Α. Μέρκελ-Κ.Γιούνκερ: Ψάχνουν συνταγή για την καπιταλιστική ανάκαμψη στην Ευρωζώνη, αλλά η οικονομική κρίση συνεχίζει να είναι παρούσα.
Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) σε πρόσφατη έκθεσή του προβλέπει συγκρατημένη άνοδο για τις περισσότερες ισχυρές καπιταλιστικές οικονομίες, ενώ για την Ευρωζώνη εκτιμά κινδύνους παρατεταμένης στασιμότητας, παραπέρα εξασθένηση της ζήτησης και πιθανότητα ο πληθωρισμός να παραμείνει κοντά στο μηδέν ή και να γίνει αρνητικός.
Δεν τους βγαίνει
Για την Ευρωζώνη, ο ΟΟΣΑ μιλά για ρυθμό ανάπτυξης 0,8% του ΑΕΠ το 2014 και 1,1% το 2015. Η Γερμανία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 1,5% φέτος και το 2015, η Γαλλία με ρυθμό 0,4% φέτος και 1% το 2015, ενώ η ιταλική οικονομία αναμένεται να συρρικνωθεί 0,4% φέτος και να έχει ρυθμό ανάπτυξης μόλις 0,1% το 2015.
Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι χρειάζεται πρόσθετα μέτρα, παραπέρα νομισματική στήριξη της Ευρωζώνης πέρα από τα πρόσφατα που πήρε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), (μηδενισμός επιτοκίων δανειοδότησης, χρηματοδότηση με αγορά ομολόγων και δανείων, ενώ είχαν προηγηθεί τα 400 δισ. ευρώ δάνεια TLTRO, δηλαδή δάνεια σε τράπεζες για να δανειοδοτήσουν επιχειρήσεις), λέγοντας ότι με δεδομένη την αδυναμία της ζήτησης, τα ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να χρησιμοποιήσουν στο μέγιστο βαθμό την ελαστικότητα που προβλέπεται από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ.
Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι οι ΗΠΑ θα έχουν ανάπτυξη με ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 2,1% το 2014 και 3,1% το 2015, ενώ η Βρετανία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 3,1% το 2014 και 2,8% το 2015. Ο Καναδάς θα αναπτυχθεί με 2,3% φέτος και 2,7% το 2015, ενώ η ιαπωνική οικονομία αναμένεται, υπό την επίδραση της συνεχιζόμενης νομισματικής στήριξης, να αναπτυχθεί 0,9% και 1,1%, αντίστοιχα.
Την ίδια ώρα, όμως, στις ΗΠΑ έχουμε πτώση 14% στο χτίσιμο κατοικιών.
Η Κίνα θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με ρυθμούς 7,4% το 2014 και 7,3% το 2015. Η ανάπτυξη στην Ινδία προβλέπεται να ενισχυθεί, ενώ η Βραζιλία προβλέπεται να έχει μία περιορισμένη ανάκαμψη μετά την ύφεση.
Την ίδια ώρα, η οικονομία της Ρωσίας δείχνει σημάδια ύφεσης και το νόμισμά της έχει υποτιμηθεί κατά 15% σε σχέση με το δολάριο. Η «Volkswagen» ανακοίνωσε ότι αναστέλλει για 10 μέρες την παραγωγή στη μονάδα της Καλούγκα στη Ρωσία, η «Opel», θυγατρική της «General Motors», μειώνει την παραγωγή και τις θέσεις εργασίας κατά 500, στη μονάδα της στην Αγία Πετρούπολη που παράγονται «Opel Astra» και «Chevrolet Cruze», αφού μειώθηκε το μερίδιο αγοράς της στη Ρωσία στο 7,8% μέσα στους πρώτους οκτώ μήνες του 2014 από το 9% στο οποίο βρισκόταν την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Η «Avtovaz», επίσης ανακοίνωσε ότι θα μειώσει την παραγωγή των μοντέλων της «Lada» κατά 25.000 οχήματα.
Η ζήτηση είναι σε μεγάλη πτώση είπε στο «Reuters» η Τατιάνα Χρίστοβα, αναλύτρια της εταιρείας ερευνών αγοράς IHS Automotive, αναφέροντας ότι η παραγωγή επιβατικών και επαγγελματικών αυτοκινήτων στη Ρωσία θα μειωθεί κατά 14% το 2014 και κατά 6,5% το 2015.
Η ρωσική κυβέρνηση προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 0,5% φέτος και 1% το 2015, αλλά ο πρώην υπουργός Οικονομικών Αλεξέι Κούντριν μιλά για συρρίκνωση κατά 3 - 4%, εάν η Δύση κλιμακώσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας λόγω ουκρανικής κρίσης, σε επίπεδο αντίστοιχο με αυτές που επέβαλε στο Ιράν.
Η Ρωσία πρέπει να αντιμετωπίσει και τη μείωση των εσόδων της από το πετρέλαιο, εξαιτίας της υποχώρησης της τιμής του σε επίπεδα κάτω από τα 98 δολάρια το βαρέλι, ενώ οι προβλέψεις μιλούν για μείωση της παγκόσμιας ζήτησης. Το δε ρωσικό κράτος δεν διαθέτει κεφάλαια σε επενδύσεις, ώστε να στηρίξει την οικονομία της χώρας, είπε πρόσφατα ο Κούντριν.
