Το Τόκιο ψάχνει τρόπους να εμπλακεί περισσότερο στις ενδοϊμπεριαλιστικές διεργασίες «αξιοποιώντας» και τις Ενοπλες Δυνάμεις του
Η εκτέλεση δύο Ιαπώνων από τους τζιχαντιστές έδωσε νέα αφορμή στην κυβέρνηση Αμπε να επιμείνει στην ανάγκη δράσης του στρατού εκτός συνόρων
«Στις μέρες μας, η διεθνής κοινότητα βρίσκεται στη μέση μιας μεταμόρφωσης. Βιώνει αλλαγές στον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων σε μια πρωτόγνωρη κλίμακα, μια επέκταση της διεθνούς οικονομικής δραστηριότητας εξαιτίας γοργών εξελίξεων στην παγκοσμιοποίηση και την τεχνολογική καινοτομία, την εμβάθυνση της αλληλεξάρτησης και την αυξανόμενη επίδραση διαφόρων μη κρατικών φορέων.
Σ' αυτό το πλαίσιο, κάθε είδος κινδύνου σε κάθε μέρος του κόσμου μπορεί να έχει άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στην ειρήνη, στη σταθερότητα και την ευημερία του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Ιαπωνίας».
* * *
Τα παραπάνω αποτελούν απόσπασμα της απόφασης με την οποία το υπουργικό συμβούλιο της Ιαπωνίας ενέκρινε αλλαγή του Πλαισίου (που μέχρι σήμερα ήταν γνωστό με τον κωδικό Official Development Assistance - ODA), με το οποίο οι Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας εμπλέκονται στην παροχή «βοήθειας» σε αναπτυσσόμενες και άλλες χώρες, μέσα και από τη στήριξη άλλων στρατευμάτων. Η απόφαση που λήφθηκε στις αρχές της βδομάδας έχει εντείνει τις συζητήσεις για τους τρόπους με τους οποίους το Τόκιο επιδιώκει να διευρύνει το ρόλο και τη δύναμή του στη διεθνή σκηνή. Αλλωστε, διαβάζοντας ταξικά πίσω από τις λέξεις που χρησιμοποιούν οι αστοί, φαίνεται ότι δε χρησιμοποιούν τυχαία καμία φράση. Τι αποτυπώνεται στο παραπάνω απόσπασμα; Η καθαρή ανησυχία της ιαπωνικής πλουτοκρατίας για τις συνέπειες που μπορεί να έχουν για τα δικά της συμφέροντα οι ραγδαίες οικονομικές και γεωπολιτικές αλλαγές, που επιταχύνονται και υπό το βάρος της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης. Γι' αυτό και αναλαμβάνει δράση. Με δεδομένο ότι έως τώρα, λόγω των Συνθηκών που υπογράφτηκαν με τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, στον οποίο η Ιαπωνία πήρε μέρος στο συνασπισμό με τη ναζιστική Γερμανία και τη φασιστική Ιταλία, ο στρατός της Ιαπωνίας δεν μπορεί να δρα έξω από τα σύνορά της, άρα τυπικά δεν μπορεί να αναπτύξει ιμπεριαλιστική στρατιωτική δράση αν και είναι ένα από τα ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα.
Οι δηλώσεις με τις οποίες κυβερνητικοί αξιωματούχοι εγκωμίασαν την απόφαση έκαναν ακόμα πιο καθαρό ότι η αναθεώρηση του ODA εντάσσεται στα ευρύτερα σχέδια του Τόκιο να «ενεργοποιήσει» το στρατό υπέρ της «ασφάλειας». Ο υπουργός Εξωτερικών, Φούμιο Κισίντα, έσπευσε να επισημάνει ότι «βασισμένοι στο νέο πλαίσιο, θα προωθούμε πιο στρατηγική ανάπτυξη της βοήθειας και θα συμβάλλουμε περαιτέρω στην ειρήνη, στη σταθερότητα και την ευημερία της διεθνούς κοινότητας». Την περασμένη Πέμπτη, ο πρωθυπουργός, Σίνζο Αμπε, υπογράμμισε από τη Βουλή ότι «πρέπει να είμαστε ένα έθνος που συμβάλλει ακόμα περισσότερο στην ειρήνη και τη σταθερότητα στον κόσμο» και ότι «θα συνεχίσουμε τη θέσπιση νομικού καθεστώτος για την ασφάλεια, που θα καθιστά δυνατές απρόσκοπτες απαντήσεις σε κάθε περίσταση».
