Η βία στα γήπεδα δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο μιας χώρας αλλά πλευρά του σημερινού εμπορευματοποιημένου ποδοσφαίρου (φωτ. από επεισόδια στην Αγγλία)
Από το 1979 που και στην Ελλάδα καθιερώθηκε το επαγγελματικό μοντέλο, έχουν περάσει 35 χρόνια. Οι εξελίξεις στο χώρο του επαγγελματικού ποδοσφαίρου στη χώρα μας το τελευταίο διάστημα («μαφιόζικες επιθέσεις», αντιθέσεις επιχειρηματιών, διαιτησία, καταγγελίες για «στημένα» ή «ύποπτα» στοιχήματα) μόνο τυχαίες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Αντίθετα, αποδεικνύουν περίτρανα την εξάρτηση του αθλητισμού από τα διάφορα επιχειρηματικά συμφέροντα και τις αντιθέσεις τους. Επιβεβαιώνουν για άλλη μια φορά τη θέση του ΚΚΕ ότι το ποδόσφαιρο της «αγοράς» βρωμάει και ζέχνει από όλες τις πλευρές. Τα «στημένα» παιχνίδια, οι συμμορίες, η βία, η «παράγκα», το ντόπινγκ, είναι παράγωγά του και όχι αιτίες του προβλήματος.
Τα φαινόμενα αυτά δεν είναι ούτε πρωτόγνωρα ούτε αποτελούν ελληνική ιδιομορφία. Είναι γνωρίσματα του ποδοσφαίρου των ΠΑΕ, των επιχειρηματιών, των χορηγών, των μάνατζερ κ.τ.λ. Το αποδεικνύει το γεγονός ότι παράλληλα με το ελληνικό σίριαλ εκτυλίσσεται κατά περιόδους το ίδιο έργο και σε μια σειρά άλλες χώρες, όπως η Τουρκία, η Ουκρανία, η Πολωνία, το Ισραήλ κ.τ.λ. Ούτε στέκει το επιχείρημα ότι «αυτά συμβαίνουν στις "υπανάπτυκτες" ποδοσφαιρικά χώρες». Ακόμη και σε ισχυρές καπιταλιστικές χώρες, όπου η αγορά είναι τεράστια και τα πρωταθλήματα αποφέρουν κέρδη δισ. (μέσω των πωλήσεων των εισιτηρίων, τηλεοπτικών δικαιωμάτων, διαφημίσεων, χορηγών, συμβόλων κ.τ.λ.) στους επενδυτές - ιδιοκτήτες των ομάδων, δεν έχουν ξεμπερδέψει. Υπάρχουν παραδείγματα, όπως το «Calciopolis 1 και 2» (υπόθεση στημένων αγώνων στην Ιταλία), όπου παρά τις αυστηρές ποινές (π.χ. υποβιβασμός Γιουβέντους) ή στη Γαλλία (με τη Μαρσέιγ) και τη Γερμανία (με εμπλοκή διαιτητών - μάνατζερ - ποδοσφαιριστών) έρχονται και νέες υποθέσεις στο φως.
Στο ίδιο το οικοδόμημα οι αιτίες των προβλημάτων
Τι είναι όμως αυτό που γεννάει τα στημένα, τη βία, το ντόπινγκ, τις συμμορίες κ.τ.λ.; Δεν είναι η εμπορευματοποίηση του λαοφιλέστερου των αθλημάτων; Μήπως δεν είναι τα δισ. που διακινούνται με την αγοραπωλησία ποδοσφαιριστών - προπονητών μέσω εταιρειών και μάνατζερ και τα τεράστια κέρδη των μονοπωλίων από το τζογάρισμα στο στοίχημα;
Η απόφαση της Σούπερ Λίγκας λοιπόν να επανεκκινήσει το πρωτάθλημα αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι όλες οι κατά καιρούς διακηρύξεις της, όπως και της κυβέρνησης και των συνδαιτυμόνων της (αστικά κόμματα, ΟΥΕΦΑ, ΕΠΟ, κ.τ.λ.) για ...εξυγίανση του επαγγελματικού ποδοσφαίρου είναι «στάχτη» στα μάτια των φιλάθλων και του λαού. Στόχος τους δεν είναι η «κάθαρση» αλλά ο εκσυγχρονισμός και η εμπορική αναβάθμιση του προϊόντος για να πωληθεί καλύτερα. Η νέα νομοθετική προσπάθεια της κυβέρνησης, με την ανακοίνωση μέτρων και αύξηση της καταστολής, επιθυμεί να πετάξει τη βία εκτός γηπέδων - μαγαζιών των ΠΑΕ και δεν στοχεύει στην εξάλειψή της. Οπου επιχειρήθηκε κάτι παρόμοιο (π.χ. Αγγλία) η βία μεταφέρθηκε στις γειτονιές και τους δρόμους, ενώ πρόσφατα είναι και τα παραδείγματα από την Τουρκία (δολοφονία εκτός γηπέδου Σέρβου φιλάθλου) στο πλαίσιο της Ευρωλίγκας στο μπάσκετ, αλλά και στην Ιταλία (δολοφονία εκτός γηπέδου φιλάθλου της Νάπολι), για να μη θυμηθούμε τα «ραντεβού θανάτου» στη χώρα μας με νεκρούς και καταδικαστικές αποφάσεις στους φυσικούς αυτουργούς, για τους ηθικούς βέβαια ούτε λόγος.