Ανάλογα ρεπορτάζ στα αστικά ΜΜΕ εστιάζουν τις αιτίες στην ουκρανική κρίση και στα οικονομικά μέτρα των ΗΠΑ - ΕΕ. Αυτό έχει επίδραση αρνητική στην πορεία της οικονομίας αλλά δεν είναι όλη η αλήθεια. Τα σημάδια μείωσης της παραγωγής και η πτώση του νομίσματος είναι σημάδια κρισιακών φαινομένων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους εργαζόμενους της Ρωσίας.
Δε φαίνεται μεγάλη ώθηση
Και ενώ οι εκτιμήσεις για την πορεία της καπιταλιστικής οικονομίας της Ευρωζώνης δείχνουν στασιμότητα (η κρίση είναι εδώ), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), με βάση τα μέτρα που πήρε για τη δανειοδότηση των τραπεζών,(πρόγραμμα TLTRO για την αναχρηματοδότηση των τραπεζών με 4ετή δάνεια και πολύ χαμηλό επιτόκιο 0,15%), με αποκλειστικό σκοπό αυτές να δανείσουν τους επιχειρηματικούς ομίλους στην παραγωγή, διέθεσε μόλις 82,6 δισ. ευρώ σε 255 τράπεζες της Ευρωζώνης, απ' αυτό το πρόγραμμα. Η συμμετοχή των τραπεζών ήταν μικρή. Λένε, βεβαίως, ότι οι τράπεζες θα έχουν μία δεύτερη ευκαιρία να ζητήσουν δάνεια το Δεκέμβρη. Αλλά είναι και αυτός επίσης ένας δείκτης ότι επενδύσεις δύσκολα γίνονται.
Την ίδια ώρα, σημάδια κόπωσης της καπιταλιστικής οικονομίας παρουσιάζει και η Κίνα, αν και οι ρυθμοί ανάπτυξης του ΑΕΠ είναι στο 7,4%. Η Τράπεζα της Κίνας προχώρησε σε τόνωση της ρευστότητας στις πέντε μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, στις οποίες διοχετεύει συνολικά 500 δισ. γουάν (ποσό αντίστοιχο των 81 δισ. δολαρίων) υπό τη μορφή φθηνών δανείων και για χρονικό διάστημα τριών μηνών. Με αυτόν τον τρόπο πάει να αντιμετωπίσει το βραδύτερο από το αναμενόμενο ρυθμό ανάπτυξης, αναφέρει δημοσίευμα της εφημερίδας «Wall Street Journal».
Ορισμένοι Κινέζοι τραπεζίτες και επιχειρηματικά στελέχη αμφιβάλλουν για την αποτελεσματικότητα του μέτρου στην αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας, σημειώνοντας τη χαλαρή ζήτηση δανείων από τις επιχειρήσεις λόγω των απαισιόδοξων οικονομικών προοπτικών.
Οπως, πάντως, σχολίασε το επίσημο ειδησεογραφικό πρακτορείο της Κίνας, το «Ξινχουά», «αρχίζει να ηχεί ισχυρότερα ένας απαισιόδοξος τόνος πως η Κίνα δεν θα επιτύχει τον στόχο που έχει θέσει για την οικονομική ανάπτυξη στο σύνολο του έτους και η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να υιοθετήσει ισχυρότερα μέτρα, όπως μια μείωση των επιτοκίων». Λέγεται επίσης ότι η Κίνα είναι αντιμέτωπη με τους χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης της τάξεως του 7,4% και του 7,5%, που ωχριούν μπροστά στους ιλιγγιώδεις διψήφιους ρυθμούς της προηγούμενης δεκαετίας.
Γιατί ανησυχούν;
Και μέσα σ' όλ' αυτά, έρχεται το ΔΝΤ με έκθεσή του και κάνει λόγο για απειλή στην παγκόσμια οικονομία που προέρχεται από τους αυξημένους γεωπολιτικούς κινδύνους σε Ουκρανία, Ρωσία και σε Μέση Ανατολή που θα μπορούσαν να προκαλέσουν παγκόσμιες αναταράξεις. Τι τους ανησυχεί; Μια νέα κρίση και το ενδεχόμενο να μην μπορούν πια να λύσουν τις αντιθέσεις τους ειρηνικά αλλά με πόλεμο. Βεβαίως, αυτά θα πρέπει να ανησυχούν περισσότερο τους λαούς που θα κληθούν να πληρώσουν το μάρμαρο. Γιατί το βασικό συμπέρασμα απ' όλα τα παραπάνω είναι ότι η καπιταλιστική οικονομική κρίση είναι παρούσα. Στην Ευρωζώνη και στη Ρωσία τουλάχιστον απ' αυτές που χαρακτηρίζονται αναδυόμενες οικονομίες. Επίσης, στις ΗΠΑ υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να υπάρξουν μειωμένοι ρυθμοί σε σχέση με τους προβλεπόμενους, ενώ οι έως τώρα ρυθμοί ανάπτυξης ούτε τους μισθούς αύξησαν ούτε την ανεργία μείωσαν.
