Από τις 3/11/2013, άρχισε να εφαρμόζεται ο νόμος 4177/2013, με τον οποίο επιχειρείται ουσιαστικά η κατάργηση της κυριακάτικης αργίας. Προβλέπει την καθιέρωση τεσσάρων εκπτωτικών περιόδων το χρόνο, από δύο που είναι σήμερα. Προβλέπει ακόμα ότι όλα τα εμπορικά καταστήματα θα μπορούν να λειτουργούν εφτά Κυριακές το χρόνο. Συγκεκριμένα: Την πρώτη Κυριακή κάθε μιας εκπτωτικής περιόδου, δύο Κυριακές πριν τα Χριστούγεννα και την Κυριακή των Βαΐων. Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για τα καταστήματα με εμβαδό κάτω από 250 τ.μ., τα οποία θα μπορούν να λειτουργούν περισσότερες από τις εφτά Κυριακές, ακόμα και όλες (52) τις Κυριακές του χρόνου!
Ο ακριβής αριθμός των Κυριακών που θα μπορούν να ανοίγουν αυτά τα καταστήματα, θα ορίζεται κάθε χρόνο με απόφαση του αρμόδιου αντιπεριφερειάρχη. Για φέτος, η διαδικασία αυτή ολοκληρώθηκε τυπικά στις 8 Νοέμβρη. Για 20 περιοχές αποφασίστηκε «άνοιγμα» των καταστημάτων μόνο τις υποχρεωτικές από το νόμο 7 Κυριακές και για τις υπόλοιπες οι αντιπεριφερειάρχες αποφάσισαν άνοιγμα των καταστημάτων ορισμένες Κυριακές επιπλέον, κυρίως κατά τη θερινή περίοδο.
Είναι προφανές ότι το όριο των 250 τ.μ., που θέτει ο νόμος, είναι το πρόσχημα της κυβέρνησης για να καταργήσει την κυριακάτικη αργία, αφού θα μπορεί σταδιακά να το μεταβάλει και τελικά να το καταργήσει, προς όφελος των μεγάλων καταστημάτων. Ο νόμος δε διευκρινίζει τον τρόπο πληρωμής των εργαζομένων που θα εργάζονται τις Κυριακές. Ωστόσο, και επειδή η κυριακάτικη αργία καταργείται -τουλάχιστον για 7 Κυριακές το χρόνο σε όλα τα καταστήματα- η μέρα αυτή θεωρείται εργάσιμη. Από εκεί προκύπτει ότι οι εργοδότες έχουν τη δυνατότητα να την πληρώνουν χωρίς την προσαύξηση, όπως δηλαδή, θα πληρωνόταν μια κανονική εργάσιμη ημέρα.
Πράγματι, σε πολλά από τα κράτη - μέλη της ΕΕ, η κατάργηση της Κυριακής αργίας, μαζί με άλλα μέτρα απελευθέρωσης του ωραρίου και διευθέτησης του χρόνου εργασίας, έχουν προχωρήσει εδώ και χρόνια. Πρόκειται για «μεταρρυθμίσεις» που βοηθούν την παραπέρα μονοπώληση του εμπορίου, τη συγκέντρωση του τζίρου σε ακόμα λιγότερα χέρια. Η εμπειρία από τα κράτη - μέλη της ΕΕ είναι ένα πρόσθετο στοιχείο για τους αυτοαπασχολούμενους και μικρούς ΕΒΕ να απορρίψουν την κυβερνητική προπαγάνδα. Μαζί με τους εμποροϋπάλληλους, να πολεμήσουν και να εμποδίσουν την κατάργηση της κυριακάτικης αργίας.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Από έρευνες που έχουν γίνει σε κράτη - μέλη της ΕΕ, προκύπτουν τα εξής αποκαλυπτικά στοιχεία: Σύμφωνα με την 6η Εκθεση του «Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τις Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις» (εξετάζει 19 χώρες), οι επιπτώσεις στην απασχόληση από το διευρυμένο ωράριο είναι αρνητικές.
Η έρευνα συμπεραίνει ότι «η απελευθέρωση του ωραρίου των λιανεμπορικών καταστημάτων φαίνεται να επιταχύνει τη μείωση του μεριδίου της αγοράς των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων, ελαττώνοντας την κερδοφορία τους». Λειτουργεί, δηλαδή, σαν μοχλός για την παραπέρα συγκεντροποίηση στον κλάδο του Εμπορίου, υπέρ των μονοπωλιακών ομίλων. Η έκθεση διαπιστώνει ότι εξαιτίας του μεγαλύτερου ανταγωνισμού και τη μείωση των κερδών, τα μικρά καταστήματα εξαφανίζονται από τον εμπορικό χάρτη ή υποχρεώνονται σε εξαγορά από μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων (franchised).
Σε ό,τι αφορά τις θέσεις απασχόλησης, τα στοιχεία δείχνουν ότι μειώνονται στα μικρά καταστήματα, αφού το κόστος είναι μεγαλύτερο από τα κέρδη, γεγονός που αναγκάζει τους μικρούς επιχειρηματίες και τις οικογένειές τους να δουλεύουν πολύ περισσότερο. Τα μεγαλύτερα καταστήματα, κυρίως των τροφίμων, δημιουργούν νέες θέσεις, αλλά μόνο μερικής απασχόλησης.
Για το θέμα της απασχόλησης, τα στοιχεία από επιμέρους έρευνες που έγιναν σε κράτη - μέλη της ΕΕ, δίνουν την εξής ενδεικτική εικόνα: Στην Ολλανδία, μειώθηκε η πλήρης απασχόληση στο σύνολο των λιανεμπορικών καταστημάτων. Στη Γερμανία, τα αποτελέσματα των μελετών του SFS (Ινστιτούτο Κοινωνικής Ερευνας) και του Ifo (Ινστιτούτο Οικονομικής Ερευνας), σε σχέση με την επιρροή της διεύρυνσης του ωραρίου των καταστημάτων στον κύκλο εργασιών και την απασχόληση, ήταν αρνητικά, καθώς καταγράφηκε μείωση της συνολικής απασχόλησης κατά 5,8%.
Στο Λονδίνο, η εφαρμογή της λειτουργίας των καταστημάτων την Κυριακή έδειξε αρνητικά αποτελέσματα για τα μικρά καταστήματα. Σύμφωνα με το τελευταίο δελτίο της BRC - KPMG, τα μικρά μαγαζιά καταγράφουν μείωση των πωλήσεων, ο τζίρος τους μεταφέρθηκε στα μεγάλα καταστήματα και η λειτουργία την Κυριακή δεν επέφερε καμιά θετική αλλαγή στις πωλήσεις τους.
Σύμφωνα με άλλη μελέτη του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης, στις περιοχές όπου τα καταστήματα παραμένουν ανοικτά σε μέρες αργίας, το κόστος αυξάνεται κατά 15% και οι πωλήσεις μόλις κατά 0,5%, γεγονός που ασκεί επίδραση στις τιμές. Δηλαδή, οι καταναλωτές πληρώνουν περισσότερο, ανεξάρτητα με το αν θα κάνουν τις αγορές τους σε ημέρες αργίας. Επιπλέον, τα πολυκαταστήματα ενισχύονται στην αγορά και ο ανταγωνισμός οδηγεί τα μικρά μαγαζιά σε κλείσιμο. Η έρευνα υπολογίζει ότι 277 υπάλληλοι σε μια μεγάλη υπεραγορά, μπορούν να αντικαταστήσουν 318 σε υπεραγορά και 1.557 παραδοσιακούς καταστηματάρχες.
Μια άλλη μελέτη, για το «παράδειγμα της Μαδρίτης», όπου από το 1996 είχαν καθιερωθεί ως εργάσιμες 12 επίσημες αργίες το χρόνο, έδειξε ότι υπήρξαν οι μεγαλύτερες απώλειες σε θέσεις εργασίας και τα περισσότερα λουκέτα σε μαγαζιά από κάθε άλλη κοινότητα της χώρας.
Διευκολύνει τη συγκέντρωση από τα μονοπώλια
Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι αυτοπασχολούμενοι και μικροί ΕΒΕ είναι αντίθετοι στην κατάργηση της Κυριακής αργίας. Σύμφωνα με έρευνα της MARC, για το ΙΜΕ - ΓΣΕΒΕΕ (Γενάρης 2013), το 81,5% των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του Εμπορίου, διαφωνεί με το μέτρο της απελευθέρωσης λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις με λίγους εργαζόμενους παρουσιάζουν ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό διαφωνίας, που αγγίζει το 90%.
