Δεκάδες υγιή παιδιά στην Αττική μένουν για μήνες μέσα στα νοσοκομεία επειδή έχουν συρρικνωθεί οι δημόσιες υπηρεσίες φιλοξενίας, φροντίδας, υιοθεσίας
Σε θαλάμους νοσοκομείων φιλοξενούνται για μήνες υγιή παιδιά
Στον πιο ακατάλληλο χώρο, μέσα σε νοσοκομεία, μένουν δεκάδες παιδιά από όλη την Αττική. Πρόκειται για παιδιά όλων των ηλικιών -μέχρι και εφήβους- που έχουν απομακρυνθεί από την οικογένειά τους με εισαγγελική εντολή, αλλά και για βρέφη που εγκαταλείπονται στα μαιευτήρια από τους γονείς τους. Μέχρι και τα τέλη Νοέμβρη στο Παίδων «Η Αγία Σοφία» έμεναν 34 παιδιά, στο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού» 20 παιδιά, στα μαιευτήρια «Αλεξάνδρα» και «Ελενα» 6 και 14 νεογνά και βρέφη αντίστοιχα.
Σε κάθε εφημερία των παιδιατρικών νοσοκομείων εισάγονται παιδιά με εισαγγελικές εντολές. Εξετάζονται για τυχόν προβλήματα υγείας κι έπειτα μένουν για μήνες μέσα σε θαλάμους νοσηλείας, μέχρι να αδειάσει μια θέση στις ανεπαρκείς και υποβαθμισμένες κρατικές δομές φιλοξενίας - φροντίδας παιδιών, στο Κέντρο Προστασίας Παιδιού «Μητέρα» και το Αναρρωτήριο Πεντέλης, όπου το προσωπικό μειώνεται και οι παρεχόμενες υπηρεσίες συρρικνώνονται. Κάποια από τα παιδιά με εισαγγελικές εντολές επιστρέφουν ξανά στην οικογένειά τους.
«Σπίτι» των παραμελημένων ή εγκαταλειμμένων παιδιών γίνεται το νοσοκομείο και η οικογένειά τους είναι το προσωπικό. Η κατάσταση στο Παίδων «Αγία Σοφία» δύσκολα περιγράφεται: Στους διαδρόμους κυκλοφορούν παιδιά που δεν έχουν πώς να περάσουν την ώρα τους. Οταν δουν ένα γιατρό, μια νοσηλεύτρια, μια καθαρίστρια τρέχουν από πίσω τους, αναζητώντας το παιχνίδι, την κουβέντα, την αγκαλιά. Νοσηλεύτριες κάνουν νοσηλεία παίρνοντας μαζί τους σε καροτσάκια τα μωρά που βρίσκονται στο νοσοκομείο με εισαγγελική εντολή, για να μην τα αφήσουν μόνα τους.
Τα μεγαλύτερα τρέχουν στους χώρους του νοσοκομείου, βγαίνουν στο προαύλιο για να παίξουν στις κούνιες, με κίνδυνο να χτυπήσουν, να πέσουν από τις σκάλες, να βγουν στο δρόμο. Ορισμένα προσπαθούν να «κολλήσουν» σε κάποια οικογένεια, αποκαλούν «μαμά» και «μπαμπά» τους γονείς των νοσηλευομένων παιδιών ή τους εργαζόμενους. Αλλες φορές γίνονται επιθετικά με το προσωπικό, με τα άρρωστα παιδιά που έχουν κοντά τους γονείς τους να τα φροντίζουν...
Ενα «ίδρυμα» μέσα στο νοσοκομείο
«Τα τελευταία χρόνια συνωστίζονται εδώ πολλά παιδιά. Πριν 5 χρόνια σε μια δεδομένη στιγμή υπήρχαν στο νοσοκομείο κατά μέσο όρο 5 παιδιά, τα οποία είχαν φέρει εδώ με εισαγγελική εντολή για εξετάσεις προτού μεταφερθούν σε ιδρύματα. Το 2011 είχαν έρθει 81, το 2012 ήταν 92 και φέτος από το Γενάρη μέχρι το Σεπτέμβρη φιλοξενήθηκαν συνολικά 141 παιδιά. Οι αριθμοί είναι πολύ μεγάλοι. Είναι ένα ολόκληρο "ίδρυμα" μέσα στο νοσοκομείο», σημειώνει ο Γεράσιμος Κολαΐτης, αναπληρωτής καθηγητής Παιδοψυχιατρικής και διευθυντής της Παιδοψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» και προσθέτει: «Στο παρελθόν η μέση παραμονή τους στο νοσοκομείο ήταν κάποιες βδομάδες, ενώ σήμερα μένουν τουλάχιστον 2 μήνες και σε κάποιες περιπτώσεις μέχρι και 6 μήνες!».
