Την περίοδο 2008 - 2013 επιβαρύνθηκαν με 36 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τους Οικογενειακούς Προϋπολογισμούς
Μέχρι και τις οικογενειακές αποταμιεύσεις «για τη γιατρειά στην ώρα της ανάγκης» εξανέμισαν οι κλιμακούμενες ανατροπές στο χώρο της Υγείας, ιδιαίτερα την τελευταία εξαετία, με σοβαρές συνέπειες, κύρια στον τομέα της πρόληψης. Η δραματική αυτή κατάσταση αποκαλύπτεται απ' τα στοιχεία των Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΟΠ) της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) με τα οποία ενημερώνεται ο ΟΟΣΑ.
Βασικό συμπέρασμα όλων αυτών των αριθμοσειρών, όπως ονομάζονται, είναι ότι οι άγριες πληρωμές των αρρώστων συμπληρώνουν τις δραματικές μειώσεις των δημόσιων δαπανών στην Υγεία και μεταφράζονται σε διασφάλιση της κερδοφορίας για τη φαρμακοβιομηχανία, ντόπια και ξένη. Επίσης, αποτελούν σημαντικό μέρος των εσόδων της επιχειρηματικής δραστηριότητας, κυρίως στον ιδιωτικό, αλλά και στον εμπορευματοποιημένο κρατικό τομέα της Υγείας.
Αριθμοσειρές απελπισίας
Στον Πίνακα που συνέταξε ο «Ρ» με βάση τα στοιχεία των ΟΠ, οι δαπάνες των νοικοκυριών για υπηρεσίες Υγείας - δηλαδή η ιδιωτική δαπάνη Υγείας - ακολούθησαν την πτωτική τάση των συνολικών αγορών αγαθών την περίοδο 2008 - 2013.
Απ' τα στοιχεία - Γραμμή ΣΤ - προκύπτει μια μείωση των συνολικών αγορών αγαθών απ' τα νοικοκυριά κατά 20,3% ή μια μείωση από χρόνο σε χρόνο με σταθερό ρυθμό 5,7%. Οι Συνολικές δαπάνες υγείας των νοικοκυριών - Γραμμή Γ - παρουσίασαν μια συνολική μείωση 24,6% - δηλαδή μεγαλύτερη απ' τη συνολική μείωση για άλλα αγαθά - αλλά με τον ίδιο ετήσιο ρυθμό μείωσης. Δηλαδή με 5,5% την περίοδο 2008 - 2013.
Ομως, απ' τα στοιχεία που περιέχονται στον Πίνακα προκύπτουν οι εξής αποκαλυπτικές πλευρές:
- Οι δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών για υπηρεσίες Υγείας έρχονται να συμπληρώσουν τις δραματικές μειώσεις της δημόσιας δαπάνης για υπηρεσίες Υγείας. Απ' τα στοιχεία της Γραμμής Β προκύπτει ότι οι δαπάνες του κράτους και των ασφαλιστικών ταμείων (και τώρα του ΕΟΠΥΥ) μειώθηκαν κατά 30,0%, και με ετήσιο ρυθμό 10,7%. Ετσι, τα νοικοκυριά - παρά τη μείωση των δαπανών τους για υπηρεσίες Υγείας - υποχρεώθηκαν να πληρώσουν 35,914 δισ. ευρώ την περίοδο 2008 - 2013. Με άλλα λόγια, οι ελληνικές οικογένειες πλήρωσαν κατά μέσο όρο 6 δισ. ευρώ το χρόνο για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη!
Μια άλλη ανάγνωση αυτής της δαπάνης είναι ότι κάθε οικογένεια ξόδεψε 1.700 ευρώ κάθε χρόνο για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη! Το ποσό των 35,914 δισ. ευρώ αντιστοιχεί στο 31,3%% των Συνολικών Δαπανών Υγείας (ΣΔΥ) την αντίστοιχη περίοδο. Πρόκειται για ένα απ' τα μεγαλύτερα ποσοστά ιδιωτικών δαπανών Υγείας στον κόσμο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ.