Επίσης, το 84,9 % των εμπόρων εκτιμά ότι δε θα υπάρξει θετική επίπτωση στην αγορά και το 85,1% δεν περιμένει θετική επίπτωση στην απασχόληση της επιχείρησής του από το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές. Μόλις το 10,2% των εμπόρων αναμένει ανάκαμψη λόγω του συγκεκριμένου μέτρου. Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι 100 από τους 168 εμπορικούς συλλόγους σε όλη τη χώρα (ποσοστό 59,5% ή 6 στους 10), αποφάσισαν ενάντια στο άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές.
Η κυβέρνηση σκόπιμα κρύβει ότι το σταδιακό άνοιγμα των μεγαλοκαταστημάτων και των μεγάλων εμπορικών αλυσίδων τις Κυριακές, θα οδηγήσει στην εξόντωση χιλιάδες οικογένειες που επιβιώνουν από ένα μικρό μαγαζί. Ακόμη πιο δραματική θα είναι η κατάσταση για χιλιάδες γυναίκες μικρεμπόρους οι οποίες είναι επιφορτισμένες με την ανατροφή του παιδιού, με το νοικοκυριό. Απ' όλα αυτά, προκύπτει ότι το συμφέρον των μικρών εμπόρων είναι να αγωνιστούν από κοινού με τους εμποροϋπάλληλους και τους άλλους κλάδους που σήμερα διεκδικούν και παλεύουν για κατοχύρωση της Κυριακής αργίας, για την κατάργηση όλων των νόμων που απελευθερώνουν το ωράριο.
Συμφέρον τους είναι σε κοινό μέτωπο να διεκδικήσουν μέτρα όπως αφορολόγητο όριο στα 20.000 ευρώ οικογενειακό στα 40.000 ευρώ και 5.000 ευρώ για κάθε παιδί, κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, μείωση των δημοτικών φόρων και τελών για τις μικροεπιχειρήσεις, αύξηση της φορολογίας των μεγάλων επιχειρήσεων στο 45%.
Ακόμα, δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για τους αυτοαπασχολούμενους και μικρούς ΕΒΕ που αδυνατούν να πληρώσουν τις εισφορές τους, να σφραγιστούν όλα τα βιβλιάρια Υγείας άσχετα με τα χρέη στον ΟΑΕΕ, Κοινωνική Ασφάλιση δημόσια και καθολική με κρατική επιχορήγηση στα 2/3 των εξόδων, μακρόχρονη διευθέτηση των χρεών χωρίς προσαυξήσεις και τόκους, με κριτήρια το οικογενειακό εισόδημα και τις πραγματικές δυνατότητες αποπληρωμής.
Ποια διέξοδος συμφέρει;
Η πορεία, όμως, γιγάντωσης των μονοπωλίων στον καπιταλισμό, είναι ανεπίστρεπτη και αυτό πρέπει να το πάρουν σοβαρά υπόψη οι αυτοαπασχολούμενοι και μικροί ΕΒΕ. Η πρόταση του ΚΚΕ για τη διαμόρφωση και συγκρότηση μιας λαϊκής συμμαχίας των εργατών, των φτωχών αυτοαπασχολούμενων και αγροτών, με κατεύθυνση την ανατροπή από τα δεσμά της οικονομικής και πολιτικής κυριαρχίας των μονοπωλίων, είναι ο μόνος δρόμος που μπορεί να οδηγήσει σε φιλολαϊκή ανάπτυξη και έξοδο από την καπιταλιστική κρίση.
Υπάρχει σήμερα η δυνατότητα να βγάλουν οι αυτοαπασχολούμενοι τη θηλιά των χρεών από το λαιμό τους, τη γενικευμένη ανασφάλεια, την αναδουλειά. Υπάρχουν οι παραγωγικές δυνατότητες για να εξασφαλιστεί σταθερή δουλειά γι' αυτούς και τις οικογένειές τους, με σταθερό ωράριο, ελεύθερο χρόνο, δημόσια δωρεάν Υγεία, Πρόνοια, Παιδεία, με Κοινωνική Ασφάλιση και συντάξεις.
Η εργατική λαϊκή εξουσία, αποδεσμεύοντας τη χώρα από την ΕΕ, μπορεί, με κεντρικό σχεδιασμό και κριτήριο τις διευρυνόμενες, υπαρκτές, κοινωνικές ανάγκες, στο έδαφος των κοινωνικοποιημένων συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, να βγάλει το λαό και τους αυτοαπασχολούμενους ειδικότερα, από τα βάσανα, να δώσει τη μόνη φιλολαϊκή διέξοδο από την καπιταλιστική κρίση.
