ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΑΜΟΥ Πηγή έμπνευσης η κορυφαία μορφή ταξικής πάλης

Εκδήλωση τιμής και μνήμης από την ΤΕ Σάμου του ΚΚΕ την περασμένη Κυριακή στον Κέρκη για τους 200 μαχητές

Εκατοντάδες μέλη και φίλοι του ΚΚΕ απέτισαν φόρο τιμής στους πάνω από 200 νεκρούς μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Σάμου, στην εκδήλωση τιμής και μνήμης που διοργάνωσε την περασμένη Κυριακή η Τομεακή Επιτροπή Σάμου του ΚΚΕ στο μνημείο που είναι αφιερωμένο στην τρίχρονη εποποιία του ΔΣΣ και βρίσκεται σε μια από τις κορυφές του όρους Κέρκη αυτή του Ξυνιά. Η τρίχρονη πορεία του ΔΣΣ αποτελεί μία από τις λαμπρές σελίδες της πάλης του επαναστατικού κινήματος, που ξεπέρασε τα όρια της ανθρώπινης αντοχής και απόδοσης.

Το 1949 η τότε αστική κυβέρνηση χρειάστηκε να στείλει 12.000 στρατό στο νησί, για να τα βγάλει πέρα με τον κατά 20 φορές μικρότερο αριθμητικά λαϊκό στρατό, τα παλικάρια του Δημοκρατικού Στρατού Σάμου, όταν πια η μεγαλειώδης αντίσταση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας είχε ηττηθεί. Τα παλικάρια του Δημοκρατικού Στρατού Σάμου δεν εννοούσαν να καταθέσουν τα όπλα, παρ' όλο που η ήττα τους ήταν ορατή. Εδωσαν τη μάχη μέχρι το τέλος, θυσιάζοντας τη ζωή τους και μαζί με αυτούς οι περισσότεροι μαχητές τους.

Ενα σύντομο χρονικό

Ο Δημοκρατικός Στρατός Σάμου δημιουργήθηκε τον Ιούλη του 1947, με επικεφαλής τον Γιάννη Μαλαγάρη Συνταγματάρχη του ΔΣΕ στρατιωτικό διοικητή, και τον Γιάννη Σαλλά από την Ικαρία, αντισυνταγματάρχη, πολιτικό επίτροπο του ΔΣΕ και πολιτικό αρχηγό του ΔΣE, σταλμένο από την ΚΕ του Κόμματος. Ηταν η απάντηση στην προσπάθεια της κυβέρνησης, η οποία για να περάσει από φωτιά και σίδερο το κίνημα και στη Σάμο έστειλε το νομάρχη Κούρσουλα να οργανώσει τους ΜΑΥδες και άλλες παρακρατικές οργανώσεις και να σκορπίσει την τρομοκρατία, τον φόβο και το θάνατο. Χωριά λεηλατήθηκαν και ρημάχτηκαν. Οι μαρτυρίες των ίδιων των μαχητών του ΔΣΣ λένε: «Η βία ξεπέρασε τα όρια. Οι βασανιστές δέρνουν μέχρι που κουράζονται. Οι αγωνιστές κρύβονται για να γλιτώσουν τον εξευτελισμό και το ξύλο των ανακρίσεων του Μπέτσου του αρχιΜΑΥ και οι φυλακές γεμίζουν από δημοκρατικούς πολίτες. Ετσι, άλλος δρόμος δεν υπάρχει πια για μας, παρά μόνο ο δρόμος του βουνού και της λευτεριάς».

