Το γενικό πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ (Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης), θέτει ως κεντρική προτεραιότητα την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη - 2020». Παράλληλα, έχουν ενσωματωθεί και οι σχεδιασμοί του αποκαλούμενου «εθνικού αναπτυξιακού προτύπου», οι προτεραιότητες που συνδέονται με τους «επιλέξιμους» προς ενίσχυση ανταγωνιστικούς κλάδους της οικονομίας και της παραγωγής για μεγαλύτερο κέρδος και όχι βέβαια για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών. Σε αυτό το πλαίσιο, «επιλεξιμότητα» για τα υπό ένταξη έργα σημαίνει ότι ο προβλεπόμενος πακτωλός των διακρατικών και κρατικών ενισχύσεων θα διοχετευθεί σε ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους, προκειμένου να τονωθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς επίσης και για την εκτέλεση δημόσιων έργων και υποδομών αναγκαίων για τα σχέδια των εγχώριων μονοπωλίων. Ελάχιστα είναι τα ποσά που προβλέπονται για την κάλυψη στοιχειωδών λαϊκών αναγκών και αυτά αφορούν κατά κύριο λόγο τη διαχείριση των φαινομένων της ακραίας φτώχειας.
Πέρα από την «επιλεξιμότητα», το νέο ΕΣΠΑ περιλαμβάνει, για πρώτη φορά, και την αποκαλούμενη ρήτρα της «αιρεσιμότητας», κατά την ορολογία της ΕΕ. Αυτό σημαίνει, ότι οι εκταμιεύσεις για την εκτέλεση των έργων, επί της ουσίας, έχουν ως όρο και προϋπόθεση τη «συμμόρφωση» όλων ανεξαιρέτως των κρατών - μελών με τις υποδείξεις της Κομισιόν, στο πλαίσιο των μέτρων της «ενισχυμένης δημοσιονομικής εποπτείας».
Σε αυτό το πλαίσιο, μεταξύ άλλων, προβλέπονται :
- Η αναστολή ή και η ακύρωση της χρηματοδότησης σε περιπτώσεις αποκλίσεων από τους αντιλαϊκούς στόχους.
- Επιπλέον, για τα κράτη που είναι ενταγμένα σε «μηχανισμούς στήριξης», όπως η Ελλάδα, υπάρχει και ηδυνατότητα άμεσης συμμετοχής της Κομισιόν στη διαχείριση των προγραμμάτων, χωρίς να έχει προηγηθεί η συγκατάθεση της κυβέρνησης.
Είναι απόλυτα φανερό το γεγονός ότι οι εκταμιεύσεις του ΕΣΠΑ καθώς και η συμβολή τους στην όποια καπιταλιστική ανάκαμψη θα συνδυάζονται με αλλεπάλληλα αντιλαϊκά πακέτα μέτρων, στη βάση των στόχων της δημοσιονομικής πολιτικής (κρατικά έσοδα - δαπάνες). Στην περίπτωση της Ελλάδας, τα παραπάνω συνδυάζονται όχι μόνο με το «κλείδωμα» της αντιλαϊκής συμφωνίας με τους «θεσμούς» της τρόικας, αλλά και με την απαρέγκλιτη εφαρμογή της στη διάρκεια των επόμενων χρόνων, ανεξάρτητα από την κυβέρνηση που θα βρίσκεται στο «τιμόνι» της αστικής διαχείρισης.
Σε πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ Ν. Καραθανασόπουλοςεπισήμανε σχετικά: «Οι προϋποθέσεις είναι να τηρούνται οι δημοσιονομικοί στόχοι του συμφώνου σταθερότητας, επομένως δημοσιονομική εξυγίανση και για τις χώρες που βρίσκονται υπό δανειοδότηση να υλοποιούνται τα μνημόνια. Αυτές είναι οι προϋποθέσεις για τη χρηματοδότηση ενός κράτους - μέλους, όπως επίσης και να υλοποιεί το εκάστοτε μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα». Και, βέβαια, «επιταχύνει τις ανατροπές στην αγορά εργασίας για ένα ευέλικτο, ανασφάλιστο, ανειδίκευτο προσωπικό, το οποίο θα προσαρμόσει στις ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων. Η προσαρμοστικότητα της αγοράς εργασίας στις ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων. Αυτά είναι που κάνει το ΣΕΣ».
