Αποσπάσματα από την εισήγηση σε εκδήλωση παρουσίασης της έκδοσης της «ΣΕ» στη ΣΕΥΠ του ΤΕΙ Αθήνας
 |
Στο πλαίσιο της πολύμορφης δραστηριότητας για τα 100 χρόνια του Κόμματος, οι Οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ της Σχολής Υγείας - Πρόνοιας του ΤΕΙ Αθήνας οργάνωσαν εκδήλωση παρουσίασης του συγκεκριμένου βιβλίου, του οποίου άλλωστε η έκδοση εντάσσεται στη σειρά «Από τα 95 στα 100 χρόνια ΚΚΕ».
Αποτελεί μια ξεχωριστή μαρτυρία για πλευρές της δράσης του ΔΣΕ και ιδιαίτερα για την πάλη των μαχητών και των λιγοστών γιατρών και άλλων υγειονομικών «ενάντια στο θάνατο». Στο βιβλίο, εκτός από την οργάνωση της υγειονομικής υπηρεσίας, αποτυπώνεται μέσα από τα μάτια του γιατρού - συγγραφέα το μεγαλείο της αντοχής των μαχητών του ΔΣΕ, αντοχή που ξεπερνάει πολλές φορές τα όρια και της ίδιας της φαντασίας.
Η έκδοση είναι εμπλουτισμένη και με ντοκουμέντα από το αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ, όπως: Φωτογραφίες από το φωτογραφικό αρχείο του Απόστολου Μουσούρη, που η οικογένειά του πρόσφατα πρόσφερε στο Κόμμα, ενώ περιλαμβάνονται και ορισμένα εξώφυλλα υγειονομικών εκδόσεων του ΔΣΕ, βοηθήματα για νοσοκόμους και μαχητές. Επίσης, περιλαμβάνεται απόσπασμα από το πρώτο φύλλο της Εφημερίδας της προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης, όπου μαζί με τη δημοσίευση της Ιδρυτικής Πράξης και άλλες διατάξεις, δημοσιεύεται η ονομασία του Νώντα Σακελλαρίου σε Αντισυνταγματάρχη Υγειονομικό.
Υγειονομικό απόλυτα συνδεδεμένο με το χαρακτήρα και τα ιδανικά του ΔΣΕ
Την παρουσίαση του βιβλίου έκανε στην εκδήλωση ο Γιώργος Σιδέρης, στέλεχος του ΚΚΕ, ειδικευόμενος γιατρός. Μιλώντας στους σημερινούς σπουδαστές και αυριανούς υγειονομικούς, ανέφερε, ανάμεσα σε άλλα:
«Ενα βασικό συμπέρασμα που βγαίνει διαβάζοντας το βιβλίο είναι πως η Υγειονομική Υπηρεσία ενός στρατού δεν θα μπορούσε να είναι ξεκομμένη από το χαρακτήρα, τους σκοπούς και τα ιδανικά του.
Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας υπήρξε ένας οργανωμένος λαϊκός στρατός, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων και των συνθηκών. Η δράση του αποτελεί την κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα. Το αστικό κράτος γνώρισε τον πιο μεγάλο μέχρι σήμερα κίνδυνο για την ίδια την ύπαρξή του.
Ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν αντιιμπεριαλιστικός και διεθνιστικός. Η πάλη του αποπνέει μόνο δίκιο και ακατάβλητη ηθική, επειδή δίκιο και ηθική αποπνέει ο αγώνας της εργατικής τάξης, ο αγώνας του ΚΚΕ, είτε έφερνε νίκες, είτε ήττες.
Δεν θα μπορούσε λοιπόν να έχει άλλος στρατός γιατρούς που χειρουργούσαν την ώρα που τους βομβάρδιζαν, τους τραυματιοφορείς που τραγουδούσαν στους τραυματίες περπατώντας έως και 12 ώρες για να αλαφρύνουν τον πόνο τους, νοσοκόμους που πιάνονταν μαζί με τους τραυματίες, υγειονομικό προσωπικό που πολεμούσε, διάβαζε, έψαχνε για υλικά (αφού και το παραμικρό υλικό δεν πήγαινε για πέταμα, δεν υπήρχαν τέτοιες πολυτέλειες). Μάχη, θάνατος και υγειονομική φροντίδα σε συνθήκες άσχημες, με πρωτόγονα μέσα, με συγκλονιστικές προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η διατροφή των τραυματιών και αρρώστων».
Είναι χαρακτηριστικό το απόσπασμα από το βιβλίο που χρησιμοποιεί ο ομιλητής: «Ο γιατρός στο αντάρτικο αντιμετωπίζει και τις πιο στοιχειώδεις ελλείψεις. Στερείται τα πάντα. Εχει μονάχα ένα στηθοσκόπιο. Δεν έχει τη δυνατότητα να προμηθευτεί, να συμπληρώσει καμιά έλλειψή του. Εχει μονάχα τον βουνίσιο αέρα, την ελευθερία και τον ψυχωμένο αντάρτη, που στέκει ατάραχος, τα υποφέρει όλα και με τη συμπεριφορά του δίνει κουράγιο στο γιατρό και τον βοηθά να τραβά μπροστά (...). Είναι πολύ για ένα γιατρό να βρίσκεται μπροστά σ' έναν τραυματία, που το μάτι του ζητά βοήθεια και μια γάζα, για να τον επιδέσεις - και συ να κάθεσαι, να τον βλέπεις, χωρίς να μπορείς να του προσφέρεις καμιά βοήθεια, να γυρίζεις πίσω σου να δεις κανένα κομμάτι πανί ή πουκάμισο να το σχίσεις και να το χρησιμοποιήσεις για γάζα. Τέτοιες στιγμές στο αντάρτικο ήταν κάθε μέρα».
Τιτάνιο έργο παρά τις δυσκολίες
Ο Γ. Σιδέρης, αναφερόμενος στην οργάνωση του Υγειονομικού του ΔΣΕ αναφέρει: «Το Υγειονομικό του Δημοκρατικού Στρατού είναι ένα μεγάλο έργο, τιτάνιο. Υγειονομική περίθαλψη στον αντάρτικο στρατό σημαίνει: Οργάνωση υγειονομικής περίθαλψης για ένα στρατό που χτυπάει και φεύγει, που κινείται μόνο νύχτα.
Το Υγειονομικό στεριώνει καλύτερα από το 1948 και μετά. Καθοριστική σε αυτό είναι η συμβολή του κομμουνιστή επιστήμονα Πέτρου Κόκκαλη, υπουργού Υγείας της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης.
Οργανώνεται ένα συνεκτικό σύστημα συγκέντρωσης, μεταφοράς και περίθαλψης των τραυματιών στις ελεύθερες περιοχές αρχικά και αργότερα στις Λαϊκές Δημοκρατίες, για όσους δεν μπορούσαν να νοσηλευτούν σε σωστές συνθήκες για καιρό στην Ελεύθερη Ελλάδα. Αυτή η καταπληκτική οργάνωση του υγειονομικού συστήματος έριξε όλο το βάρος στην πρωτογενή θεραπεία, δηλαδή στην επούλωση των τραυμάτων όσο πιο γρήγορα γίνεται, κοντά στο πεδίο της μάχης, περίπου με τη λογική των χειρουργείων εκστρατείας.
Γίνανε θαύματα εκείνη την περίοδο. Στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, μέσα σε υπερβολικά δύσκολες συνθήκες πολέμου για τους επαναστάτες, ένα τεράστιο ποσοστό τραυματιών αποθεραπεύονται και γυρίζουν μάλιστα στις μονάδες τους. Εχουμε ελάχιστη θνησιμότητα τραυματιών στις ελεύθερες ζώνες της Ελλάδας.
Από τις περιπτώσεις καταγμάτων κρανίου που χειρουργήθηκαν στις μάχες Γράμμου - Βίτσι βγήκε το στατιστικό στοιχείο πως η θνησιμότητα έφτασε μόνο στο 10%, όταν η θνησιμότητα στον πόλεμο του 1914 - 1918 ήταν 80% και στον πόλεμο του 1939 - 1944 από στατιστικές Γερμανών - Αγγλων έφτανε στο 25% - 45%! Αυτό από τους χειρουργούς χαρακτηρίστηκε "το θαύμα και τα παράδοξα του Γράμμου - Βίτσι"».
Συγκρότηση υγειονομικών σχολών μες στη φωτιά της μάχης
Το στέλεχος του Κόμματος στάθηκε επίσης στα μέτρα καλύτερης οργάνωσης των υγειονομικών υπηρεσιών: «Για τα μέτρα καλύτερης οργάνωσης των υγειονομικών υπηρεσιών του Δημοκρατικού Στρατού, ειδικά μετά τη μάχη του Γράμμου, που είχε 4.000 τραυματίες, πάρθηκαν σημαντικές αποφάσεις που σχετίζονταν με την οργάνωση του υγειονομικού. Αποφασίστηκε η οργάνωση Σχολής Υγειονομικών Στελεχών, σχολής νοσοκόμων, εξασφάλιση από αεροπορικό βομβαρδισμό, ενισχύθηκε το Γενικό Αρχηγείο, οργανώθηκε τάγμα τραυματιοφορέων, κεντρική φαρμακαποθήκη κ.λπ.
Οι σχολές αυτές διήρκεσαν 5 μήνες και τροφοδοτούσαν με βασικές γνώσεις Ανατομίας, Φυσιολογίας, Μικροβιολογίας, Νοσηλευτικής, Επιδημιολογίας και οργάνωσης Υγειονομικής Υπηρεσίας. Αποφοίτησαν 152 αντάρτες, που ονομάστηκαν ανθυπολοχαγοί. Από την Υγειονομική Υπηρεσία του Γενικού Αρχηγείου εκδόθηκε ένα βιβλιαράκι πρώτων βοηθειών, με τίτλο «Απλές οδηγίες για το νοσοκόμο και τον αντάρτη», που μοιράστηκε σε νοσοκόμους και αντάρτες. Οργανώθηκε τάγμα τραυματιοφορέων. Φτιάχτηκε, στο χώρο του Βίτσι, άξονας διακομιδής των τραυματιών. Ιδρύθηκε κεντρική φαρμακαποθήκη. Οργανώθηκε η τροφοδοσία των ασθενών, έτσι ώστε να μη σημειώνονται ελλείψεις τροφών, τις οποίες είχαν ανάγκη για τη θεραπεία τους.