Η πείρα δείχνει ότι δεν είναι λίγες οι φορές που άλλοτε η ομάδα χρησιμοποιείται ως άρμα εξυπηρέτησης συμφερόντων και άλλες αφήνεται στη μοίρα της όταν τα συμφέροντα το επιβάλλουν. Τα παραπάνω φανερώνουν πού τελικά «παίζεται» το αληθινό παιχνίδι στο σημερινό αθλητισμό. Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο παίζεται όχι για να κερδίσει ο καλύτερος αλλά οι οικονομικά ισχυρότεροι που το εκμεταλλεύονται σαν μια από τις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις τους. Κερδοφόρα όχι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά. Πολλοί απ' αυτούς χρωστάνε εκατομμύρια στο Δημόσιο, άλλοι μπήκαν φυλακή και βγήκαν, άλλοι με εφαλτήριο την κοινωνική αναγνώριση που τους δίνει η θέση, με μοχλό πίεσης το λαό της ομάδας, έχουν ανοίξει ή επεκτείνει τις μπίζνες τους. Δουλειές μέσα από το Δημόσιο για κατασκευαστικά έργα, για «θαλασσοδάνεια», για προμήθειες, φοροαπαλλαγές. Ολα αυτά πάντα με τη συνδρομή του πολιτικού προσωπικού και των κυβερνήσεων τους, τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της ΝΔ. Αυτές ψηφίζουν τους νόμους για να στηθεί όλο αυτό το εποικοδόμημα.
Αναζητώντας τις αιτίες της πιο πάνω κατάστασης ορισμένοι, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, υποστηρίζουν ότι αν εφαρμόζονταν οι νόμοι, ότι αν πήγαινε ο τάδε ή ο δείνα παράγοντας φυλακή θα άλλαζαν τα πράγματα. Οτι φταίει η διαιτησία, η «παράγκα» του τάδε κ.τ.λ. Δεν υπάρχει ούτε ένας υγιής φίλαθλος που να μη θέλει όλοι αυτοί να πληρώσουν. Αυτό το λέμε όλοι μας. Οταν όμως μιλάς μόνο για παθογένειες και δεν αμφισβητείς τη μήτρα που τις γεννάει, την εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου, καλλιεργείς αυταπάτες. Και αυτό κάνει η αξιωματική αντιπολίτευση. Προτείνει έναν επαγγελματικό αθλητισμό με «υγιείς» επιχειρηματίες, προβάλλοντας ένα άλλο μοντέλο συνύπαρξης του «επαγγελματικού» αθλητισμού με τον «ερασιτεχνικό»!
Κατάργηση της επιχειρηματικότητας στον Αθλητισμό
Το ΚΚΕ δεν μπαίνει στη λογική του διαχωρισμού του επαγγελματικού ποδοσφαίρου με το ερασιτεχνικό που καλλιεργούν συγκυβέρνηση και ΣΥΡΙΖΑ. Το μεν ένα να προχωράει και παράλληλα να ενισχύεται και το άλλο. Δε γίνεται αυτό. Αν γινόταν, θα το είχαν κάνει και οι ίδιοι. Δε γίνεται στην Ελλάδα και δε γίνεται πουθενά. Γιατί μια πολιτική δεν μπορεί να έχει δυο ψυχές εντελώς αντίθετες. Το ποδόσφαιρο είναι ένα.`Η θα είναι προϊόν και με ό,τι συνεπάγεται αυτό θα αναπτύσσεται, ή θα αποτελεί δικαίωμα του λαού και θα εξασφαλίζονται όλες οι προϋποθέσεις από το κράτος.
Το ποδόσφαιρο πρέπει να βρίσκεται στον αντίποδα της πραγματικότητας που περιγράφηκε παραπάνω. Με άλλες αξίες και αρχές.
Αντί αυτού, συγκυβέρνηση και παράγοντες με την ανύπαρκτη κρατική στήριξη και την απουσία αθλητικών υποδομών εξωθούν το «ερασιτεχνικό» σωματείο να γίνεται ένας μικρός κλώνος του εμπορευματοποιημένου οικοδομήματος. Το οποίο λειτουργώντας στη λογική «μικρής ΠΑΕ», έχει «ιδιοκτήτη», χορηγούς, διαφημίσεις, με «αγοραπωλησίες» μικρών παιδιών και κάθε είδους συναλλαγές, ακόμη και παράνομο τζόγο. Στην ουσία μετατρέπονται σε «δορυφόρους» των ΠΑΕ.