Επιπλέον, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το νέο Πλαίσιο (που πλέον είναι γνωστό ως Development Cooperation Charter και θα μπορούσε να μεταφραστεί ως «Χάρτης Ανάπτυξης Συνεργασίας») εντάχθηκε στη «Στρατηγική εθνικής ασφαλείας» που εγκρίθηκε το 2013.
Ο νέος Χάρτης κάνει ειδική αναφορά στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπου οι ανταγωνισμοί με πρωταγωνίστρια την Κίνα οξύνονται (βλέπε, π.χ., εδαφικές διαφορές στη Νότια Κινεζική Θάλασσα) και η Ιαπωνία επιχειρεί να «ανοιχτεί» εντοπίζοντας συνεργάτες στο πρόσωπο δυνάμεων όπως οι Φιλιππίνες. Καθόλου τυχαία, στους τομείς που οι Ενοπλες Δυνάμεις θα καλούνται να δράσουν είναι αυτοί της «θαλάσσιας ασφάλειας».
Αναθεώρηση και «αμυντικών συνεργασιών»
Οσο κι αν η κυβέρνηση προσπάθησε να εμφανιστεί ότι αποκλείεται η συμμετοχή σε «στρατιωτικές επιχειρήσεις» (άλλωστε, υπάρχει σημείο όπου γίνεται αναφορά σε «εξέταση κατά περίπτωση με επίκεντρο την πρακτική σημασία»), είναι σαφές ότι η Ιαπωνία διεκδικεί ενεργότερο ρόλο στις ενδοϊμπεριαλιστικές διεργασίες και μέσα από την «αξιοποίηση» του στρατού της.
Μόλις πριν από μερικές μέρες, μετά την εκτέλεση δύο Ιαπώνων αιχμαλώτων από τους τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους» («ΙΚ»), ο Αμπε γκρίνιαζε επειδή όταν «Ιάπωνες, συμπεριλαμβανομένων μελών ΜΚΟ, τεθούν σε κίνδυνο εκτός συνόρων (οι Ενοπλες Δυνάμεις) δεν μπορούν να τους σώσουν, ακόμα και με τη συναίνεση των χωρών που εμπλέκονται». Δεσμευόταν ότι «θα εξετάσουμε τη δυνατότητα χρήσης όπλων για να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο και να σώσουμε» τέτοιες περιπτώσεις Ιαπώνων πολιτών.
Αλλωστε, από το περασμένο καλοκαίρι ξεκίνησαν οι επαφές για να αναθεωρηθεί το άρθρο 9 του Συντάγματος, που μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο έθεσε εμπόδια στη δράση του στρατού εκτός συνόρων. Η απόφαση που ήδη ενέκρινε το υπουργικό συμβούλιο τον Ιούλη αναφέρει ότι θα προβλέπεται η δυνατότητα δράσης του στρατού εκτός συνόρων σε περίπτωση που υπάρχει «σαφής κίνδυνος» κατά του λαού και των συνταγματικών του δικαιωμάτων «στη ζωή, στην ελευθερία και την επιδίωξη της ευτυχίας» εξαιτίας ένοπλων επιθέσεων στην Ιαπωνία αλλά και σε χώρες που «έχουν στενούς δεσμούς» μαζί της. Αναζητώντας τα προσχήματα, η κυβέρνηση πρόσθεσε ανέξοδα για τις επιδιώξεις της (αφού έχει το μαχαίρι έχει και το πεπόνι) ότι πρέπει να εξακριβώνεται πως «δεν υπάρχει άλλος τρόπος απώθησης της επίθεσης» αλλά και ότι «η χρήση βίας θα περιοριστεί στο ελάχιστο δυνατό».
Την ίδια στιγμή, σε ιαπωνικά και αμερικανικά ΜΜΕ κυκλοφόρησαν δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι Τόκιο και Ουάσιγκτον πρόκειται σύντομα να «αναθεωρήσουν τις κατευθυντήριες γραμμές της αμυντικής συνεργασίας» τους, στα τέλη του Απρίλη, μετά τις ιαπωνικές τοπικές εκλογές της 12ης Απρίλη και ενόψει της επίσημης επίσκεψης που ετοιμάζεται να κάνει ο Αμπε στις ΗΠΑ. Την εξέλιξη επιβεβαίωσε ουσιαστικά και ο Κισίντα δηλώνοντας ότι η αλλαγή θα αυξήσει «την ικανότητα αποτροπής της αμερικανο-ιαπωνικής συμμαχίας».