«Φαρμακερές» αυξήσεις
Οι πληρωμές μειώθηκαν για όλες τις κατηγορίες των υπηρεσιών Υγείας, εκτός από τρεις: Την αγορά φαρμάκων και την περίθαλψη στα ιδιωτικά και δημόσια νοσοκομεία.
Οπως φαίνεται στη Γραμμή Γ1, τα νοικοκυριά πλήρωσαν για φάρμακα 1,336 δισ. ευρώ το 2008 και αν συνυπολογιστούν και τα άλλα φαρμακευτικά είδη και συσκευές (Γραμμή Γ2) η δαπάνη έφτασε σε 1,613 δισ. ευρώ. Το 2013 οι δαπάνες για φάρμακα έφτασαν στα 1,695 δισ. ευρώ για φάρμακα και με τα υπόλοιπα φαρμακευτικά είδη σε 1.862 δισ. ευρώ. Αθροιστικά δηλαδή οι άρρωστοι πλήρωσαν απ' την τσέπη τους 8,36 δισ. ευρώ και μαζί με τα υπόλοιπα φαρμακευτικά είδη 9,773 δισ. ευρώ, την περίοδο 2008 - 2013.
Η συμμετοχή στα φάρμακα που πληρώνει ο ασφαλισμένος είναι 0%, 10% και 25% επί της Ασφαλιστικής Τιμής (ΑΤ), η οποία είναι ο μέσος όρος των τριών φτηνότερων γενοσήμων φαρμάκων στην ελληνική αγορά. Σ' αυτές τις τιμές προστίθεται η διαφορά μεταξύ της Λιανικής Τιμής (ΛΤ) - δηλαδή της τιμής του φαρμάκου στο φαρμακείο της γειτονιάς - και ΑΤ, όταν ο άρρωστος δεν επιλέξει το φάρμακο με την ΑΤ. Στην περίπτωση που το φάρμακο είναι πρωτότυπο και δεν έχει γενόσημο, τότε τη διαφορά ΛΤ - ΑΤ τη «μοιράζονται» ο ασθενής και ο ΕΟΠΥΥ. Για την εκτέλεση κάθε συνταγής, ο άρρωστος πληρώνει 1 ευρώ για τον ΕΟΠΥΥ.
Εκτός απ' αυτά, οι άρρωστοι πληρώνουν απ' την τσέπη τους ολόκληρη την τιμή για τα φάρμακα της λεγόμενης «αρνητικής λίστας», που συνταγογραφούνται από γιατρό, αλλά δεν καλύπτονται απ' τον ΕΟΠΥΥ. Επιπλέον, οι άρρωστοι επιβαρύνονται και για τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ), για τα οποία, σύμφωνα με το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), οι πωλήσεις το 2009 ήταν 586 εκατ. ευρώ, το 2010 210 εκατ. και το 2011 569 εκατ. ευρώ.
Με βάση αυτές τις πληρωμές των ηλεκτρονικών συνταγών, η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ) υπολογίζει τη Δημόσια Φαρμακευτική Δαπάνη (ΔΦΔ) που καλύπτεται απ' τον ΕΟΠΥΥ - και παλιότερα απ' τα ασφαλιστικά ταμεία. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ - και το Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας - η εξέλιξη της ΔΦΔ ήταν η εξής: 2008: 5,1 δισ. ευρώ, 2009: 5,3 δισ., 2010 4,3 δισ., 2011 4,0 δισ., 2012 3,1 δισ. και 2013 2,8 δισ. ευρώ.