Η εξωστρέφεια του κεφαλαίου
Αποκαλυπτική για τους σχεδιασμούς των μονοπωλίων και των ισχυρών ελληνικών ομίλων είναι η μελέτη και η πρόταση του ΣΕΒ, σχετικά με την αξιοποίηση του νέου ΕΣΠΑ 2014 - 2029, προβλεπόμενου ύψους 20,6 δισ. ευρώ από τα κοινοτικά διαρθρωτικά κονδύλια, ενώ έχει τη σημασία του το γεγονός ότι η εν λόγω μελέτη του ΣΕΒ χρηματοδοτήθηκε από τα κονδύλια του προηγούμενου ΕΣΠΑ. «Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι εθνικοί πόροι για επενδύσεις δεν υπάρχουν. Γι' αυτό δεν περισσεύει κανένα ευρώ από τα κοινοτικά ταμεία και ειδικότερα το νέο ΕΣΠΑ», έχει δηλώσει ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Θ. Φέσσας.
Οι κλάδοι και οι «αλυσίδες αξίας», που αναγνωρίζει ο ΣΕΒ ως βασικούς κρίκους της καπιταλιστικής ανάκαμψης και προς ενίσχυση από το νέο ΕΣΠΑ, είναι οι παρακάτω:
- Βιομηχανία παραγωγής Ενέργειας: Σε αυτήν περιλαμβάνουν τη μεταφορά ενεργειακών πόρων (πετρέλαιο, άνθρακας, LNG κ.ά.), την παραγωγή και πώληση εγκαταστάσεων (ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά) πώληση Ενέργειας στο εξωτερικό κ.ά.
- Υγεία: Αφορά στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, στην ανάπτυξη ιδιωτικών υπηρεσιών Υγείας για κατοίκους του εξωτερικού, ανάπτυξη διαγνωστικών κέντρων, παραγωγή γενόσημων, καλλυντικών και παραφαρμακευτικών προϊόντων.
- Αλυσίδα τροφίμων: Διευκόλυνση της πρόσβασης σε ξένες αγορές, (εφοδιαστική αλυσίδα, τελωνεία, κανάλια διανομής), ανάπτυξη βιοτεχνολογίας κ.ά.).
- Δομικά προϊόντα - μεταλλικές κατασκευές: Συμμετοχή σε μεγάλα κατασκευαστικά έργα του εξωτερικού, καινοτόμα/«πράσινα» δομικά προϊόντα κ.ά.
- Μεταφορές και εφοδιαστική αλυσίδα: Προώθηση γεωγραφικών πλεονεκτημάτων των παρόχων υπηρεσιών, σχεδιασμός αγοράς με «κρίσιμα ζητήματα» την εύρεση κατάλληλων μεταφορικών μέσων την κατάλληλη στιγμή, τελωνειακές διαδικασίες κ.ά.
- Πληροφορική: Εφαρμογές για smart phones/tablets, τεχνολογίες για υποδομές «έξυπνων πόλεων» στη διαχείριση ενέργειας και μεταφορών, υπηρεσίες social media κ.ά.
- Ετοιμο ένδυμα: «Επένδυση στο desing», παραγωγή εξελιγμένων πρώτων υλών, μάρκετινκ ελληνικών οίκων.
