ΙΡΑΝΙΚΟ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Η υπεύθυνη της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ με τον ΥΠΕΞ των ΗΠΑ στη Γενεύη
Διπλωματικός συνωστισμός καταγράφηκε, την Παρασκευή το απόγευμα, στη Γενεύη, όπου έσπευδαν εκτάκτως οι υπουργοί Εξωτερικών των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, προσκεκλημένοι της εκπροσώπου της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική και ασφάλεια, Κάθριν Αστον, να συμμετάσχουν στις, εν εξελίξει, διαπραγματεύσεις της αντιπροσωπείας της «ομάδας των έξι» (τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ - ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία - και η Γερμανία) με αυτήν του Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα του δεύτερου. Ως πιθανή μετέδιδαν τα ειδησεογραφικά πρακτορεία και την άφιξη του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, το Σάββατο.
Η αιφνιδιαστική αυτή διπλωματική «συγκέντρωση» ήρθε ως «αποτέλεσμα» του κλίματος που καλλιεργούνταν από την Πέμπτη (μέρα έναρξης των διήμερων συζητήσεων), αλλά και από την προηγούμενη αντίστοιχη συνάντηση πριν από δύο βδομάδες. «Δείγματα γραφής» υπήρχαν από την ανάληψη της ιρανικής Προεδρίας από τον Χασάν Ρουχανί και από τη θετική αντίδραση των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στις «ήπιες» τοποθετήσεις του που εγκαινίασαν αυτό που Ιρανοί διπλωμάτες αποκαλούν μια «νέα εποχή στις σχέσεις του Ιράν με τη Δύση».
Τα διεθνή ΜΜΕ εκτιμούσαν ότι η διπλωματική «σύναξη» δείχνει ότι «μια έστω πρώτη συμφωνία» για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα είναι «κοντά». Η προοπτική δεν επιβεβαιωνόταν από τους συμμετέχοντες, οι οποίοι, όμως, αν και αναφέρονταν σε «διαφορές που χρειάζονται γεφύρωση», παραδέχονταν ότι «υπάρχει πρόοδος» (δηλώσεις ΥΠΕΞ ΗΠΑ και Γαλλίας, Κέρι και Φαμπιούς, αντίστοιχα). Σύμφωνα με διαρροές, στο διαπραγματευτικό τραπέζι βρίσκεται μια «προπαρασκευαστική» συμφωνία, στο πλαίσιο της οποίας η Τεχεράνη θα υπαναχωρεί σε ορισμένα ζητήματα, π.χ., «παγώνοντας» τον εμπλουτισμό, σε ποσοστό 20%, ουρανίου, και συναινώντας σε επιθεωρήσεις σε εγκαταστάσεις που μέχρι στιγμής δεν έχει δεχθεί, όπως, π.χ., το Φόρντο (αύριο, Δευτέρα, μάλιστα, φθάνει στο Ιράν αντιπροσωπεία της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας ακριβώς γι' αυτού του είδους τις συνομιλίες) και σε αντάλλαγμα οι «έξι» θα χαλαρώσουν ορισμένες κυρώσεις σε βάρος της.
Τις παραμέτρους αυτές επιβεβαίωσαν τόσο ο Αμερικανός Πρόεδρος, Μπ. Ομπάμα, σε δηλώσεις του στο NBC, όπου διευκρίνιζε ότι «ο μηχανισμός των κυρώσεων θα παραμείνει σε ισχύ» προκειμένου να ενεργοποιηθεί σε περίπτωση μη υλοποίησης των όποιων βημάτων στα οποία θα δεσμευτεί το Ιράν, όσο και ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Μουχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ, μιλώντας στο CNN, όπου εκτιμούσε ότι «είναι εφικτή η έκδοση κοινού ανακοινωθέντος ορισμένων βασικών σημείων», τα οποία θα θέτουν τα θεμέλια για οριστική συμφωνία το πολύ σε ένα χρόνο.
Κατά πληροφορίες, οι «έξι» πιέζουν, όσον αφορά στην οριστική συμφωνία, για εξονυχιστικούς ελέγχους σε όλες τις ιρανικές εγκαταστάσεις, τερματισμό του εμπλουτισμού ουρανίου κατά 20%, μεταφορά εκτός Ιράν όσου ουρανίου έχει εμπλουτιστεί στο ποσοστό αυτό και διασφάλιση ότι όσο μείνει θα χρησιμοποιηθεί για ιατρικούς και επιστημονικούς λόγους, μείωση των συσκευών φυγοκέντρισης και τερματισμό λειτουργίας μίας πυρηνικής εγκατάστασης. Από την άλλη, Ιρανοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι η ίδια η διαδικασία εμπλουτισμού ουρανίου είναι «κόκκινη γραμμή» για την Τεχεράνη, που δεν θα εγκαταλείψει το δικαίωμά της σε ένα, ειρηνικών σκοπών, πυρηνικό πρόγραμμα.
Σε τροχιά αναδιάταξης
Οι τάχιστες αυτές διπλωματικές εξελίξεις, ασχέτως αν καταλήξουν σε μια πρώτη συμφωνία τώρα ή εντός των επόμενων ημερών, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν σε συνδυασμό με αυτές στη Συρία, λόγω της σύνδεσης των δύο χωρών στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών. Προφανώς, η επίτευξη προόδου στο ένα «μέτωπο» (η ευαίσθητη ενδοϊμπεριαλιστική ισορροπία που οδήγησε στη συμφωνία για το συριακό χημικό αφοπλισμό και την προώθηση της «Γενεύης ΙΙ») επηρεάζει και επιταχύνει την επίτευξη προόδου και στο άλλο.
Επίσης, οι εξελίξεις αυτές διαφοροποιούν το συσχετισμό δυνάμεων και συμμαχιών στην ευρύτερη περιοχή. Αν εξομαλυνθούν, π.χ., οι σχέσεις των δυτικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων με το Ιράν, θα μπορούσε να δρομολογηθεί η περαιτέρω περιφερειακή αναβάθμιση του δεύτερου, προοπτική που εξοργίζει το Ισραήλ και σε δεύτερο επίπεδο τη Σ. Αραβία. Ηδη, το πρώτο, διά του πρωθυπουργού του, εξαπέλυσε προχτές σφοδρή επίθεση κατά της προοπτικής επίτευξης συμφωνίας, μιλώντας για «καταστροφή», για «πολύ κακή συμφωνία για τη Δύση» και για «συμφωνία του αιώνα» για το Ιράν, απειλώντας να μην τη σεβαστεί. Η δεύτερη, προς το παρόν, «θέτει εμπόδια» στη «Γενεύη ΙΙ».
Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ
