Ο «Ριζοσπάστης», το 1994 δημοσίευε σε ένθετα τα κείμενα της Συνθήκης του Μάστριχτ και της Λευκής Βίβλου με στόχο να ενημερώσει τους εργαζόμενους
«Τα μνημόνια ενσωματώνουν τις αντιλαϊκές κατευθύνσεις της ΕΕ και τις απαιτήσεις των κεφαλαιοκρατών που υπήρχαν προ κρίσης και σήμερα εφαρμόζονται σε όλες τις χώρες - μέλη, είτε μέσω των μηχανισμών της τρόικας είτε και χωρίς αυτούς. Ακόμη και αν τελειώσει η σημερινή μορφή των μνημονίων, η αντιλαϊκή πολιτική θα συνεχιστεί, μέσω των μηχανισμών εποπτείας και επιτήρησης που έχει συγκροτήσει πλέον η ΕΕ». Η εκτίμηση αυτή του ΚΚΕ, που είχε διατυπωθεί από την αρχή των μνημονίων και των δανειακών συμβάσεων, έρχεται σήμερα να επιβεβαιωθεί με περίτρανο τρόπο, που στο προσκήνιο μπαίνουν τα λεγόμενα «διαρθρωτικά μέτρα». Αποδεικνύοντας πόσο ψευδεπίγραφες για τα εργατικά - λαϊκά συμφέροντα είναι οι αντιμνημονιακές κορόνες που δε στρέφονται ενάντια στον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης και την ΕΕ. Το ΚΚΕ, με αρθρογραφία στο «Ριζοσπάστη» στην ΚΟΜΕΠ, σε εκδόσεις του, στα ντοκουμέντα του έχει αναλύσει ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 τη στρατηγική του κεφαλαίου για την ανταγωνιστικότητα και το πώς η ΕΕ στηρίζει αυτήν τη στρατηγική. Ειδικά με την είσοδο των λεγόμενων αναδυόμενων οικονομιών (Κίνα, Ινδία κ.λπ.) η ανάγκη θωράκισης της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών μονοπωλίων διαμόρφωσε ένα πλαίσιο εφ' όλης της ύλης επίθεσης στην εργατική τάξη. Με πολύ παραστατικό τρόπο, πρόσφατη «μελέτη» από το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) έχει αποτυπώσει τους στόχους αυτής της στρατηγικής: «Η ελληνική οικονομία έχει τη δυνατότητα υψηλών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης αν προχωρήσουν οι απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και καταργηθούν οι περιορισμοί που το Δημόσιο επιβάλλει στον ανταγωνισμό (π.χ. κλειστά επαγγέλματα, ιδιαίτερα στις μεταφορές, καμποτάζ, περιορισμοί στην αγορά Ενέργειας και Υγείας κ.λπ.), οι κατώτατες τιμές σε ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες, η θέσπιση υποχρεωτικών αμοιβών για μια σειρά επαγγελματικές δραστηριότητες και οι γραφειοκρατικοί περιορισμοί στην επιχειρηματικότητα».
Μέτρα που βρίσκονται στο DNA της Ευρωπαϊκής Ενωσης
Μετά την ψήφιση της Συνθήκης του Μάαστριχτ (1992) ήρθε η πρώτη εξειδίκευση με τη Λευκή Βίβλο (1994) από την οποία σταχυολογούμε:
- «Η μείωση του κόστους εργασίας θα μπορούσε να αφορά τις εργοδοτικές εισφορές στην Κοινωνική Ασφάλιση». Το μέτρο που έχει εφαρμοστεί σε ένα βαθμό προτείνεται και από τον ΟΟΣΑ, εμπεριέχεται και στην πρόσφατη συμφωνία της συγκυβέρνησης με την τρόικα. Στις επόμενες μέρες, μαζί με τις άλλες αντιλαϊκές διατάξεις θα κατατεθεί για ψήφιση στη Βουλή.