Οι αστοί μιλούν για πόλεμο ως διέξοδο από την κρίση;
Οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές ως προς την ανάκαμψη. Ας κρατήσουμε το γεγονός ότι υπάρχει πολεμική εστία στην Ουκρανία, στο κέντρο της Ευρώπης δηλαδή, αλλά και στη Μέση Ανατολή. Εχει τη σημασία του, γιατί ακόμη και οι αστοί συσχετίζουν τον πόλεμο με την κρίση.
Για παράδειγμα, ο Αντώνης Καρακούσης σε άρθρο του στο ηλεκτρονικό «Βήμα» 17/9/2014, με τίτλο «Ο Ρούσβελτ, ο Ανδρέας, ο Τσίπρας και η "πολεμική οικονομία"», έγραφε:
«Στις εκλογές του 1932 ο Ρούσβελτ κέρδισε τον Χούβερ και από το 1933 έθεσε σε εφαρμογή ένα ευρύτατο σχέδιο ενίσχυσης της απασχόλησης μέσω ενός διευρυμένου κύκλου δημοσίων έργων και μιας νέας κοινωνικής συμφωνίας μεταξύ εργαζομένων και επιχειρήσεων.
Ο Τζων Κένεθ Γκαλμπρέιθ, γνωστός οικονομολόγος κι αυτός, από τους στενότερους συνεργάτες του Ρούσβελτ, απέδωσε με αριστουργηματικό τρόπο εκείνη την προσπάθεια στο "Ταξίδι στο χρόνο της οικονομίας".
Ωστόσο ο Γκαλμπρέιθ δεν έκρυψε ποτέ ότι και η προσπάθεια του Ρούσβελτ δεν απέδωσε τα αναμενόμενα. Η αμερικανική οικονομία πάλευε για χρόνια με χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και όπως χαρακτηριστικά γράφει στο προαναφερόμενο βιβλίο του ότι τελικώς ήταν "η πολεμική οικονομία εκείνη που άλλαξε ριζικά τα πράγματα" και έβγαλε την Αμερική οριστικά από τη μεγάλη κρίση.
Από το 1939 και μετά, αρχικά με την προετοιμασία του πολέμου και αργότερα το 1941 με την είσοδο της Αμερικής στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν όλη η βαριά βιομηχανία εκλήθη να καλύψει τις άπειρες ανάγκες του πολέμου, η αμερικανική οικονομία αναγεννήθηκε, απέκτησε δυνάμεις και δυνατότητες, για να κυριαρχήσει αργότερα στα χρόνια της ειρήνης.
Η αμερικανική εμπειρία από τη διαχείριση της μεγάλης αμερικανικής κρίσης αξιοποιήθηκε, αξιοποιείται και συνεχίζει να τροφοδοτεί ιδεολογικοπολιτικές συγκρούσεις για την οικονομία».
Να θυμίσουμε ότι οι ΗΠΑ πέρασαν μεγάλη οικονομική κρίση το 2000. Δεν είναι τυχαίο ότι το 2001 είχαμε το χτύπημα στους δίδυμους πύργους και τους πολέμους σε Αφγανιστάν - Ιράκ. Και τώρα οι πολεμικές εστίες είναι στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή, στην Αφρική, ενώ εστίες έντασης υπάρχουν και στη Νοτιοανατολική Ασία.
Η συμμετοχή της κυβέρνησης και το χρέος του λαού
Η ελληνική κυβέρνηση συνδράμει ήδη στρατιωτικά τη συμμαχία ενάντια στο «Ισλαμικό Κράτος», εξοπλίζοντας τους Κούρδους, εμπλέκοντας πιο βαθιά τη χώρα στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς στην περιοχή. Ας μην ξεχνάμε ότι η Κίνα προμηθεύεται το 50% των αναγκών της σε πετρέλαιο από την συγκεκριμένη περιοχή, ενώ η Ρωσία έχει επίσης γεωστρατηγικά συμφέροντα. Επίσης οι BRICS γενικότερα όπως και η Ιαπωνία προμηθεύονται υδρογονάνθρακες από τη συγκεκριμένη περιοχή. Στη Μέση Ανατολή εκφράζονται και ανταγωνισμοί κρατών της περιοχής, όπως Ιράν, Ισραήλ, Τουρκία, Σαουδική Αραβία κλπ. Η αστική τάξη της Ελλάδας διεκδικεί αναβαθμισμένο γεωστρατηγικό ρόλο και στις συγκρούσεις.
Ο λαός μας πρέπει να πάρει τα μέτρα του και να προετοιμάζεται για να αντιμετωπίσει το μέλλον που του ετοιμάζουν. Οχι μπαίνοντας κάτω από ξένη σημαία, δηλαδή αυτήν της αστικής τάξης της χώρας, σε κάθε ενδεχόμενο, αλλά οργανώνοντας τη δική του συμμαχία, τη συμπόρευση με το ΚΚΕ, για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων.
