλους.
«Ο χρόνος του ταξιδιού» (1983) Πρώτη φορά στην Ελλάδα / ιταλικά και ρωσικά με αγγλικούς και ελλ. υπότιτλους.
«Η θυσία» (1986) - σουηδικά με ελλ. και αγγλικούς υπότιτλους.
Τα ντοκιμαντέρ για τον Ταρκόφσκι που θα προβληθούν:
«Σκηνοθεσία Αντρέι Ταρκόφσκι» (1988) του Mίκαελ Λεσιλόφσκι στα σουηδικά και ρωσικά με αγγλικούς και ελλ. υπότιτλους.
- «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο: η εξορία και ο θάνατος του Αντρέι Ταρκόφσκι» (1988) του Εμπο Ντεμάντ. Στα γερμανικά με ελληνικούς υπότιτλους.
- «Μια ημέρα του Αντρέι Αρσένεβιτς» (2000) του Κρις Μαρκέρ.
Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας...
ΑΝΤΡΕΪ ΖΒΙΑΓΚΙΝΤΣΕΦ
Λεβιάθαν
Η άκρως καταγγελτική, με διδακτικό σε στιγμές ύφος, τελευταία ταινία του 50χρονου, ιδιαίτερα ενδιαφέροντος Ρώσου σκηνοθέτη από τη Σιβηρία Αντρέι Ζβιαγκίντσεφ, δραματοποιεί το δίλημμα ενός ανθρώπου, μιας μεμονωμένης μονάδας, που προσπαθεί να ορθώσει ανάστημα σε μια τερατώδη καπιταλιστική εξουσία και αφήνεται στην απόδοση δικαίου από τους διεφθαρμένους ως το μεδούλι αστικούς, πολιτειακούς θεσμούς. Η ιστορία που επέλεξε προς χρήση ο δεδηλωμένος «κόντρα στο ρεύμα» Ζβιαγκίντσεφ συνέβη τω όντι στις ΗΠΑ. Εκείνος έκρινε ότι το συμβάν διέθετε οικουμενική ισχύ. Πράγματι... Ο «Λεβιάθαν» (2014), η τέταρτη ταινία μεγάλου μήκους του σκηνοθέτη, που απέσπασε φέτος στις Κάννες το βραβείο σεναρίου, είναι ένα είδος μοντέρνας εκδοχής της βιβλικής ιστορίας του Ιώβ, σερβιρισμένης με έντονο «κατηγορώ» και προς τον αργυρώνητο κλήρο της οργανωμένης εκκλησίας, συνεταίρο του παντοδύναμου πολιτικού συστήματος που εκβιάζει για τα κεκτημένα και τις ισορροπίες του και με εμπόριο μεταφυσικής ελπίδας. Η ταινία ανοίγει με την απόρριψη της προσφυγής του Κόλια από το Εφετείο που αναγιγνώσκει τη μακρά ετυμηγορία, με μονότονο, καφκικό τελετουργικό! Η πρώτη ταινία του Ζβιαγκίντσεφ «Η επιστροφή» (2003) - κέρδισε το Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία, τη διεθνή αναγνώριση και κάποιες αναπόφευκτες συγκρίσεις με τον Ταρκόφσκι. Μετά ήρθε «Η εξορία» (2007). Η τρίτη του, βαθιά ρώσικη ταινία «Ελενα» (2011), υπήρξε συγκλονιστική, ψυχρή αλληγορία για την πάλη των τάξεων σε ενδοοικογενειακό περιβάλλον - στην καρδιά της σύγχρονης, δυστοπικής Μόσχας - με ιστό διάτρητο από ηθικές επιλογές τόσο από πλευράς εχόντων όσο και μη - εχόντων.
Στο «Ο Λεβιάθαν», ο ήρωας της ιστορίας Κόλια ζει σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη στη Βόρεια Ρωσία. Εχει συνεργείο αυτοκινήτων που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο εξοχικό με θέα τα νερά που κατοικεί με τη σύζυγο και το γιο του. Εκεί έζησαν στο παρελθόν γενιές και γενιές της οικογένειάς του. Ο δήμαρχος της περιοχής, ένας μεθύστακας ληστής, έχει βάλει στο μάτι τη γη του Κόλια. Αρχικά, προσπαθεί να τον εξαγοράσει, ο Κόλια όμως δεν ενδιαφέρεται. Ο δήμαρχος γίνεται όλο και πιο επιθετικός. Βάζει στο παιχνίδι την αστυνομία, μπράβους της νύχτας και τους δικαστές, που του χορηγούν εντολή έξωσης του Κόλια, ο οποίος απευθύνεται στο φίλο του, «δικηγόρο από τη Μόσχα», να τον βοηθήσει να μη χάσει την ακίνητη περιουσία του που κινδυνεύει με απαλλοτρίωση από τις τοπικές αρχές, τον δήμαρχο, έναντι απειροελάχιστης καταβολής αποζημίωσης... Ο Κόλια δεν μπορεί καν να φανταστεί το τίμημα που θα κληθεί να πληρώσει...
Υγρές και λασπώδεις οι ψυχρών αποχρώσεων εικόνες της φθινοπωρινής χέρσας φύσης. Με γήινο λυρισμό χρωματίζονται και τα πορτρέτα των ηρώων, με ποίηση στεγνή η ρεαλιστικής μορφής αφήγηση που πίσω από τις ανθρώπινες σχέσεις κρύβει ξεκάθαρες οικονομικές σχέσεις, σχέσεις εξάρτησης κι εξουσίας, σχέσεις παραγωγής. Η ματιά του Ζβιαγκίντσεφ ανθρωποκεντρική και δύο τα επίπεδα ανάγνωσης της, αλληγορικής και ηθικοπλαστικού κηρύγματος, ταινίας με πρώτο, τη δομή της φεουδαρχικής εξουσίας και τον κύριο τρόπο λειτουργίας της, να γλείφεις τους πάνω και να κλοτσάς τους κάτω και δεύτερο, το ερωτικό τρίγωνο και οι συνέπειες των πράξεών των εραστών στο δοσμένο κοινωνικό - πολιτικό - οικονομικό περιβάλλον που διέπεται από ατομισμό και πάσης φύσης ιδιοτέλειες...
«Ο Λεβιάθαν» συνιστά βαθιά πολιτικό σινεμά με σαφείς αναφορές στο σήμερα, βλέπε το πορτρέτο Πούτιν κρεμασμένο στη δημόσια υπηρεσία... Ο Ζβιαγκίντσεφ ισχυρίζεται ότι δεν είναι πολιτικά ενεργός αλλά ότι, σαν σκηνοθέτης, δεν μπορεί να μην αντιδρά σε ό,τι συμβαίνει γύρω του...
Με τους: Αλεξέι, Σερεμπριάκοφ, Ελενα Λιάντοβα, Ρομάν Μαντιάνοφ, κ.ά.
Παραγωγή: «Leviathan», Ρωσία (2014)
