Κυβέρνηση και τρόικα σχεδιάζουν αντιδραστικές αλλαγές στο συνδικαλιστικό νόμο. Την επιτάχυνση αυτών των αλλαγών ζήτησαν και οι βιομήχανοι την περασμένη βδομάδα. Για «πρώτη δόση», σχεδιάζουν τον περιορισμό του αριθμού των εκλεγμένων συνδικαλιστών που προστατεύονται από απόλυση, ώστε να λυθούν τα χέρια των εργοδοτών από τους περιορισμούς που θέτει ο Ν. 1264/82. Σκοπεύουν, επίσης, να βάλουν επιπλέον εμπόδια στην παρουσία των συνδικαλιστικών οργανώσεων μέσα στις επιχειρήσεις, για την ενημέρωση και τη διανομή ανακοινώσεων.
Οσον αφορά στην προκήρυξη απεργιών, προβλέπεται η αύξηση του χρόνου ειδοποίησης της εργοδοσίας από τις 24 στις 48 ώρες πριν. Ομως, το υπουργείο Εργασίας έχει ήδη δηλώσει την πρόθεσή του να αλλάξει τη νομοθεσία, ώστε η απόφαση για απεργία να μη λαμβάνεται από την πλειοψηφία των εργαζομένων που παίρνουν μέρος σε Γενική Συνέλευση με απαρτία, αλλά από την πλειοψηφία των εργαζομένων σε μια επιχείρηση. Αυτός ο όρος, όποτε και αν εφαρμοστεί, ακυρώνει επί της ουσίας τη δυνατότητα της συντριπτικής πλειοψηφίας των σωματείων να κηρύξουν απεργία.
Οι προωθούμενες ανατροπές, και άλλες που δεν έχουν συμπεριληφθεί σ' αυτό το «πρώτο κύμα», δεν ξεσπούν από το πουθενά. Ηταν θέμα χρόνου το σάρωμα των εργασιακών δικαιωμάτων να «ακουμπήσει» και τις συνδικαλιστικές ελευθερίες. Σε συνθήκες υποχώρησης του κινήματος, το κεφάλαιο αρπάζει την ευκαιρία να τσακίσει μισθούς, συντάξεις, ωράρια και ταυτόχρονα να υπονομεύσει παραπέρα το κίνημα στις σημερινές συνθήκες, να αποτρέψει ακόμα και τις ελάχιστες διεκδικήσεις την περίοδο της οικονομικής ανάκαμψης. Αυτόν τον διπλό στόχο υπηρετούν οι αλλαγές στο συνδικαλιστικό νόμο.
Τίποτα δε χαρίστηκε
Είναι, ωστόσο, καθαρό, ότι το κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις του δεν «χαρίστηκαν» στους εργαζόμενους, όταν σε προηγούμενες περιόδους αναγνώριζαν μια σειρά από συνδικαλιστικές ελευθερίες, κουτσουρεμένες ακόμα και για την εποχή τους. Πρώτα απ' όλα, ο συσχετισμός δύναμης στο πεδίο της ταξικής πάλης είναι που κρίνει το επίπεδο των κατακτήσεων στον καπιταλισμό, που ούτως ή άλλως έχουν «ταβάνι». Ο συσχετισμός, όμως, δεν είναι δοσμένος για πάντα. Ούτε, βέβαια, είναι διασφαλισμένες οι κατακτήσεις των εργαζομένων. Η αστική τάξη ποτέ δεν παραιτείται από την προσπάθεια να τις ακυρώσει στην πράξη και να τις πάρει πίσω.
Για παράδειγμα, η προσπάθεια υπονόμευσης των όποιων θετικών διατάξεων περιείχε για τους εργαζόμενους ο 1264/82 του ΠΑΣΟΚ ξεκίνησε πριν ακόμα ψηφιστεί στη Βουλή. Μαζί με το συνδικαλιστικό νόμο, η τότε κυβέρνηση έφερε και έναν άλλο νόμο, που έδινε κίνητρα για επενδύσεις στην εργοδοσία. Καθόλου τυχαία, πρώτα ψηφίστηκε ο νόμος που ενδιέφερε άμεσα τους εργοδότες και μετά ο μετέπειτα 1264/82. Μάλιστα, πολλές από τις διατάξεις που περιείχε το αρχικό σχέδιο νόμου είχαν αλλάξει προς το χειρότερο μέχρι να φτάσει στη Βουλή και να ψηφιστεί, γεγονός που προδίδει συνδιαλλαγή στο παρασκήνιο.
Κάτω από το «τσόφλι» των συνδικαλιστικών ελευθεριών που αναγνώριζε αυτός ο νόμος, το κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις του εκκόλαψαν τον εργοδοτικό - κυβερνητικό συνδικαλισμό, την εργατική αριστοκρατία και τον «κοινωνικό εταιρισμό» που απαιτούσαν οι δοσμένες συνθήκες. Στόχος της αστικής διαχείρισης, που περνούσε τότε στα χέρια της σοσιαλδημοκρατίας, ήταν να ενσωματώσει το κίνημα, που έδειχνε τάσεις ριζοσπαστισμού, κάτω από την επίδραση του διεθνούς συσχετισμού δύναμης (υπήρχε η ΕΣΣΔ και οι άλλες σοσιαλιστικές χώρες) και της επιρροής του ΚΚΕ στους εργαζόμενους και το λαό.