- «Για να διευκολύνεται η απασχόληση των νέων, προτείνεται να καθιερωθεί η μεγαλύτερη ευελιξία ως προς τον ελάχιστο μισθό, τις μειωμένες κοινωνικές εισφορές ή άλλους τρόπους της σύμβασης» (π.χ. μέσω θέσπισης ευέλικτων συστημάτων μαθητείας ή πρακτικής άσκησης». Ορισμένα από αυτά εφαρμόστηκαν από την πλευρά των ελληνικών κυβερνήσεων, άλλα (όπως ο κατώτατος μισθός) πρόσφατα και μάλιστα σε συνθήκες οξυμένης καπιταλιστικής κρίσης.
- «Σε πολλές χώρες του νότου η νομοθεσία που διέπει τους όρους απόλυσης των εργαζομένων με συμβάσεις απεριορίστου χρόνου, πρέπει να χαλαρώσει». Η απελευθέρωση των μαζικών απολύσεων εργαζομένων, ήταν ψηλά στην ατζέντα των πρόσφατων διαβουλεύσεων με την τρόικα. Το θέμα θα επανέλθει στο προσκήνιο το επόμενο διάστημα.
- «Τα άτομα τα οποία έχουν εργασία πρέπει να πειστούν ότι η αλληλεγγύη που θα δείξουν με την αποδοχή ορισμένων θυσιών θα καταλήξει στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης για εκείνους οι οποίοι σήμερα είναι άνεργοι». Το ίδιο επιχείρημα και μάλιστα διανθισμένο με τις νέες ανάγκες που γέννησε η καπιταλιστική κρίση στην Ελλάδα, αξιοποιήθηκε από τις κυβερνήσεις της περιόδου, προκειμένου να προχωρήσουν σε γενικευμένες μειώσεις μισθών και συντάξεων αλλά και για την επιβολή νέων ασήκωτων φόρων. Ετσι κι αλλιώς ήταν μέτρο που θα έπαιρναν, στο ένα ή στον άλλο βαθμό, είτε σε συνθήκες εντατικών ρυθμών αύξησης του παραγόμενο ΑΕΠ (όπως σε άλλα κράτη της ΕΕ) είτε σε καιρό κρίσης (όπως στην Ελλάδα).
Το έτος 2002 και σε περίοδο εκρηκτικών ρυθμών διόγκωσης της καπιταλιστικής κερδοφορίας και ισχυρής αύξησης του ΑΕΠ, η έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας σημείωνε:
-- Για την «ευελιξία στην αγορά εργασίας» ότι υπάρχουν στοιχεία «δυσκαμψίας», λέγοντας ότι μέσα στο 2001 «έγιναν σημαντικά θετικά βήματα». Τέτοια βήματα, σύμφωνα με τους ίδιους, είναι η «ψήφιση του νόμου για την αναδιάρθρωση του ΟΑΕΔ και για τους όρους λειτουργίας των Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης» (δηλαδή των εταιρειών ενοικίασης εργαζομένων).
-- Για τις λεγόμενες διαρθρωτικές αλλαγές ότι «πρέπει να αξιοποιηθεί η θετική εμπειρία της απελευθέρωσης της αγοράς τηλεπικοινωνιών» και να συνεχιστεί η διαδικασία «απελευθέρωσης» στην αγορά Ενέργειας. Δεν αφήνουν στο απυρόβλητο ούτε «αγορές με μικρότερη αναπτυξιακή σημασία» και ως τέτοια ανέφεραν την «αγορά νωπών οπωροκηπευτικών».
-- Για την Κοινωνική Ασφάλιση ότι η «αντιμετώπιση πρέπει να αρχίσει αμέσως». Για την εξασφάλιση της «βιωσιμότητας του συστήματος» ότι «απαιτούνται και παρεμβάσεις σε ορισμένες παραμέτρους του ισχύοντος» όπως «στην ηλικία συνταξιοδότησης, στη βάση υπολογισμού της σύνταξης και στο ποσοστό αναπλήρωσης των αποδοχών». Χαρακτηριστικά, σημείωναν ότι «η πολιτική διάθεσης πόρων για τη χρηματοδότηση της Κοινωνικής Ασφάλισης υπόκειται στους περιορισμούς που απορρέουν από την ανάγκη μείωσης του δημοσίου χρέους»...
