Είναι ο ΣΥΡΙΖΑ σε σταυροδρόμι; Προβληματίζεται ποια κατεύθυνση να ακολουθήσει; Ταλαντεύεται ανάμεσα στο λαό και στο μεγάλο κεφάλαιο, ποιου τα συμφέροντα να κάνει πυξίδα; Υπάρχει στο εσωτερικό του τέτοια διαπάλη; Αν θα πάει δεξιά, κέντρο ή αριστερά; Την εικόνα ενός ΣΥΡΙΖΑ σε ...υπαρξιακό σχεδόν δίλημμα φιλοτέχνησαν τη βδομάδα που πέρασε τα ΜΜΕ, με αφορμή καταρχήν ένα κείμενο κριτικής σε επιλογές της ηγεσίας υπογεγραμμένο από 53 στελέχη του. Επρόκειτο για 53 στελέχη συνιστωσών και τάσεων, που στηρίζουν την προεδρική πλειοψηφία και επέκριναν επιλογές της ηγεσίας, οι οποίες φέρουν τη σφραγίδα συμβούλων του Αλ. Τσίπρα κυρίως προερχόμενων απ' το ΠΑΣΟΚ. Τμήμα αυτής της κριτικής που αφορά στη λειτουργία του κόμματος και των οργάνων του ενσωματώθηκε στην εισήγηση προς την ΚΠΕ. Το κείμενό τους κυκλοφόρησε σχεδόν ταυτόχρονα με φήμες ότι ήταν υπαγορευμένο από την ηγετική ομάδα, «κόλπο» ώστε ν' ανοίξει με τους δικούς της όρους η συζήτηση για το πού και με ποιους θέλει να πάει ο ΣΥΡΙΖΑ. Μια εικόνα που μακράν απέχει της πραγματικότητας, η οποία είναι προφανής σε όποιον κάνει τον κόπο να κοιτάξει λίγο πέρα απ' τον κουρνιαχτό που σηκώνουν τα διάφορα βιλαέτια στο εσωτερικό της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Καβγάς για το ...πάπλωμα
Κανένα απ' τα κείμενα που κατατέθηκαν - ούτε των 53 στελεχών, ούτε των Μητρόπουλου και Τεμπονέρα, ούτε των Κοτσακά, Τσουκαλά, Κουρουμπλή, Μιχελογιαννάκη, Χρυσόγονου, ούτε των Μηλιού και Λαπατσιώρα, ούτε οι τοποθετήσεις της «Αριστερής Πλατφόρμας» - δεν αμφισβητεί τη γενική γραμμή πλεύσης του ΣΥΡΙΖΑ, δεν αμφισβητεί στρατηγικές επιλογές του. Δηλαδή δεν αμφισβητεί την επιλογή στήριξης της καπιταλιστικής ανάκαμψης (βλέπε: παραγωγική ανασυγκρότηση), της παραμονής της Ελλάδας στην ΕΕ και την Ευρωζώνη, τη σύμπλευση με τμήματα του κεφαλαίου, κανένας δε διαμαρτυρήθηκε για τα σουλάτσα στον ΣΕΒ, στις ΗΠΑ κ.λπ. Το πολύ να αναζητούν μια κάποιου είδους προπαγανδιστική αναπροσαρμογή, με έμφαση στην «αναδιανομή» και τις «κοινωνικές διεκδικήσεις». Ο καβγάς, λοιπόν, είναι για το πάπλωμα.
Στις διεργασίες μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ επιδρά η εξελισσόμενη αναμόρφωση του αστικού πολιτικού σκηνικού, που συνδέεται και με το ζήτημα σε ποιες δυνάμεις θα στηριχθεί για να κυβερνήσει, με ποιους θα συμμαχήσει, αφού το νέο στοιχείο στο πολιτικό σύστημα είναι οι κυβερνήσεις συνεργασίας.