Να γιατί η απαξίωση και η υποχρηματοδότηση του «ερασιτεχνικού» ποδοσφαίρου δεν είναι τυχαίες. Συντηρεί το σύστημα, καλλιεργεί την κυρίαρχη αντίληψη, αναγκάζοντας την πλειοψηφία των αθλουμένων να εγκαταλείψουν τα γήπεδα από νωρίς, μετατρέποντάς τους σε πελάτες, αυξάνοντας τα κέρδη των επιχειρηματιών.
Το ΚΚΕ πιστεύει ότι ο πιο σημαντικός παράγοντας της κρίσης του ποδοσφαίρου είναι η ίδια η δομή του και η ανάπτυξή του στη βάση των ομάδων - επιχειρήσεων (ΠΑΕ). Αρα ουσιαστικά για να μπει σε άλλο δρόμο το ποδόσφαιρο και να απαλλαγεί από τα αρνητικά χαρακτηριστικά του, θα πρέπει να πάψει να είναι εμπόρευμα. Η μόνη ρεαλιστική λύση ακούει στο όνομα κατάργηση των ΠΑΕ - ΚΑΕ, κατάργηση του τζόγου - στοιχήματος, εκδημοκρατισμός στη λειτουργία των αθλητικών σωματείων, γενναία επιχορήγηση από τη ΓΓΑ. Επομένως, η άποψή μας είναι ότι δεν χωράνε ιδιώτες και μεγαλοσυμφέροντα σε αυτό και πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα στη νεολαία και στην κοινωνία ολόκληρη να αθληθεί και έχει τεράστια ευθύνη το κράτος να διαμορφώσει τα δεδομένα γι' αυτόν το σκοπό. Βάθρο της ανάπτυξης του ποδοσφαίρου είναι η Φυσική Αγωγή στο σχολείο και το σωματείο στη γειτονιά, με πολύ ισχυρή αθλητική δραστηριότητα, πολιτιστική, κοινωνική. Στη λογική μας δεν υπάρχουν ποδοσφαιρικές ανώνυμες εταιρείες (ΠΑΕ) παρά μόνο σωματεία ερασιτεχνικά. Μπορεί να αναπτυχθεί ποιοτικό ποδόσφαιρο χωρίς επιχειρηματίες και παχυλά συμβόλαια. Αρκεί να εξασφαλίζονται όλοι οι αναγκαίοι πόροι και η υποδομή για την ανάπτυξη του αθλήματος.
Υπάρχει άλλος δρόμος. Χρειάζεται η δημιουργία ισχυρού κινήματος που θα τον επιβάλει. Ενα κίνημα που θα παλεύει άμεσα για:
- Κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δράσης στον Αθλητισμό. Κατάργηση του «επαγγελματικού» αθλητισμού (ΠΑΕ - ΚΑΕ) που βασίζεται στους επιχειρηματίες και δήθεν χορηγούς.
- Κατάργηση του τζόγου - στοιχήματος στον Αθλητισμό.
- Κάλυψη όλων των δαπανών των τοπικών πρωταθλημάτων των ΕΠΣ από θεσμοθετημένο κονδύλι της ΕΠΟ και όχι να τα φορτώνονται στις πλάτες τους τα ποδοσφαιρικά σωματεία. Να κοπούν οι δεσμοί με τους χορηγούς.
- Δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των αθλητών - μαθητών με ανά 3μηνο ιατρικές εξετάσεις.
- Να μειωθεί άμεσα στο 50% η συνδρομή σε όλα τα σωματεία. Η συνδρομή πρέπει να είναι συμβολική και το κράτος να εξασφαλίζει οικονομική στήριξη.
- Εκδημοκρατισμός των αθλητικών σωματείων, καθιέρωση της απλής αναλογικής.
- Να αξιοποιηθούν όλες οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις (ΕΑΚ - ΔΑΚ) ΔΩΡΕΑΝ από τα σχολεία και τα αθλητικά σωματεία της κάθε περιοχής και η μετακίνηση σ' αυτά να είναι δωρεάν.
Αλλά και με προοπτική τη λαϊκή εξουσία - οικονομία, όπου και ο αθλητισμός και πιο συγκεκριμένα το ποδόσφαιρο, οργανωμένο σε πανεθνική βάση και σχεδιασμένο θα εξυπηρετεί τις όλο και αυξανόμενες λαϊκές ανάγκες, θα αποτελεί πραγματικό δικαίωμα στην πράξη και όχι εμπόρευμα. Απαραίτητη προϋπόθεση για το σκοπό αυτό αποτελεί η ισχυροποίηση του ΚΚΕ παντού.
Π. ΚΡΙΚΗΣ
Μέλος του Τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της ΚΕ του ΚΚΕ