Από την εκδήλωση της ΤΕ Σάμου στον Κέρκη

Ο Δημοκρατικός Στρατός Σάμου αναπτύσσεται γρήγορα σε τρεις διμοιρίες. Πολεμοφόδια και τρόφιμα εξασφάλιζε από αιφνιδιαστικές επιθέσεις εναντίον των κυβερνητικών, ενώ δύναμη και αντοχή, αντλούσε από τον ίδιο το λαό της Σάμου που συμπαραστεκόταν με όποιο τρόπο μπορούσε γιατί εμπνεόταν από τους στόχους και τα ιδανικά του ΔΣΣ. Στις 29 Αυγούστου 1947 έδωσε την πρώτη μάχη στο χωριό των Γκιναίων συντρίβοντας τις δυνάμεις του αντιπάλου και απελευθερώνοντας το χωριό. Ακολούθησαν αιφνιδιαστικές αντεπιθέσεις του ΔΣΣ στα χωριά Μαυρατζαίους, Υδρούσα και Πλάτανο. Με αιφνιδιασμούς που γίνονταν από το Δημοκρατικό Στρατό, απελευθερώνονται το ένα μετά το άλλο, 22 χωριά, σχεδόν όλα του νησιού και οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού αποκτούσαν δύναμη και θάρρος, αναγκάζοντας τους κυβερνητικούς να κλειστούν στα 6 υπόλοιπα κέντρα.

Ο Δημοκρατικός Στρατός Σάμου ατσαλώθηκε μέσα στη στέρηση και την κακουχία και εξελίχθηκε μοναδικός παρτιζάνικος στρατός που πολέμησε πραγματικά σαν τάγμα θυσίας. Ο Γιάννης Μαλαγάρης και ο Γιάννης Σαλλάς αποτέλεσαν τα πρότυπα για τους αντάρτες μαχητές, στην παλικαριά, στην αυτοθυσία, στο ήθος και την ανθρωπιά. Στο πλευρό τους αναδείχτηκαν και άλλα παλικάρια όπως οι Κώστας Γριδάκης, Θεμιστοκλής Θεοδωρής, Σίμος Γεράκης, Λευτέρης Βασιλάκης, Μανώλης Κέλης, Μέχρης Καρναβάς, Αντώνης Μάζαρης, Αλέκος Καρναβάς, Δημήτρης Παπαγεωργίου και πολλοί άλλοι.

Τον Απρίλη του 1949 ο ΔΣΣ αριθμούσε πάνω από 700 αντάρτες. Αντιμετωπίζοντας τρομερές δυσκολίες στον εξοπλισμό και την τροφοδοσία, στηριγμένος όμως στη λαϊκή συμπαράσταση, ο Δημοκρατικός Στρατός Σάμου ατσαλώθηκε μέσα στη στέρηση και την κακουχία και εξελίχθηκε μοναδικός παρτιζάνικος στρατός που πολέμησε πραγματικά σαν τάγμα θυσίας.

Αυτή η δυναμική και η επιρροή του Δημοκρατικού Στρατού στο λαό της Σάμου ανάγκασε τον Παπάγο και τον Αμερικανό επιτελάρχη Βαν Φλιτ να πάνε στη Σάμο με πολεμικό πλοίο μεταφέροντας μαζί τους 20πλάσιες στρατιωτικές δυνάμεις για να την ανακόψουν. Οι μάχες που δόθηκαν ήταν σκληρές και άνισες. Μαχητές του ΔΣ σκοτώνονται στις βουνοπλαγιές του Κέρκη και του Καρβούνη, άλλοι τραυματίζονται και άλλοι συλλαμβάνονται. Το συντριπτικό πλήγμα το δέχτηκε ο Δημοκρατικός Στρατός όταν τον Μάη του1949 οι κυβερνητικές δυνάμεις, προκειμένου να στραγγαλίσουν το αντάρτικο κίνημα, εκκένωσαν όλα τα ορεινά χωριά από τον Κέρκη και τον Καρβούνη, μεταφέροντας τους κατοίκους στο κέντρο που είχαν στον έλεγχό τους. Εβαλαν, δηλαδή, τέλος στην τροφοδοσία του Δημοκρατικού Στρατού, αλλά και στις πληροφορίες που αντλούσε από το λαό. Παρόλα αυτά οι αντάρτες άντεξαν.

Στις 21 Ιούλη του 1949 έγινε η μεγάλη μάχη του Κέρκη. Οι μαχητές περικυκλώθηκαν από τις δυνάμεις του αντιπάλου. Ο Γιάννης Μαλαγάρης μπροστά στον κίνδυνο να πιαστεί αιχμάλωτος αυτοκτόνησε μαζί με τον Γρυδάκη και άλλους συντρόφους του.