Τα ζητήματα οργανωτικής και πολιτικής συγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ ως κόμματος ικανού να αναλάβει και να διεκπεραιώσει την αστική διαχείριση δεν τον απασχολούν πρώτη φορά. Ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ μέχρι το 2012 ήταν ένα μικρό οπορτουνιστικό κόμμα, δηλαδή ένα κόμμα που συγκέντρωνε μέλη και στελέχη που αποσκίρτησαν από το κομμουνιστικό κίνημα σε διάφορες ιστορικές φάσεις της Ιστορίας του. Ο ρόλος του στο αστικό πολιτικό σύστημα ήταν συγκεκριμένος και περιορισμένος. Να αξιοποιείται απέναντι στο ΚΚΕ, στη συκοφάντηση και διαστρέβλωση της Ιστορίας του κομμουνιστικού κινήματος και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στον 20ό αιώνα, να προσπαθεί να ασκεί πίεση σε εργατικές - λαϊκές δυνάμεις για συμβιβασμό με την ΕΕ, για υποταγή στο ρεφορμισμό κ.λπ. Ταυτόχρονα, φλέρταρε συστηματικά τόσο σε κεντρικό επίπεδο όσο και στο κίνημα, στην Τοπική Διοίκηση με το ΠΑΣΟΚ, επιδιώκοντας να παίξει το «αριστερό άλλοθί» του. Μέχρι πρόσφατα, πολιτευόταν έτσι. Θυμίζουμε την «προγραμματική αντιπολίτευση» που διακήρυττε το 2009 απέναντι στην κυβέρνηση του Γ. Α. Παπανδρέου. Σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα διεκδικητής αστικής κυβερνητικής διαχείρισης, αναδεικνύεται βασικός εκφραστής του σοσιαλδημοκρατικού πόλου στην Ελλάδα. Η προσαρμογή του στο νέο ρόλο που αναλάμβανε, όταν η αποσύνθεση του ΠΑΣΟΚ γέννησε την ανάγκη ενός νέου πυλώνα για τη σταθερότητα του αστικού πολιτικού συστήματος, απασχόλησε το πρώτο του κιόλας συνέδριο. Σήμερα, αντιφάσεις αυτής της μετάβασης τον απασχολούν, δεν έχουν επιλυθεί - όπως γράφει η «Αυγή» - συμβιβασμοί που χρονίζουν, ούτε έχει προχωρήσει η οργανωτική προσαρμογή, ενώ ένα τμήμα του στελεχικού του δυναμικού αδυνατεί να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις και δρα με την κεκτημένη ταχύτητα του 3%. «Ανώριμα στελέχη που αγνοούν τις παγκόσμιες γεωστρατηγικές και γεωοικονομικές καταστάσεις, διαχειριστές μικροεξουσιών, αδυνατούν να αντιληφθούν το μέγεθος του έργου, των υποχρεώσεων και ικανοτήτων που απαιτούνται για να φτάσουν στον προγραμματικό στόχο...», όπως το τοποθετεί η «Αυγή».
Οι υποδείξεις των έμπειρων ΠΑΣΟΚων
Με το κείμενο που υπογράφουν, οι Αλ. Μητρόπουλος και Δ. Τεμπονέρας διαμαρτύρονται ότι το «ευρύ εκλογικό σώμα» που στηρίζει τον ΣΥΡΙΖΑ «έχει συνειδητά αποκλειστεί από την οργανωτική μας δομή και ιεραρχία». Κατά τη δική τους γνώμη πρέπει να υπάρξει προσκλητήριο «σε στελέχη άλλων χώρων που απεξαρτήθηκαν και πολεμούν το μνημόνιο» και ταυτόχρονα να αποσυρθούν στελέχη από το συνδικαλιστικό κίνημα, τα επιστημονικά σωματεία κ.λπ. που «αδυνατούν να βοηθήσουν στην αντιστοίχηση της κινηματικής μας επιρροής με τη διευρυμένη κοινωνική μας βάση». Ακόμα, ζητούν να σταματήσει η «υπερέκθεση στελεχών πρώτης γραμμής», υποστηρίζοντας πως «το ποιοι άλλωστε μπορούν να διεισδύσουν στα λαϊκά στρώματα και να επηρεάσουν τις συνειδήσεις των πολιτών ... φάνηκε από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών». Οπου, σημειώνουμε, πρώτευσαν στελέχη προερχόμενα από το ΠΑΣΟΚ.
Με τη σειρά τους, υποδείξεις για την ταχύτερη αναρρίχηση του ΣΥΡΙΖΑ στον κυβερνητικό θώκο προσέφεραν οι επίσης ΠΑΣΟΚοι Γ. Μιχελογιαννάκης, Π. Κουρουμπλής, Κ. Χρυσόγονος, Δ. Τσουκαλάς, Α. Κοτσακάς, που με το κείμενό τους παρέδωσαν μαθήματα χειραγώγησης του λαού απ' την εμπειρία του ΠΑΣΟΚ των αρχών του '80.