Απ' αυτά τα ποσά η φαρμακοβιομηχανία επιστρέφει ένα μέρος στον ΕΟΠΥΥ. Βέβαια, οι άρρωστοι πληρώνουν συμμετοχή επί των ποσών πριν την επιστροφή, η οποία μεσοσταθμικά ήταν 9% το 2009 και το 2013 ξεπέρασε το 21%. Μ' αυτούς τους υπολογισμούς φαίνεται ότι οι άρρωστοι πλήρωσαν από 500 εκατ. μέχρι 1 δισ. ευρώ το χρόνο για την περίοδο 2008 - 2013, ενώ στην πραγματικότητα πλήρωσαν τα ποσά που φαίνονται στις Γραμμές Γ1 και Γ2 και τα οποία - αθροιστικά - φτάνουν στα 9,773 δισ. ευρώ.
Με τις φαρμακερές συμμετοχές των αρρώστων, οι κυβερνήσεις διασφάλισαν σταθερό το μερίδιο της φαρμακοβιομηχανίας απ' τις πωλήσεις φαρμάκων στη χώρα μας, παρά τις εκάστοτε μειώσεις των τιμών. Για παράδειγμα, το 2013, οι πωλήσεις φαρμάκων στην Ελλάδα ήταν 5,3 δισ. ευρώ και το 75% το καρπώθηκαν οι φαρμακοβιομηχανίες, ντόπιες και ξένες.
Αυξήθηκαν 41% οι πληρωμές στα κρατικά νοσοκομεία
Στη Γραμμή Γ6 φαίνεται η εξέλιξη των πληρωμών των νοικοκυριών για υπηρεσίες Υγείας από κρατικά νοσοκομεία.
Προκύπτει μια αύξηση 41% - με ετήσιο ρυθμό 7,1% - η οποία οφείλεται στην αύξηση του εισιτηρίου στα Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία (ΤΕΙ) από 3 σε 5 ευρώ, καθώς και στις πληρωμές στην ολοήμερη λειτουργία - δηλαδή τα απογευματινά ιδιωτικά ιατρεία - στα δημόσια νοσοκομεία.
Οι ασθενείς δεν μπορούν να επισκεφτούν πια τους ιδιώτες γιατρούς - που «καλύπτουν» τα κενά της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) - γιατί δεν έχουν να πληρώσουν τις επισκέψεις των 10 και 20 ευρώ. Ετσι - και σε συνδυασμό με την υποτυπώδη λειτουργία του Πρωτοβάθμιου Εθνικού Δικτύου Υγείας (ΠΕΔΥ) - οι άρρωστοι συνωστίζονται στα ΤΕΙ των δημόσιων νοσοκομείων.
Για παράδειγμα, το 2013 επισκέφτηκαν τα ΤΕΙ 6.681.198 ασθενείς, έναντι 6.459.358 το 2012. Δηλαδή, οι επισκέψεις αυξήθηκαν κατά 3,4%. Με άλλα λόγια, οι πληρωμές στα ΤΕΙ ήταν 6.459.358 Χ 5 = 32.296.790 ευρώ το 2012 και 6.681.198 Χ 5 = 33.406.790 ευρώ το 2013, παρουσιάζοντας αύξηση, ανάλογη των επισκέψεων, κατά 3,4%.
Ανάλογη ποσοστιαία αύξηση είχαν και τα απογευματινά ιατρεία, που λειτουργούν με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Το 2012 οι επισκέψεις ήταν 398.731 και το 2013 411.819. Υπάρχει, δηλαδή, μια αύξηση 3,9%, περίπου ανάλογη με εκείνης στα ΤΕΙ. Ομως η αύξηση των πληρωμών το 2013 - σε σχέση με το 2012 - ξεπέρασε το 15%, λόγω του διαφοροποιημένου και ακριβότερου τιμολογίου.
Συνολικά, οι πληρωμές των αρρώστων για υπηρεσίες Υγείας στη χώρα μας είναι απ' τις υψηλότερες στον κόσμο την περίοδο 2008 - 2013. Απ' τα στοιχεία των Γραμμών Α και Β προκύπτει ότι η ιδιωτική δαπάνη Υγείας είχε την εξής εξέλιξη: 2008 33,3%, 2009 29,2%, 2010 31,5%, 2011 29,3%, 2012 33,3% και 2013 39%.
Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ
