Η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά και η αδυναμία των επαγγελματοβιοτεχνών να αντεπεξέλθουν στα αλλεπάλληλα φορολογικά μέτρα και τις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις, λόγω κρίσης, βρίσκονται στην κορυφή της ατζέντας της διοίκησης του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΕΘ), σύμφωνα με ρεπορτάζ χτεσινής οικονομικής εφημερίδας. Την περασμένη βδομάδα, επίσης σε καθημερινή οικονομική εφημερίδα, υπήρχε άρθρο που παρακινούσε τους μεγαλοεπιχειρηματίες να παρέμβουν ακόμη πιο απαιτητικά για δημιουργία συνθηκών ανάκαμψης της οικονομίας, δηλαδή δημιουργία συνθηκών για επενδύσεις και ανάπτυξη των επιχειρηματικών ομίλων. Το ίδιο άρθρο παρακινούσε τους ΕΒΕ να βγουν στο προσκήνιο μαζί με τους μεγαλοεπιχειρηματίες απαιτώντας μέτρα για ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας της Ελλάδας. Διαφορετικά, όπως έγραφε, οι μεγάλες αλυσίδες θα απορροφήσουν τους ΕΒΕ. Με την ίδια λογική η ΕΣΕΕ προβάλλει την απαίτηση για μείωση μισθών στον τομέα του Εμπορίου λόγω οικονομικής κρίσης, στο όνομα του να μην αφανιστούν οι μικρέμποροι, οι οποίοι κινδυνεύουν με κλείσιμο, κατασχέσεις κ.λπ., ενώ μειώνοντας τους μισθούς των λίγων εργαζομένων που απασχολούν θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν. Ετσι, σε μικρό χρονικό διάστημα εμφανίζονται αλλεπάλληλες παρεμβάσεις μεγαλοεπιχειρηματιών με απαιτήσεις μέτρων για δική τους ενίσχυση, προβάλλοντας σαν ένα από τα βασικά τους επιχειρήματα τις τεράστιες δυσκολίες των ΕΒΕ να αντεπεξέλθουν στις συνθήκες κρίσης και τον κίνδυνο να αφανίζονται.
Δεν είναι πρώτη φορά που οι μεγαλοεπιχειρηματίες «βάζουν μπροστά», προπαγανδιστικά, και τους ΕΒΕ, προκειμένου να διεκδικήσουν από την κυβέρνηση μέτρα σε όφελός τους, στο όνομα αντιμετώπισης των προβλημάτων της καπιταλιστικής οικονομίας της Ελλάδας, προβάλλοντας μάλιστα το επιχείρημα ότι αυτό θα είναι σε όφελος και των εργαζομένων, αφού η ανάπτυξη θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας ενώ στην Ελλάδα επικαλούνται το μεγάλο αριθμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων οι οποίες, όπως λένε, συμβάλλουν σ' αυτό αλλά και στην ανάπτυξη. Ετσι, πασχίζουν να προβάλουν την κοινότητα συμφερόντων μεγαλοεπιχειρηματιών και ΕΒΕ, προκειμένου να τραβήξουν τους ΕΒΕ σε στήριξη των συμφερόντων των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Ουσιαστικά, διαμορφώνουν όρους και προϋποθέσεις συμμαχίας με τους ΕΒΕ. Τα μεσαία στρώματα, οι ΕΒΕ, δεν είναι επίσης από άποψη συμφερόντων ενιαία. Υπάρχουν τα μεσαία και ανώτερα μεσαία στρώματα, που προσεγγίζουν τους αστούς από άποψη συμφερόντων, υπάρχουν και οι αυτοαπασχολούμενοι που είναι και πολυάριθμοι και οι μικροί ΕΒΕ, που απασχολούν, π.χ., μέχρι τρεις εργαζόμενους (ο όρος δεν είναι δόκιμος αλλά τον χρησιμοποιούμε εδώ για να γίνεται φανερή η διάκριση από τους υπόλοιπους), που κινδυνεύουν με αφανισμό, ιδιαίτερα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης.
***
Υπάρχει, όμως, κοινότητα συμφερόντων των ΕΒΕ με τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους; Ας δούμε στα παραδείγματα που εμφανίζει ο αστικός Τύπος ποια ζητήματα επικαλούνται οι μεγαλοεπιχειρηματίες.