Η πεντάδα προέτρεψε τον ΣΥΡΙΖΑ να μην εκχωρήσει την εκλογική βάση της Χρυσής Αυγής που είναι «μια σοβαρή παράμετρος, που δεν μπορεί να μας αφήνει αδιάφορους», ούτε την πατριδοκαπηλία στη ΧΑ «καταπιέζοντας τις δικές του πατριωτικές αναφορές».
Προτείνουν να μην προσανατολιστεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε συμμαχία με το λεγόμενο «κέντρο», αλλά στη «συγκρότηση ενός Κοινωνικού Μετώπου Ανατροπής της μνημονιακής πολιτικής», ως μετωπικού σχήματος του ΣΥΡΙΖΑ. Κατά τη γνώμη τους, ο ΣΥΡΙΖΑ για να οδηγηθεί με ασφάλεια στον κυβερνητικό θώκο «θα πρέπει να καταστήσει σαφές ότι μοναδική του επιδίωξη σήμερα αποτελεί η συγκρότηση μιας πλατιάς Δημοκρατικής και Πατριωτικής κοινωνικής συμμαχίας όσων έχουν πληγεί από τις μνημονιακές πολιτικές, που θα ξεκινά από το χώρο του ΚΚΕ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και θα φτάνει στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας (...) Η συμμαχία αυτή μπορεί να καταστήσει το ΣΥΡΙΖΑ αυτοδύναμο». Ομολογώντας ότι ο ρόλος μιας τέτοιας «συμμαχίας» δεν θα είναι άλλος απ' αυτόν του «βατήρα» για την εκλογική εκτόξευση του ΣΥΡΙΖΑ.
Τέλος, διεκδίκησαν αναβάθμιση στο εσωκομματικό πεδίο αναφέροντας ότι «η εκλογική διαδικασία στους Δήμους ανέδειξε τα όρια παρέμβασης του παραδοσιακού στελεχιακού δυναμικού του ΣΥΡΙΖΑ», ότι «η βάση του ΣΥΡΙΖΑ και οι ΟΜ (σ.σ. Οργανώσεις Μελών) έχουν ακόμα χαρακτηριστικά κλειστού και φοβικού κόμματος, όσο διαρκεί αυτό, οι προοπτικές για τη διεύρυνση του κόμματος επιδεινώνονται», ότι «στο μεσαίο στελεχιακό δυναμικό και στα απλά μέλη έχει διαμορφωθεί σχέση δυσανεξίας και φοβικά σύνδρομα σχετικά με ό,τι προέρχεται από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ», αλλά, όπως γράφουν, «η μεγάλη δεξαμενή ψηφοφόρων εντοπίζεται σε αυτόν ακριβώς το χώρο. Αν θέλουμε να προσελκύσουμε τα απλά στελέχη και ψηφοφόρους της βάσης που παραδοσιακά ψήφιζαν ΠΑΣΟΚ σε ένα βαθμό απαιτούνται και οι απαραίτητοι συνδετικοί κρίκοι».
Η άποψη της ηγετικής ομάδας
Την περασμένη βδομάδα, ο Γ. Δραγασάκης έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Μας ενδιαφέρουν οι διεργασίες στην κεντροαριστερά» και ότι «δεν έχει πια νόημα να μιλάμε για τα παλιά κόμματα ως ενιαία σύνολα. Τα παλιά κόμματα είναι σήμερα κέλυφος χωρίς σαφές και σταθερό περιεχόμενο. Το ΠΑΣΟΚ ειδικά βρίσκεται αντιμέτωπο με μια οξύτατη κρίση ταυτότητας (...) σε μια φάση αποσύνθεσης του παλιού πολιτικού συστήματος, δεν έχει πολύ νόημα να μιλάμε για "κόμματα" αλλά για "σχέδια". Το θέμα και εδώ, όπως και με το ΠΑΣΟΚ, είναι ποιο σχέδιο θέλει να υπηρετήσει η ΔΗΜΑΡ ή τα επιμέρους τμήματά της. Απ' αυτό κυρίως θα εξαρτηθεί η δική μας στάση απέναντί τους».
Αυτή είναι η άποψη που εκφράζει την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ στην παρούσα φάση, παρά την προσπάθεια συγκερασμού όλων των άλλων προτάσεων που καταθέτουν στελέχη και τάσεις του κόμματος, η οποία αποτυπώνεται στην εισήγηση προς την ΚΠΕ που κατά πλειοψηφία ενέκρινε η ΠΓ.