Οι προτεραιότητες της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ
Σε πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή, ο υπουργός Οικονομίας, Γ. Σταθάκης, τόνισε χαρακτηριστικά: «Το νέο ΕΣΠΑ είναι σχεδιασμένο από την προηγούμενη κυβέρνηση»(...) «Είναι εκ των πραγμάτων πιο συμβατό με τη φιλοσοφία της καινούργιας κυβέρνησης. Αποτρέπει «φαραωνικά» έργα, φιλόδοξα και πρωτίστως μεγάλα κατασκευαστικά ή άλλα. Ο βασικός σκοπός είναι η εστίαση σε έργα μεσαίας και μικρής κλίμακας, πιο συμβατά με το παραγωγικό πρότυπο δυναμικό της χώρας, πιο συμβατό με το περιβάλλον και την ανάπτυξη ενός ισχυρού τομέα ποιοτικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, πιο συμβατό με ένα συμβατό οικονομικό μοντέλο με τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα της χώρας. Υπό αυτές τις συνθήκες δεσμευόμαστε, ακριβώς, να επιτείνουμε και να υπηρετήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτήν την ιδέα, την αξία μέσω του νέου ΕΣΠΑ και να συνδέσουμε αυτήν τη διάσταση μεοποιουσδήποτε άλλους επιπρόσθετους πόρους αναζητηθούν». Οι «επιπρόσθετοι πόροι», στους οποίους έχει διαρκώς στραμμένο το βλέμμα η συγκυβέρνηση, αφορούν στο λεγόμενο «επενδυτικό πακέτο Γιούνκερ».
Σύμφωνα με την Κομισιόν, το «επενδυτικό ταμείο» θα εστιάζει στην «πραγματοποίηση επενδύσεων σε υποδομές, ιδίως στα ευρυζωνικά και ενεργειακά δίκτυα, καθώς και σε υποδομές μεταφορών σε βιομηχανικά κέντρα, στην εκπαίδευση, στην έρευνα και την καινοτομία, σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας». Σε αυτό το πλαίσιο, επισημαίνεται ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην άρση των «φραγμών» που υπάρχουν σε όλους τους βασικούς τομείς υποδομών, όπως η Ενέργεια, οι Τηλεπικοινωνίες, τα ψηφιακά μέσα και οι μεταφορές, καθώς και οι «φραγμοί» στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών.
Στη συγκρότηση «κοινής ομάδας εργασίας» με αντικείμενο την αξιοποίηση και τη διοχέτευση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ στους ελληνικούς επιχειρηματικούς ομίλους προχώρησαν, πρόσφατα η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οπως ανακοινώθηκε, η «κοινή ομάδα εργασίας» θα παρέχει «τεχνογνωσία», ώστε να αξιοποιηθούν τα προβλεπόμενα 20,6 δισ. ευρώ από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά κονδύλια, στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2014 - 2020. Η επίτροπος Περιφερειακής Πολιτικής της ΕΕ, Κ. Κρέτσου, μετά από πρόσφατες συναντήσεις με κυβερνητικούς παράγοντες στην Αθήνα, χαρακτήρισε πολύ σημαντικά τα ενεργειακά έργα που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, ενώ δήλωσε έτοιμη να ανταποκριθεί σε πολύ συγκεκριμένα αιτήματα που θα υποβάλει η ελληνική κυβέρνηση για τη στήριξη ενεργειακών επενδύσεων. Από την πλευρά του, ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας,Π. Λαφαζάνης, αναφέρθηκε στις προσπάθειες της σημερινής κυβέρνησης - αντίστοιχες με αυτές των προκατόχων της - προκειμένου να ενταχθούν στα «Ευρωπαϊκά Ενεργειακά Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος» 15 έργα φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, δίνοντας προτεραιότητα σε τρία από αυτά: Τον κάθετο διάδρομο φυσικού αερίου IGB-R, την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου - Κρήτης - ηπειρωτικής Ελλάδας, καθώς και την ηλεκτρική διασύνδεση της ηπειρωτικής χώρας με τα νησιά του Αιγαίου.
