Παζάρια για το σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας
Εντείνονται οι διεργασίες αναμόρφωσης του πολιτικού σκηνικού
 |
Την πρώτη θέση διατηρεί το μέχρι πρότινος κυβερνών κόμμα στην Τουρκία AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης), σύμφωνα με τα σχεδόν τελικά αποτελέσματα των προχτεσινών βουλευτικών εκλογών, στις οποίες πήρε το 40,7% των ψήφων (έναντι 49,83% το 2011 έχει 3 εκατομμύρια λιγότερους ψηφοφόρους) και εκλέγει 254 βουλευτές, όταν για να σχηματίσει ένα κόμμα αυτοδύναμη κυβέρνηση χρειάζεται τουλάχιστον 276 έδρες. Το κόμμα αυτό επιχείρησε να εμφανιστεί ως εγγυητής συνέχισης της καπιταλιστικής ανάπτυξης που υπήρξε τα προηγούμενα χρόνια και, βέβαια, σήμανε επιδείνωση της ζωής της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων.
Την ίδια στιγμή, το βασικό κόμμα της κεμαλικής αντιπολίτευσης, παραδοσιακά σοσιαλδημοκρατικό, Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), έλαβε 25,1% και 132 έδρες (από 25,98% το 2011) και αν και έλαβε πάνω από 200.000 περισσότερες ψήφους από το 2011 είναι σαφές ότι δεν κατάφερε να καρπωθεί τις απώλειες του AKP. Αυτοπροβλήθηκε ως ο καλύτερος διαχειριστής των υποθέσεων της αστικής τάξης της Τουρκίας, ασκώντας κριτική στον αυταρχισμό του καθεστώτος Ερντογάν.
Το εθνικιστικό MHP (τμήμα του είναι και οι «Γκρίζοι Λύκοι») έλαβε 16,5% και 82 έδρες (από 13%).
Είσοδος του HDP στη Βουλή
Ιδιαίτερα μεγάλη είναι η αύξηση των ποσοστών για το φιλοκουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα HDP, πολυτασικό κόμμα με κυρίαρχη τη σοσιαλδημοκρατική γραμμή. Αν και η σύγκριση με το 2011 είναι δύσκολη καθώς φέτος «κατέβασε» για πρώτη φορά δικά του ψηφοδέλτια (και όχι «ανεξάρτητους» υποψήφιους), το HDP έλαβε13% - 10% είναι το πλαφόν εισόδου στη Βουλή - κερδίζοντας 82 έδρες ενώ το 2011 οι «ανεξάρτητοι» συνολικά είχαν λάβει 6,57%. Το κόμμα αυτό παρουσιάζεται ως η «νέα αριστερά» ή «ο ΣΥΡΙΖΑ της Τουρκίας», που δήθεν μπορεί να εξασφαλίσει «δικαιώματα» σε έναν «πιο ανθρώπινο καπιταλισμό». Δεν είναι τυχαίο ότι χτες την εκλογική επιτυχία του έσπευσαν να χαιρετίσουν ο ΣΥΡΙΖΑ και η Δημοκρατική Αριστερά.
Οσον αφορά τα μεγάλα αστικά κέντρα, το AKP διατηρεί την πρώτη θέση σε Κωνσταντινούπολη και Αγκυρα με 41,2% και 45,2%, αντίστοιχα, σημειώνοντας ωστόσο σημαντικές απώλειες καθώς το 2011 είχε πάρει 49,38% και 49,24% αντίστοιχα.
Στη Σμύρνη, πρώτο παραμένει το CHP με 46% (από 43,69%) ενώ στο ανατολικό Ντιγιάρμπακιρ το HDP ήρθε πρώτο με 78,2%.
Υψηλά ποσοστά συγκέντρωσε το HDP σε Κωνσταντινούπολη (12,4%) ενώ στις κάλπες που στήθηκαν στο εξωτερικό το HDP ήρθε δεύτερο με 20,41% αφήνοντας το CHP τρίτο με 17,03% (στην Ελλάδα το HDP ήρθε πρώτο με 31%).
Νέα τροφή στα αντιλαϊκά παζάρια
Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων (τα επίσημα θα ανακοινωθούν σε ένα 10ήμερο) και τα πρώτα σχόλια από τα επιτελεία των κομμάτων έδωσαν νέα τροφή στα παζάρια που εδώ και καιρό είχαν αρχίσει όσον αφορά τις πιθανές εκδοχές για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης.
Ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συνιδρυτής του AKP, με γραπτή του δήλωση σημείωσε ότι «στη νέα αυτή διαδικασία, είναι ζωτικής σημασίας για όλα τα πολιτικά κόμματα να ενεργήσουν με την αναγκαία ευαισθησία και να υιοθετήσουν υπεύθυνη στάση για να διαφυλάξουν την ατμόσφαιρα σταθερότητας και εμπιστοσύνης, καθώς και τα δημοκρατικά κεκτημένα».
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου (που δεν αποκλείεται να βρεθεί στο επίκεντρο εσωτερικών ανακατατάξεων στο AKP αν χρεωθεί τις μεγάλες απώλειες) έκανε λόγο για «νίκη» και αποτελέσματα που δείχνουν ότι το AKP αποτελεί τη «σπονδυλική στήλη» της Τουρκίας. Επιπλέον (σπεύδοντας να ανταποκριθεί στους εκπροσώπους επιχειρηματικών ενώσεων που ζήτησαν εγγυήσεις για τη «σταθερότητα» και «συνεργασία» όλων των μερών) έσπευσε να συμπληρώνει ότι «θα λάβουμε κάθε προφύλαξη μέσα σε αυτό το πολιτικό πλαίσιο για να διατηρηθεί η σταθερότητα και η άνεση που τα στελέχη του AKP παρείχαν τα τελευταία 12 - 13 χρόνια». Αντίστοιχα, και άλλα στελέχη προέκριναν την ανάγκη συμβιβασμών, όπως ο μέχρι πρότινος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Μπουλέντ Αρίντς, ο οποίος υπογράμμισε ότι «το κράτος χρειάζεται διοίκηση».