Την αύξηση των παιδιών με εισαγγελικές εντολές υπογραμμίζει και παιδίατρος του «Αγία Σοφία», «γιατί πλέον οι συγγενείς δεν μπορούν να συμπαρασταθούν λόγω οικονομικών και άλλων προβλημάτων». «Αντί να στείλει το κράτος κοινωνικούς λειτουργούς να βοηθήσουν κάποιες οικογένειες, αντί να υπάρχουν κρατικές δομές και μέριμνα για τους γονείς και τα παιδιά, τα φέρνουν στα νοσοκομεία. Για τα παιδιά είναι τρομαχτικό να ζουν σε θαλάμους νοσοκομείου. Εχουν άλλες ανάγκες», συμπληρώνει.
Ενδεικτικό της έλλειψης τέτοιων δημόσιων δομών και υπηρεσιών είναι πως πολλά παιδιά δεν ξέρουν καν γιατί τα πήραν από την οικογένειά τους. Δεν καταλαβαίνουν τι συμβαίνει, δεν έχουν την κατάλληλη στήριξη πριν και μετά την απομάκρυνση από το σπίτι. Επίσης υπάρχουν περιπτώσεις που επανεξετάστηκε η καταγγελία και τα παιδιά γύρισαν σπίτι μετά από αναίτια διαμονή στο νοσοκομείο.
«Μας φέρνουν αρκετά παιδιά Ρομά, αλλά δεν καταλαβαίνω το λόγο. Θέλουν να τους "περάσουμε" έναν άλλο τρόπο ζωής; Πώς; Στο νοσοκομείο; Κάποια από αυτά είναι 10, 12, 13 χρονών και δεν έχουν πάει ποτέ σχολείο. Χρειάζονται εξειδικευμένη, οργανωμένη φροντίδα, παρακολούθηση από παιδοψυχιάτρους, λογοθεραπευτές, παιδαγωγούς κ.ά. Τι μπορούν να προσφέρουν οι νοσηλευτές και ορισμένοι εθελοντές;», λέει μια νοσηλεύτρια σε Παθολογικό - Παιδιατρικό Τμήμα του «Αγία Σοφία».
Αλλα παιδιά είναι κακοποιημένα και δεν μπορούν να έχουν ολόπλευρη, εξειδικευμένη φροντίδα γιατί ο ρόλος του νοσοκομείου είναι άλλος. Τα επισκέπτονται παιδοψυχίατροι, ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί για την αξιολόγησή τους, καθώς και δάσκαλοι που τα διαβάζουν, όμως τις περισσότερες ώρες της μέρας αφήνονται μόνα τους, πλήττουν, άλλα κλείνονται στον εαυτό τους, άλλα ομαδοποιούνται και τριγυρίζουν στους χώρους του νοσοκομείου.
Κινδυνεύουν μέσα στο νοσοκομείο
Στο νοσοκομείο τα υγιή παιδιά κινδυνεύουν να κολλήσουν κάτι και τα άρρωστα παιδιά να επιβαρυνθούν περισσότερο. Τα παιδιά με εισαγγελικές εντολές «μπορεί να κολλήσουν αρρώστιες, ενώ μετά από ένα διάστημα αρχίζουν και αναστατώνονται γιατί το νοσοκομείο είναι περιοριστικό περιβάλλον. Εξεγείρονται, κάνουν φασαρία, οι γονείς των νοσηλευομένων παιδιών κάνουν παράπονα», σημειώνει ο Γερ. Κολαΐτης.
Νοσηλεύτριες περιγράφουν καταστάσεις που κανείς δεν φαντάζεται ότι συμβαίνουν σε ένα παιδιατρικό νοσοκομείο: «Πριν λίγες μέρες φιλοξενούσαμε παιδιά αρκετά μεγάλα σε ηλικία. Ενα βράδυ έβαλαν φωτιά σε κάδο στο Ακτινολογικό και γέμισε καπνούς το νοσοκομείο. Κάποια νοσηλευόμενα παιδιά με αναπνευστήρα, γαστροστομία κ.ά. δύσκολα μεταφέρονται αν συμβεί κάτι επείγον. Την επομένη τα παιδιά αυτά επέστρεψαν σπίτι τους μετά από ενάμιση μήνα παραμονής στο νοσοκομείο. Ολο αυτό έγινε για το τίποτα, γιατί εξαρχής ξέρουν ότι το νοσοκομείο δεν μπορεί να τους προσφέρει κάτι».