Στο σύνολο οι 25 γιατροί και οι λίγοι υγειονομικοί του ΔΣ κατάφεραν να περιθάλψουν 12.000 τραυματίες σε Γράμμο και Βίτσι».
Διδάγματα για επιστήμονες στην υπηρεσία του λαού
Η συζήτηση για τις υγειονομικές υπηρεσίες του ΔΣΕ, δε θα μπορούσε παρά να δώσει την ευκαιρία για να φωτιστεί και το εξής: Πώς στέκεται ο υγειονομικός, ο επιστήμονας απέναντι στο λαό που αγωνίζεται; Ποιον υπηρετεί;
Ανέφερε σχετικά ο Γ. Σιδέρης: «Ενα ακόμα συμπέρασμα που προκύπτει επίσης είναι πως ο επιστήμονας, ο υγειονομικός αντικειμενικά παίρνουν θέση. Στο βιβλίο αποτυπώνεται ο ξεχωριστός ρόλος των επιστημόνων που έθεσαν τη ζωή τους στην υπόθεση της λαϊκής πάλης, ανάμεσά τους και ο Νώντας Σακελλαρίου.
Την εποχή εκείνη, ο δρόμος της συνεργασίας με την εξουσία έφτιαχνε πλούτη και καριέρες ή το λιγότερο μια ήσυχη και προσκυνημένη ζωή, ενώ ο δρόμος του αγώνα μπορούσε να οδηγήσει στο εκτελεστικό απόσπασμα, στα κρεματόρια και το θάνατο.
Επιστήμονας, λοιπόν, στην υπηρεσία ποιου; Στις μέρες που ζούμε αυτό το δίλημμα είναι επίκαιρο.Θα σωπάσουμε μπροστά στην ανυπαρξία Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας; Στα πανάκριβα φάρμακα; Στις πληρωμές των ασθενών, των εργαζομένων που τόσα τους έχουν πάρει; Στις πανάκριβες ιατρικές εξετάσεις; Στην έλλειψη διαγνωστικών μηχανημάτων; Στην υποστελέχωση των δομών Υγείας και Πρόνοιας; Στην απληρωσιά και στην εντατικοποίηση της εργασίας των νέων γιατρών, ειδικά των ειδικευομένων; Στην κατάπτυστη πράξη του νέου υπουργείου Υγείας να δεσμεύσει μέρος των αποθεματικών των νοσοκομείων, δηλαδή των χρημάτων που πάνε για φάρμακα, υλικά των ασθενών και θέλουν να τα δώσουν για την αποπληρωμή του χρέους;
Το πρότυπό μας θα είναι το γλείψιμο, ο καριερισμός ή ο αγώνας για συνειδητή επιστημονική υπηρεσία προς όφελος του λαού;
(...) Φανταστείτε: Τι υγεία έχει σήμερα ο λαός και τι πλούτος, τι επιστημονικά επιτεύγματα υπάρχουν, τι Υγεία θα μπορούσε να έχει. Υπήρχε το αντίθετο παράδειγμα, το γνώρισε, το έζησε η ανθρωπότητα. Και είναι ο σοσιαλισμός.
Ας δούμε ακόμα μία πλευρά. Ποια καθήκοντα όμως προκύπτουν για τους σημερινούς υγειονομικούς, μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ; Τι σημαίνει σήμερα πρωτοπόρος κομμουνιστής υγειονομικός;
Πρωτοπόρος επιστήμονας, κομμουνιστής υγειονομικός σημαίνει να είσαι άμεσα αναγνωρίσιμος σαν αγωνιστής για τα δικαιώματα των εργαζομένων, για την Υγεία και την Πρόνοια ως λαϊκό δικαίωμα. Κομμουνιστής γιατρός σημαίνει να παλεύεις στην πράξη ενάντια στην αστική "ηθική" και ιδεολογία και με την ίδια σου τη στάση μπροστά στον ασθενή, στο χρήστη των υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας.
Σημαίνει να παλεύεις οργανωμένα ενάντια στην εμπορευματοποίηση της Υγείας αλλά και τους φορείς της μέσα στο χώρο ιδιωτικής ή δημόσιας Υγείας που δουλεύεις. Να παλεύεις ενάντια δηλαδή στο κεφάλαιο, την αντιλαϊκή πολιτική, τα κόμματα και τις δυνάμεις που τη στηρίζουν. Να παλεύεις ενάντια στις εταιρείες που καμία σχέση δεν έχουν με το φάρμακο και την υγεία, ενάντια στους μεγαλογιατρούς και αυτούς που η στάση τους είναι εχθρική απέναντι στον ασθενή που συχνά τον χρησιμοποιούν σαν αντικείμενο εκμετάλλευσης».