Από τη μεριά του CHP, ο Κεμάλ Κιλιντσάρογλου απέκλεισε κάθε κυβέρνηση συνεργασίας, ενώ ο Σελχατίν Ντεμιρτάς, από το HDP, σημείωσε πως «έχουμε υποσχεθεί ότι δεν πρόκειται να κάνουμε εσωτερική ή εξωτερική συνεργασία με το AKP». Οσον αφορά το MHP, ο ηγέτης του, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, εμφανίστηκε απρόθυμος για κυβερνητικές συνεργασίες, ωστόσο το βράδυ της Κυριακής ο αντιπρόεδρος του κόμματος, Οκτάι Ουνβάλ, δεν απέκλεισε κάτι τέτοιο και πολλά ΜΜΕ επέμειναν να εμφανίζουν το MHP ως πιθανότερο συνεργάτη του AKP.
Την ίδια στιγμή, τα σενάρια έδιναν και έπαιρναν, όπως για την πιθανότητα συνεργασίας μεταξύ CHP - HDP ή CHP - MHP με ψήφο ανοχής από το HDP.
Διαδικαστικά, το Σύνταγμα προβλέπει ότι αν μέσα σε 45 μέρες δε σχηματιστεί νέα κυβέρνηση θα προκηρυχθούν νέες εκλογές, ενδεχόμενο που πολλοί δεν αποκλείουν.
Η αντιλαϊκή κόντρα θα ενταθεί
Το σίγουρο είναι τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν τις ενδοαστικές διεργασίες, που θα καθορίσουν εκτός από το πολιτικό σκηνικό στην Τουρκία και πλευρές που αλληλεπιδρούν με τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή (Κουρδικό, Κυπριακό, σχέδια αλλαγής συνόρων στη Μέση Ανατολή), στην οποία ούτως ή άλλως η τουρκική αστική τάξη διεκδικεί πρωταγωνιστικό ρόλο.
Ενδεικτική των διεργασιών είναι η δήλωση που έκανε μόλις την περασμένη Παρασκευή το ηγετικό στέλεχος του HDP Σίρι Σουρέγια Οντέρ (που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις κυβέρνησης - Κούρδων) ότι το κόμμα του θα συνέχιζε τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις «ακόμα και με το MHP».
Τέλος, όσον αφορά τα θύματα των δύο εκρήξεων που σημειώθηκαν την Παρασκευή στο Ντιγιάρμπακιρ, πριν ξεκινήσει η κεντρική συγκέντρωση του HDP, το πρακτορείο «Αναντολού» μετέδωσε ότι οι νεκροί έφτασαν τους τρεις επειδή ένα άτομο υπέκυψε στα τραύματά του. Ο Α. Νταβούτογλου δήλωσε ότι συνελήφθη ένα άτομο για το οποίο η φιλοκυβερνητική «Σαμπάχ» επικαλείται πληροφορίες ότι έχει διασυνδέσεις με την «τρομοκρατική οργάνωση» DHKP-C.
Για το ΚΚ Τουρκίας
Το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας, αφού κατόρθωσε να περάσει μια σειρά από σκοπέλους και δύσκολες καταστάσεις, συμμετείχε στις εκλογές συμβολικά με 550 υποψήφιες γυναίκες (το 60% εργάτριες) για να αναδείξει την πάλη για τα δικαιώματα των γυναικών, και κυρίως των εργαζομένων, ενάντια στη διπλή εκμετάλλευση. Το κόμμα στις εκλογές αυτές πήρε 13.667 ψήφους (το 2011 είχε 64.006 και στη συνέχεια μεσολάβησε μια διάσπαση, το καλοκαίρι του 2014). Στην ανακοίνωσή του για τις πρώτες εκτιμήσεις για το εκλογικό αποτέλεσμα η ΚΕ του ΚΚ Τουρκίας σημειώνει, ανάμεσα σε άλλα, ότι το κόμμα επίμονα επισήμανε τα μεγάλα και βαθύτερα προβλήματα, όπως είναι η αύξηση της φτώχειας, της ανεργίας, οι βαθιές κοινωνικές ανισότητες, το ότι η χώρα είναι στο επίκεντρο περιφερειακών συγκρούσεων που προκαλούνται από ευρύτερα ιμπεριαλιστικά σχέδια. Επίσης, σημειώνει ότι ήξερε τους κινδύνους αυτών των εκλογών, την πίεση που θα δεχόταν, αλλά επέλεξε να προβάλει την επαναστατική ταξική πολιτική, να δώσει τη μάχη με τις αρχές του για την αναγκαιότητα ανατροπής του καπιταλισμού και αυτό θα συνεχίσει να κάνει. Αναφορικά με τις άλλες δυνάμεις, τονίζει ότι οι απώλειες του ΑΚΡ θα οδηγήσουν σε διεργασίες για τη δημιουργία κυβέρνησης συνεργασίας, το πιθανότερο ανάμεσα σε ΑΚΡ και ΜΗΡ, που θα σημάνει νέα βάρη για το λαό. Το HDP συμβάλλει στην αναμόρφωση του αστικού συστήματος. Παρά την αλλαγή στη διάταξη των δυνάμεων, το συνολικό αποτέλεσμα δεν προσφέρει ουσιαστική ελπίδα για το λαό. Γι' αυτό χρειάζεται η οργάνωση του λαού, η ισχυροποίηση του ΚΚ, του ταξικού εργατικού κινήματος.