Το πρώτο που βάζουν είναι η ρευστότητα στην αγορά. Θέλουν δάνεια αλλά και κρατικό χρήμα για επενδύσεις. Μπορούν, αλήθεια, οι αυτοαπασχολούμενοι να αντεπεξέλθουν στο δανεισμό από τις τράπεζες προκειμένου να διατηρηθούν στην παραγωγή και στην αγορά; Η εμπειρία λέει πως όχι. Το ίδιο ισχύει και για ΕΒΕ που απασχολούν, π.χ., μέχρι τρεις εργαζόμενους. Οσο για κρατικές ενισχύσεις, επιχορηγήσεις, αυτές πάνε όλες στους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους. Ακόμη και τα όποια προγράμματα ενίσχυσης μικρομεσαίων επιχειρήσεων, είτε ευρωενωσιακά είτε κρατικά, απαιτούν κριτήρια βιωσιμότητας, αλλά και τραπεζικό δανεισμό, τα οποία ποτέ δεν πληρούν. Αρα, δεν υπάρχει εδώ κοινό συμφέρον.
Το δεύτερο ζήτημα είναι το φορολογικό και το μισθολογικό. Μείωση φορολογίας ζητούν οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, τα μονοπώλια, ζητώντας ταυτόχρονα και μείωση μισθών των εργαζομένων. Φαίνονται ελκυστικά ως αιτήματα για τους μικρούς ΕΒΕ, αφού καθένας ξεχωριστά καταλαβαίνει ότι μειώνεται το κόστος λειτουργίας της μικρής του επιχείρησης. Δεν είναι τυχαίο ότι το ΕΕΘ βάζει τέτοια ζητήματα ως κίνητρο για τους ΕΒΕ, προβάλλοντας τις τεράστιες δικές τους δυσκολίες ως πρόβλημα που απαιτεί λύση, ενώ ουσιαστικά διεκδικεί για τους μεγάλους ομίλους. Το ίδιο ισχύει και με τη μείωση μισθών. Γιατί όλ' αυτά τα μεγέθη, δηλαδή οι μειώσεις, αυξάνονται πολλαπλάσια για τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους (μειώνεται πολλαπλάσια το κεφάλαιο που δαπανούν σ' αυτούς τους δείκτες), δίνοντάς τους τη δυνατότητα πολλαπλάσιας αύξησης της παραγωγής τους, μείωσης των τιμών κάτω απ' αυτές που μπορούν να πουλήσουν οι μικροί ΕΒΕ, πολύ περισσότερο οι αυτοαπασχολούμενοι, και σε εμπορεύματα και σε υπηρεσίες, που σημαίνει αύξηση του τζίρου των μεγάλων, άρα εκτόπισμα των αυτοαπασχολούμενων και των μικρών ΕΒΕ. Η πείρα των πολυκαταστημάτων (π.χ. ΙΚΕΑ) και των μικρών, σε ένα μόνο τομέα, το ξύλο, αυτό δείχνει. Βεβαίως και πρέπει να μειωθεί η φορολογία των μικρών. Αλλά να αυξηθεί των μεγάλων. Οσο για τους μισθούς, είναι αυταπάτη ότι θα τους γλιτώσει. Αλλωστε, το παράδειγμα των πολυκαταστημάτων αυτό δείχνει. Το ίδιο ισχύει και με τις επιχειρήσεις στον επισιτισμό - τουρισμό. Μια μικρή ταβέρνα σε ένα τουριστικό μέρος, στις σημερινές συνθήκες, ακόμη και αν μειώσει στο ελάχιστο τους μισθούς των εργαζομένων της, τα μεγάλα ξενοδοχεία που παρέχουν τα πάντα, θα την κλείσουν, αφού το εργατικό εισόδημα δε φτάνει για διακοπές και αναψυχή των εργατών, απ' αυτούς ζούσαν.
Επομένως, οι αυτοαπασχολούμενοι και οι μικροί ΕΒΕ όχι μόνο κοινά συμφέροντα δεν έχουν με τους μεγαλοεπιχειρηματίες αλλά είναι και αντίπαλοι, εχθροί. Τα καλέσματα των μεγαλοεπιχειρηματιών στους ΕΒΕ είναι παραπλανητικά. Αυτοί τους ξεκληρίζουν, γι' αυτούς δουλεύουν οι κυβερνήσεις και το κράτος. Η δική τους θέση είναι η συμμαχία με την εργατική τάξη ενάντια στα μονοπώλια.