-- Για τη «φορολογική μεταρρύθμιση», βασικός γνώμονας ήταν «η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας», που απαιτεί «πλήθος φορολογικών παρεμβάσεων» που αφορούν στη «μείωση των συντελεστών των φόρων επί των κερδών των επιχειρήσεων και τον περιορισμό των εργοδοτικών εισφορών στην Κοινωνική Ασφάλιση».
Το ΔΝΤ έδινε σινιάλο για κλιμάκωση
Από το 2006, η έκθεση του ΔΝΤ για την Ελλάδα σημείωνε ότι το «2013 - 2015 θα αρχίσουν να αυξάνονται σημαντικά οι δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης» και έτσι «οι αλλαγές πρέπει να γίνουν νωρίτερα». Είναι φανερό, δηλαδή, ότι τους «πρόλαβε» η κρίση σε ό,τι αφορά τα μέτρα που έτσι κι αλλιώς θα έπαιρναν. «Σινιάλο» για τη γενίκευση της επίθεσης σε βάρος των εργασιακών, ασφαλιστικών δικαιωμάτων και κατακτήσεων αλλά και ενάντια σε κάθε πτυχή της ζωής των λαϊκών στρωμάτων έδωσε η έκθεση του ΟΟΣΑ για την ελληνική οικονομία για το έτος 2007, επίσης σε μια περίοδο αύξησης των καπιταλιστικών κερδών και του ΑΕΠ:
Εργασία: Ο επικεφαλής του ιμπεριαλιστικού Οργανισμού Α. Κορία από τότε τοποθετήθηκε ως εξής: «Εχετε (η Ελλάδα) πολύ υψηλή νεανική ανεργία, άρα πρέπει να υπάρχει μια αγορά που να προσφέρει χαμηλότερους μισθούς από τους κατώτατους», συμπληρώνοντας ότι σε καθεστώς ...«υψηλών κατώτατων μισθών» δε γίνονται προσλήψεις. Ταυτόχρονα, έβαζε στο τραπέζι τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών από την πλευρά της εργοδοσίας και τη διευκόλυνση των απολύσεων. Η έκθεση (2007) έστρωνε το χαλί για «μεταρρυθμίσεις» στο σύστημα των συλλογικών διαπραγματεύσεων, προτείνοντας την «αποκέντρωσή» τους σε επίπεδο επιχείρησης ή επαγγέλματος.
Ασφαλιστικό - Συντάξεις: Αύξηση των ηλικιών συνταξιοδότησης και καθιέρωση κινήτρων για την παραμονή στην εργασία και μετά τη συμπλήρωση συντάξιμης ηλικίας. Παράλληλα, αξίωναν ακόμη και μείωση των συντάξεων, οι οποίες, σύμφωνα με τον επικεφαλής του ΟΟΣΑ έπρεπε να υπολογίζονται στο σύνολο της εργάσιμης ζωής. Ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ, ανάμεσα σε άλλα, ισχυριζόταν πως σήμερα «προσφέρονται πολλά κίνητρα για πρόωρη συνταξιοδότηση και πρέπει να μην προσφέρονται», ακόμη και για τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
Φορολογικό: Στο συγκεκριμένο, πρότειναν περαιτέρω αυξήσεις στους φόρους πάνω στην πλατιά λαϊκή κατανάλωση (ΦΠΑ, ειδικούς φόρους, πετρέλαιο θέρμανσης) φέρνοντας το παράδειγμα της Γερμανίας που είχε ήδη προηγηθεί. Στην περίπτωση της Ελλάδας, έγιναν πράξη στη φάση της κρίσης.
Πρώην ΔΕΚΟ: Στην έκθεσή τους αξίωναν την «απεξάρτηση» της ΔΕΗ από το κράτος, την απελευθέρωση των σιδηροδρόμων, την αποκρατικοποίηση των ΕΛΤΑ κ.ά. Προκειμένου, μάλιστα, να διασφαλίσουν περισσότερα κέρδη για τους μεγαλομετόχους των πρώην ΔΕΚΟ, ζητούμενο ήταν η «άρση του κρατικού παρεμβατισμού» στα τιμολόγια των επιχειρήσεων.
Δημόσιες δαπάνες: Απαιτούσαν την παραπέρα περικοπή τους, επικαλούμενοι τη δημοσιονομική σταθερότητα και προσαρμογή.