Στις 18 Οκτώβρη 1949 και ύστερα από προδοσία πιάστηκαν από τους εχθρούς ο Γιάννης Σαλλάς με τους συντρόφους τους Σαράντου, Καρούτσο κ.ά. Ηταν οι τελευταίοι εναπομείναντες στον Κέρκη. Στο σήμα που έδωσε ο λόχος ότι «συνελήφθη ο Σαλλάς και ο Σαράντου», η απάντηση από τη διοίκηση ήταν: «Μεταφέρατε τα πτώματα στην πρωτεύουσα». Μετέφεραν τον Σαλλά και τους συντρόφους από την Καλλιθέα στην τοποθεσία «Κόκκινα χώματα» και τους εκτέλεσαν.

Λαμπρή παρακαταθήκη για το εργατικό και λαϊκό κίνημα

Στη διάρκεια της εκδήλωσης της περασμένης Κυριακής στον Κέρκη, κατά την ομιλία του, ο Κώστας Τζίχας μέλος της ΤΕ Σάμου ανέφερε δείχνοντας την εποποιία της πορείας του ΔΣ Σάμου ανέφερε σχετικά: «Χρειάστηκαν να έρθουν στη Σάμο ο στρατάρχης Παπάγος και ο Αμερικανός επικυρίαρχος στρατηγός Βαν Φλιτ για να υποδείξουν στους υφισταμένους τους τα σκληρότερα μέτρα εκφοβισμού του λαού και να επιβάλουν μέχρι την εκκένωση των χωριών του Καρβούνη και του Κέρκη, προκειμένου να "στραγγαλίσουν" το αντάρτικο κίνημα. Οι νεκροί του ΔΣ πάνω από 200 και οι τραυματίες πάνω από 700, δείχνουν την άνιση μάχη με 20πλάσιες δυνάμεις καθεστωτικών - που τις είχε καθηλωμένες μέχρι το Μάρτη του 1949 - και έχουν αφήσει λαμπρές και στέρεες παρακαταθήκες στο εργατικό και λαϊκό - επαναστατικό κίνημα του νησιού μας.

Οπως τόνισε «Μας εμπνέουν και μας συντροφεύουν στους καθημερινούς αγώνες μας, η μαχητικότητα, ο ηρωισμός, το ηθικό ανάστημα, ο δίκαιος αγώνας, η αυτοθυσία τους». Ο ομιλητής αναφέρθηκε στη δράση του ΔΣΣ, τον αλτρουισμό και το καθημερινό παράδειγμα των μαχητών και μαχητριών στοιχεία που ανύψωσαν το ηθικό τους ανάστημα και αγκαλιάστηκαν από το λαό του νησιού, που τους στήριξε, τους τροφοδότησε και τους περιέθαλψε γιατί ένιωσε τον αγώνα τους, δικό του αγώνα.

Ο ΔΣ Σάμου -υπογράμμισε ο ομιλητής- ανέτρεψε όλα τα στρατιωτικά δεδομένα και προγνωστικά, δίνοντας μαθήματα παρτιζάνικου αγώνα σε έναν απελπιστικά περιορισμένο χώρο χωρίς καμιά βοήθεια, χωρίς εφοδιασμό και επαρκή οπλισμό».

Στο μνημείο του ΔΣ Σάμου κατέθεσαν στεφάνια, το Παράρτημα Σάμου ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, η Πανσαμιακή Επιτροπή Ειρήνης , το ΤΣ Σάμου της ΚΝΕ, η ΚΟΒ Μαραθοκάμπου και η ΤΕ Σάμου του ΚΚΕ, ενώ η εκδήλωση έκλεισε με προσκλητήριο νεκρών. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Μαραθοκάμπου Βαγγέλης Χαρτοφύλλης.

Ακολούθησε κέρασμα κάτω από τον ίσκιο των πλατάνων, από την ΚΟΒ Μαραθοκάμπου που συνδιοργανώνει κάθε χρόνο την εκδήλωση.

"Ριζοσπάστης" Παρασκευή 31 Ιούλη 2015