Αλλοι εργαζόμενοι θυμούνται πολλά αντίστοιχα περιστατικά: «Μια φορά φιλοξενούμενα παιδιά έπαιζαν με τα ασανσέρ και τα μπλόκαραν για αρκετή ώρα. Υπήρχαν παιδιά που έπρεπε να μεταφερθούν από τα χειρουργεία στους θαλάμους ή το αντίστροφο ή αν συνέβαινε κάτι έκτακτο πώς θα τα μετακινούσαμε; Με τα χέρια; Εξάλλου τα φιλοξενούμενα παιδιά τριγυρίζουν ελεύθερα στο νοσοκομείο, πώς να ξέρουμε πού βρίσκονται κάθε στιγμή; Μπορεί να τρυπηθούν με κάτι, μπορεί να χτυπήσουν, οτιδήποτε μπορεί να συμβεί». «Είμαστε δυο νοσηλευτές για 33 παιδιά σε ένα τμήμα και κατά μέσο όρο τα 7-8 παιδιά είναι εδώ με εισαγγελική εντολή. Τι να προλάβουμε; Αν προσέχουμε τα υγιή παιδιά, ποιος θα μείνει να κάνει τη νοσηλεία;», λένε νοσηλεύτριες ενός τμήματος.
«Είμαστε σε κατάσταση επαγγελματικής εξουθένωσης»
Το νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό, που ήδη «λιώνει» στην εντατικοποίηση, δεν έχει αντικειμενικά τη δυνατότητα και τα μέσα να δώσει σε αυτά τα παιδιά τη φροντίδα που χρειάζονται (σίτιση, προσωπική υγιεινή, δημιουργική απασχόληση, ψυχολογική υποστήριξη κ.ά.). Τα περισσότερα τμήματα λειτουργούν με ελάχιστο προσωπικό, ίσο ή περίπου ίσο με το προσωπικό ασφαλείας, υπάρχουν ακόμα και βάρδιες με ένα νοσηλευτή στο τμήμα, ενώ στους νοσηλευτές οφείλονται αρκετά ρεπό. Ιδιαίτερα στις εφημερίες το προσωπικό δεν επαρκεί για την ασφαλή νοσηλεία των μικρών ασθενών, πόσο μάλλον να επιφορτίζεται και με τη φροντίδα παιδιών που θα έπρεπε να βρίσκονται σε εξειδικευμένες δομές πρόνοιας.
«Είμαστε σε κατάσταση επαγγελματικής εξουθένωσης», λένε χαρακτηριστικά νοσηλευτές του «Αγία Σοφία». «Με την κατάσταση που επικρατεί αντικειμενικά πολλές φορές αποσυντονιζόμαστε στη νοσηλεία μας, γιατί πρέπει να έχουμε το νου μας στα παιδιά. Είμαστε "αστυφύλακες", μην έρθουν οι γονείς τους και τα πάρουν κρυφά. Είμαστε "παιδαγωγοί" και "γονείς", πρέπει να έχουμε το νου μας μην πάθουν κάτι γιατί η ευθύνη θα πέσει πάνω μας. Ολα αυτά είναι σε βάρος της νοσηλείας. Ηδη το προσωπικό είναι ελάχιστο, δεν αρκεί ούτε για τα παιδιά που νοσηλεύονται. Ολοι μας είμαστε σε τραγική σωματική και ψυχολογική κατάσταση», σημειώνουν.
Ταυτόχρονα το προσωπικό «δένεται» με τα παιδιά και δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό για τη φροντίδα τους. «Κάποια παιδάκια περπάτησαν εδώ μέσα, έβγαλαν πάνα εδώ. Κάποια τα έχουν βαφτίσει νοσηλευτές, έχει τύχει να υιοθετηθούν παιδιά από υγειονομικούς ή να τα παίρνουν σπίτι τους με αναδοχή. Παλιότερα όμως ήταν λιγότερα και αυτό ήταν εφικτό, τώρα πληθαίνουν μέρα με τη μέρα», μας λένε οι εργαζόμενοι.