Δημόσιος τομέας: Υπενθύμιζαν ότι οι δαπάνες λειτουργίας του κράτους απορροφούν μεγαλύτερα ποσά σε σχέση με τα άλλα κράτη του ΟΟΣΑ.
Η «εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ και η «απελευθέρωση αγορών»...
Μετά την κατάληξη της συμφωνίας με την τρόικα (ΕΕ - ΔΝΤ - Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) η συγκυβέρνηση θα προωθήσει στη Βουλή τις «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» που έχει υιοθετήσει και ο ΟΟΣΑ. Να σημειωθεί ότι στην πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ περιλαμβάνονται και τα παρακάτω:
-- «Εθνικό πρόγραμμα επιχορηγήσεων», που θα εξαρτώνται από το εισόδημα. Αναφέρονται στα «γεύματα στα σχολεία», δηλαδή στα πεινασμένα παιδιά εξαθλιωμένων λαϊκών νοικοκυριών.
-- «Στοχευμένα κοινωνικά επιδόματα», που θα γίνουν «περισσότερο αποδοτικά» μετά τη θεσμοθέτηση «στοχευμένου κατώτατου εισοδήματος».
-- Με προϋπόθεση και στο βαθμό που είναι «δημοσιονομικά επιτρεπτό», προτείνεται η «διασφάλιση πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη για τις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες».
Εν ολίγοις, πρόκειται για το πλαίσιο διαχείρισης και στην πραγματικότητα συντήρησης των ακραίων φαινομένων φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, φαινόμενα που εξαπλώνονται σε ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού.
Οι άλλες προωθούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις αφορούν ουσιαστικά το «άνοιγμα» των αγορών σε μια σειρά τομείς, «διευκολύνοντας» τη δράση μεγάλων καπιταλιστικών ομίλων:
Γάλα: Η διάρκεια ζωής του λεγόμενου «φρέσκου» γάλακτος (σήμερα 5 ημέρες) ή γάλακτος χαμηλής παστερίωσης θα καθορίζεται με βάση τις «δυνατότητες που έχει η κάθε βιομηχανία» (δηλαδή 5, 6, 7, 11 ημέρες), δηλαδή στη βάση των προδιαγραφών και της εναρμόνισης με την ΕΕ. Επίσης, προβλέπεται και η δημιουργία κατηγορίας φρέσκου γάλακτος 2 ημερών.
Μη συνταγογραφούμενα φάρμακα: Η διάθεσή τους από τα φαρμακεία θα γίνεται μόνο για «τρίμηνη δοκιμαστική περίοδο». Οπως προκύπτει, στη συνέχεια η διάθεσή τους θα γίνεται από τα σούπερ μάρκετ και άλλους πολυχώρους του λιανεμπορίου.
Φαρμακεία: Επιχειρηματίες που δεν είναι φαρμακοποιοί μπορούν να μετέχουν στη μετοχική σύνθεση του φαρμακείου, με την προϋπόθεση ότι θα εμφανίζεται και άλλος μέτοχος που ασκεί το επάγγελμα του φαρμακοποιού. Καταργείται ο προσδιορισμός συγκεκριμένου περιθωρίου κέρδους (33%) για τους φαρμακοποιούς, ενώ παραμένει ο προσδιορισμός της ανώτατης τιμής που ορίζεται από το κράτος και αναγράφεται στις συσκευασίες.
Βιβλία: Επί της ουσίας καταργείται η «ενιαία τιμή» για όλες τις κατηγορίες. Σε αυτό το πλαίσιο γίνεται διαχωρισμός σε λογοτεχνικά, στα οποία η ενιαία τιμή θα ισχύει αποκλειστικά για την πρώτη έκδοση, και στις λοιπές κατηγορίες, όπου καταργείται ήδη από την πρώτη έκδοση.
Ψωμί: Η πώλησή του θα γίνεται μόνο με το ζύγι και όχι όπως τώρα με προκαθορισμένο βάρος.
Ξενοδοχειακές μονάδες: Αίρονται οι περιορισμοί στην αδειοδότηση. Η άρση του χαρακτηρισμού μιας περιοχής ως κορεσμένης, ανοίγει το δρόμο για την ανέγερση νέων μονάδων.
