Ο Μάρκος Αυγέρης με την Γαλάτεια Καζαντζάκη και την Έλλη Αλεξίου
Πεθαίνει ο κομμουνιστής συγγραφέας, ποιητής και κριτικός Μάρκος Αυγέρης. Ο Μάρκος Αυγέρης, ζυμωμένος θεωρητικά με τις μαρξιστικές ιδέες, εντάχθηκε - από τον Κώστα Καραγιώργη - πρώτα στο ΕΑΜ, του οποίου διετέλεσε Γενικός Γραμματέας μετά την «έξοδο» του Νίκου Καρβούνη στο Βουνό, και κατόπιν στο ΚΚΕ (το 1944 σύμφωνα με μαρτυρία της Έλλης Αλεξίου), στο οποίο παρέμεινε πιστός μέχρι το θάνατό του.
Ο ίδιος έγραφε: «Κάτω από την τεράστια εντύπωση της μεγάλης Ρωσικής Επανάστασης από τη μια μεριά κι ύστερα κάτω από τις συνέπειες της μικρασιατικής καταστροφής πολλοί διανοούμενοι - κι εγώ μαζί τους - ένιωσαν βαθιά πως οι εθνικοί σοβινισμοί και το καταχτητικό πνεύμα με τους πολέμους ήταν ολέθρια για τον πολιτισμό, για τις ανθρώπινες αξίες και ιδιαίτερα για τους μικρούς λαούς, όπως η Ελλάδα, που μπορούσαν να γίνουν βορά των ισχυρών και να εξαφανιστούν σαν ελεύθεροι λαοί. Και μόνο αν στερέωνε ο σοσιαλισμός, που ήταν κατά των πολέμων και του κατακτητικού ιμπεριαλισμού, θα μπορούσαν όλοι να ζήσουν ήσυχα και δημιουργικά. Με το εργατικό ελληνικό κίνημα και το σοσιαλισμό άλλαξε και στον τόπο μας η κοινωνική και πολιτική ατμόσφαιρα. Θεωρητικά είχα από τότε προσχωρήσει στο μαρξισμό και μ' αχόρταγη περιέργεια έπεσα στη μελέτη της μαρξιστικής φιλοσοφίας. Όμως, δεν πήγα πέρα από τον Παπαναστάση. Αργοπόρησα πολύ να βγάλω από πάνω μου τις ιδεαλιστικές επιδράσεις. Μόνο με τη δικτατορία του Μεταξά ένιωσα πως έπρεπε να μπω ξανά στη σχολή του λαού και να λάβω μέρος στους αγώνες του... Δεν υπήρχε πια περιθώριο για καμιά άλλη κοινωνική τοποθέτηση… Μπήκα στις αγωνιζόμενες τάξεις του λαού. Έτσι συντόνισα το βήμα μου με το βήμα της ιστορίας. Μέσα στις τάξεις του λαού γνώρισα την ψυχική του έξαρση και την ηθική του μέθη. Σ' αυτόν τον αγώνα πήρα περισσότερα απ' όσα έδωσα. Η ζωή μου σαν πνευματικού ανθρώπου δικαιώθηκε και απέκτησε νόημα».
Ο ίδιος έγραφε: «Κάτω από την τεράστια εντύπωση της μεγάλης Ρωσικής Επανάστασης από τη μια μεριά κι ύστερα κάτω από τις συνέπειες της μικρασιατικής καταστροφής πολλοί διανοούμενοι - κι εγώ μαζί τους - ένιωσαν βαθιά πως οι εθνικοί σοβινισμοί και το καταχτητικό πνεύμα με τους πολέμους ήταν ολέθρια για τον πολιτισμό, για τις ανθρώπινες αξίες και ιδιαίτερα για τους μικρούς λαούς, όπως η Ελλάδα, που μπορούσαν να γίνουν βορά των ισχυρών και να εξαφανιστούν σαν ελεύθεροι λαοί. Και μόνο αν στερέωνε ο σοσιαλισμός, που ήταν κατά των πολέμων και του κατακτητικού ιμπεριαλισμού, θα μπορούσαν όλοι να ζήσουν ήσυχα και δημιουργικά. Με το εργατικό ελληνικό κίνημα και το σοσιαλισμό άλλαξε και στον τόπο μας η κοινωνική και πολιτική ατμόσφαιρα. Θεωρητικά είχα από τότε προσχωρήσει στο μαρξισμό και μ' αχόρταγη περιέργεια έπεσα στη μελέτη της μαρξιστικής φιλοσοφίας. Όμως, δεν πήγα πέρα από τον Παπαναστάση. Αργοπόρησα πολύ να βγάλω από πάνω μου τις ιδεαλιστικές επιδράσεις. Μόνο με τη δικτατορία του Μεταξά ένιωσα πως έπρεπε να μπω ξανά στη σχολή του λαού και να λάβω μέρος στους αγώνες του... Δεν υπήρχε πια περιθώριο για καμιά άλλη κοινωνική τοποθέτηση… Μπήκα στις αγωνιζόμενες τάξεις του λαού. Έτσι συντόνισα το βήμα μου με το βήμα της ιστορίας. Μέσα στις τάξεις του λαού γνώρισα την ψυχική του έξαρση και την ηθική του μέθη. Σ' αυτόν τον αγώνα πήρα περισσότερα απ' όσα έδωσα. Η ζωή μου σαν πνευματικού ανθρώπου δικαιώθηκε και απέκτησε νόημα».