Λευκό επέλεξε να ψηφίσει ο Γ. Μηλιός που προ ολίγων ημερών είχε κάνει τη δική του παρέμβαση στην εσωκομματική συζήτηση πάντα με την έγνοια του πώς ο ΣΥΡΙΖΑ θα βάλει στο χέρι τη διαχείριση. Απείχαν τα μέλη που πρόσκεινται στην «Αριστερή Πλατφόρμα», η οποία αναμένεται να καταθέσει δύο τροπολογίες επί της εισήγησης, μία για την πολιτική συμμαχιών και μία για την κομματική λειτουργία.
Στο δεύτερο ζήτημα, η «Αριστερή Πλατφόρμα» βάζει «πάγο» σε κάθε σκέψη ανοίγματος των οργανώσεων, αφού η μαζική εγγραφή πρώην στελεχών του ΠΑΣΟΚ θα αναδείκνυε τη «Σοσιαλιστική Τάση» σε κυρίαρχη στο εσωκομματικό πεδίο ανατρέποντας τους εσωκομματικούς συσχετισμούς.
Σε ό,τι αφορά τις συμμαχίες, η ένσταση της «Αριστερής Πλατφόρμας» δε διατυπώνεται παρά από θέση ανησυχίας ότι η εγκατάλειψη της ρητορικής νόθου ριζοσπαστισμού θα στερήσει απ' τον ΣΥΡΙΖΑ τη δυνατότητα που είχε ως οπορτουνιστικό κόμμα να εγκλωβίζει, να δρα σαν ανάχωμα στο ριζοσπαστισμό, ενώ τον αφήνει έκθετο στην «κριτική απ' τα αριστερά». Αλλωστε, όπως δήλωναν στελέχη της στην «Αυγή» της Παρασκευής «η κυβέρνηση της αριστεράς είναι εκ των ων ουκ άνευ για την Αριστερή Πλατφόρμα».
Σύμφωνα με την εισήγηση προς την ΚΠΕ η «κυβέρνηση της αριστεράς» προϋποθέτει:
Πρώτον, να παρεμποδιστεί η προσπάθεια συγκρότησης πλειοψηφίας 180 βουλευτών που θα εκλέξουν νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Δεύτερον, συγκρότηση «μιας πλατιάς δημοκρατικής προοδευτικής ριζοσπαστικής συμμαχίας ικανής να διεκδικήσει την αυτοδυναμία στις επερχόμενες εκλογές», με όλους όσοι «σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο ... συμφωνούν σε ένα αντιμνημονιακό, αντινεοφιλελεύθερο, δημοκρατικό πρόγραμμα». Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ελάχιστοι εξαιρούνται απ' το θολό αντιμνημονιακό πρόταγμα της «συμμαχίας» που θέλει να χτίσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Μάλιστα, ιδιαίτερα πρόσκληση απευθύνεται σε πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ που «δεν χωρούν σε κεντροαριστερά σενάρια που έχουν ως μόνο στόχο να ανακόψουν τη δυναμική μιας πραγματικής, ριζοσπαστικής αριστερής αλλαγής». Πρόκειται, δηλαδή, για πρόταση συμμαχιών για λογαριασμό του κεφαλαίου στην οποία επιδιώκει τη χειραγώγηση ευρύτερων εργατικών - λαϊκών στρωμάτων από διαφορετικά πολιτικά φάσματα γι' αυτό χρειάζεται στο εσωτερικό του δυνάμεις που να μπορούν να «μιλάνε» σε όλους. Αυτήν την πρόταση λέει ο ΣΥΡΙΖΑ την απευθύνει προς το ΚΚΕ, όταν το ΚΚΕ παλεύει ακριβώς για το αντίθετο, για τον απεγκλωβισμό εργατικών - λαϊκών δυνάμεων από τη γραμμή της αστικής διαχείρισης, όταν παλεύει για τη συμμαχία των εργαζόμενων με τα φτωχά λαϊκά στρώματα σε αντιπαράθεση με το κεφάλαιο, τα μονοπώλια, τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις.
Τρίτον, «δημιουργία ενός μετώπου με πλατιά συσπείρωση πολιτών και συλλογικοτήτων που θέλουν να ενεργοποιηθούν για την προοδευτική αλλαγή στη χώρα μας, με βάση ένα μίνιμουμ πρόγραμμα και να παίξουν το ρόλο μιας δυναμικής συσπείρωσης για τη στήριξη των προοδευτικών αλλαγών και του ελέγχου του έργου της κυβέρνησης της Αριστεράς».