Σταθερή πορεία υπονόμευσης
Σήμερα, τα συνδικαλιστικά δικαιώματα έχουν διαβρωθεί σε μεγάλο βαθμό και με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, ο 1264/82 διασφαλίζει τυπικά το δικαίωμα στην απεργία, όμως η οποιαδήποτε προσφυγή στη Δικαιοσύνη ενάντια σε απεργούς κρίνεται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων υπέρ της εργοδοσίας. Το κράτος είναι ο πρώτος διδάξας. Αξιοποιεί τις δικαστικές αποφάσεις και επικαλείται το «δημόσιο συμφέρον», για να επιβάλει την «πολιτική επιστράτευση», καταργώντας επί της ουσίας το δικαίωμα στην απεργία, προς όφελος της εργοδοσίας, των καπιταλιστών.
Η ποινικοποίηση της συνδικαλιστικής δράσης παίρνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις, όπως δείχνουν οι εκατοντάδες διώξεις σε βάρος συνδικαλιστών της Ζώνης, τα «αγροτοδικεία» και «μαθητοδικεία», οι καταδίκες συνδικαλιστών του ταξικού κινήματος, ακόμα και για «ηθική αυτουργία», επειδή πρωτοστατούν σε κινητοποιήσεις του κλάδου τους.
Αλλο παράδειγμα: Ο νόμος αναγνωρίζει το δικαίωμα των συνδικαλιστών να έρχονται σε επαφή με τους εργαζόμενους στο χώρο της δουλειάς τους, στην πραγματικότητα, όμως, η πρόσβαση γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη για τα σωματεία. Μια ακόμα πλευρά: Η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων και η σαρωτική αντικατάστασή τους με ατομικές και επιχειρησιακές, που δεν εξαρτώνται πλέον από τους όρους της ΕΓΣΣΕ ή των κλαδικών Συμβάσεων, αδυνατίζει εκ των πραγμάτων στη συνείδηση των εργαζομένων την αναγκαιότητα της συλλογικής διεκδίκησης, ενισχύει τον ατομισμό και την παραίτηση, που είναι δηλητήριο για τη συνδικαλιστική δράση.
Επίσης, η γραμμή που υπηρετεί στο κίνημα ο εργοδοτικός - κυβερνητικός συνδικαλισμός παραμένει κυρίαρχη, ενισχύοντας τη σημερινή εικόνα του εκφυλισμού και της απαξίωσης. Πάνω σ' αυτό το έδαφος, κυβέρνηση και εργοδοσία κάνουν τώρα το επόμενο βήμα, έχοντας ζεστή την πλάτη τους από την πλειοψηφία της ΓΣΕΕ.
Ο χαρακτήρας της πάλης
Οι κορόνες για «αντιδημοκρατικό κατήφορο» της κυβέρνησης, με αφορμή τις αλλαγές στο συνδικαλιστικό νόμο, συγκαλύπτουν τις ευθύνες της εργοδοσίας, αλλά και τους πραγματικούς στόχους αυτών των αλλαγών. Καθοριστικός είναι και ο ρόλος της πλειοψηφίας της ΓΣΕΕ, που στις αρχές Οκτώβρη θριαμβολογούσε ότι πέτυχε συμφωνία με τους εργοδότες για «αναγκαίες» και «περιορισμένες» αλλαγές στο συνδικαλιστικό νόμο και λίγες μέρες μετά, το θέμα ανοίγει «στα γεμάτα».
Η προσπάθεια να καλλιεργήσει εφησυχασμό και να παρουσιάσει το κεφάλαιο σαν συνομιλητή και «κοινωνικό εταίρο» των εργαζομένων, είναι συνειδητή. Επιβάλλεται από τις δεσμεύσεις της απέναντι στην εργοδοσία και τη στρατηγική της. Η στάση της είναι επικίνδυνη και πρέπει να απαντηθεί από τους ίδιους τους εργαζόμενους.
Η πάλη για την παρεμπόδιση των ανατροπών στο συνδικαλιστικό νόμο και τη διεύρυνση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, δεν μπορεί να αφαιρείται από το ποια τάξη εξυπηρετεί η επίθεση στα συνδικαλιστικά δικαιώματα, τι επιδιώκει και ποιας τάξης τα συμφέροντα θίγονται. Δεν είναι πάλη για τις «ελευθερίες» και τα «δημοκρατικά δικαιώματα» γενικά και για τους εργαζόμενους δεν μπορεί να αποσπάται από τη γενικότερη πάλη ενάντια στο κεφάλαιο και την πολιτική που υπηρετεί τα συμφέροντά του.
Από αυτήν τη σκοπιά, δεν μπορεί να ιδωθεί έξω από την ανάγκη να ανασυγκροτηθεί το εργατικό κίνημα σε ταξική κατεύθυνση, να ηττηθεί η γραμμή του κοινωνικού εταιρισμού, της ταξικής συνδιαλλαγής και συνεργασίας. Αλλά να ηττηθεί και η λογική της αναμονής και της ανάθεσης, την οποία καλλιεργούν κυρίως οι συνδικαλιστικές δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ και δρα διαλυτικά στο κίνημα.
Με αυτό το πνεύμα ανοίγουν τη συζήτηση οι ταξικές δυνάμεις, μπροστά και στην πανελλαδική πανεργατική απεργία στις 27 Νοέμβρη, καλώντας τους εργαζόμενους να συμμετάσχουν μαζικά, σαν το επόμενο αναγκαίο βήμα, μετά το πετυχημένο πανελλαδικό συλλαλητήριο της 1ης Νοέμβρη στην Αθήνα.
